چرا تورم به ۴۶ درصد رسید؟/ پیمان مولوی: واکسن تورم خیلی وقت است در جهان اختراع شده اما در ایران ...

اقتصاد۲۴ - مرغ ۳۷ هزار تومانی تنها یکی از اقلام خوراکی و مصرفی در سبد معیشتی مردم است که حالا با افزایش قیمت روبرو شده است. بسیاری از کالا‌های مصرفی مردم طی چند ماه گذشته روند صعودی داشته است در حالی که میزان درآمد خانوار‌ها به طور متوسط تغییر چندانی نکرده است چه بسا با توجه به شرایط کرونایی برخی نیز شغل‌های خود را از دست داده یا دچار کمبود درآمد شده‌اند.

حالا، اما در کش‌ودار به دست آمدن واکسن کرونا در جهان پیمان مولوی به اقتصاد۲۴ می‌گوید که واکسن تورم سال‌هاست که در اقتصاد جهان پیدا شده، اما در ایران عزم و خواستی برای استفاده از آن وجود ندارد.

آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که وضعیتی معیشتی مردم چندان خوب نیست و با این روند قرن جدید را هم باید میزبان تورم افسارگسیخته باشیم؛ مگر آنکه سیاست گذاران عزمی برای تغییر رویه‌ها داشته باشند که این عزم البته نه در دولت و نه در مجلس به طور کارشناسی دیده نمی‌شود. یارانه‌های معیشتی تنها می‌تواند بخش اندکی از زخم تورم را التیام بخشد که البته اگر منابع این یارانه‌ها از طریق چاپ پول بی پشتوانه باشد می‌تواند به تورم دوباره دامن بزند.

حال، اما برای روشن شدن موضوع می‌توان سری به آمار اخیر مرکز آمار زد. مرکز آمار ایران، گزارش داده‌های تورمی آبان ماه سال ۹۹ را منتشر کرده است که براساس این گزارش، همه سطوح تورمی دچار افزایش شده است و مردم برای تامین یک میزان ثابت از سبد معاش، باید بیشتر از ماه قبل و یا سال قبل هزینه کنند.

بر اساس این گزارش، در آبان نرخ تورم نقطه‌ای خانوار‌های کشور افزایش یافت. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در آبان ماه ١٣٩٩ به عدد ٤٦,٤ درصد رسیده است؛ یعنی خانوار‌های کشور به طور میانگین ٤٦.٤ درصد بیشتر از آبان ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

نرخ تورم نقطه‌ای آبان ماه ١٣٩٩ در مقایسه با ماه قبل ٥,٠ واحد درصد افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ١٦,١ واحد درصدی به ٥٦.٦ درصد و گروه «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» با کاهش ٠.١ واحد درصدی به ٤١.٨ درصد رسیده است.

بیشتر بخوانید: سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان کجاست؛ خواب است؟/ سازمان‌های تورم‌زا در اقتصاد ایران کدام‌اند؟

این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوار‌های شهری ٤٥,٧ درصد است که نسبت به ماه قبل ٤,٤ واحد درصد افزایش داشته است. هم‌چنین این نرخ برای خانوار‌های روستایی ٥٠,٣ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٨,١ واحد درصد افزایش داشته است.

تورمی که عزمی برای بهبود آن نیست

حال، اما سوال اینجاست که برای استفاده از واکسن تورم برای اقتصاد چه کار‌های باید انجام شود که البته سال‌هاست نمی‌شود.

پیمان مولوی کارشناس اقتصادی در این خصوص به اقتصاد۲۴ می‌گوید: با رجوع به اقتصاد جهان و کشور‌های مختلف از شرق تا غرب درمی‌یابیم که آن‌ها با تکیه بر علم اقتصاد و یافته‌های نوین توانسته‌اند تورم را در یک بازه زمانی مشخص بین محدوده صفر و یک و زیر ۵ درصد نگه دارند. این کشور‌ها کار‌های عجیب و غریبی انجام ندادند بلکه در گام نخست به یک انضباط مالی رسیده‌اند و بعد اقتصاد خود را توام با بهره‌وری کرده‌اند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه انضباط مالی از تونل عدم خلق نقدینگی و بالا نرفتن پایه پولی عبور می‌کند، اظهار می‌کند: تمامی این کشور‌ها از عملیات بازار باز استفاده کردند. ما به تازگی و در سال قبل آن را اعلام کردیم که دست و پا شکسته و با بومی‌سازی این شیوه به سرنوشت سایر اقدامات تبدیل شد.

وی تصریح می‌کند: نکته بعدی که در موضوع تورم مهم است خواست تصمیم‌سازان است. تا این خواست نباشد گام‌های قبلی رخ نمی‌دهد. اقتصاد ایران حدود یک دهه است که در گرداب عدم رشد اقتصادی گرفتار شده است. در این وضعیت بسیاری از شرکت‌ها که اکثراً دولتی و نیمه دولتی هستند اتفاقاً از تورم به عنوان ابزار کمکی برای بالا بردن تراز مالی استفاده می‌کنند. غافل از اینکه در انتها این روش تبدیل به یک باخت جمعی خواهد شد.

مولوی می‌گوید: ابزار تورم برای بالا بردن سود شرکت‌ها تنها یک راهکار میان مدت است که فاقد کیفیت سود است. به نظر می‌رسد سیاستگذاری پولی با رویکردی ذینفعانه است و تا این رویکرد‌ها تعدیل نشود و به یکپارچگی نرسد ما شاهد تغییر در پایه پولی و تورم نخواهیم بود.

بازی باخت - باخت با تورم

این اقتصاددان همچنین تصریح می‌کند: اقتصاد ایران ۸۰ درصد نیمه دولتی و دولتی یا حاکمیتی است. در اقتصادی که رقابت ایجاد نمی‌شود حاصل این اتفاق یک بازی برد - برد برای همه نخواهد بود.

وی می‌افزاید: تورم به این ترتیب عمل می‌کند که سود در یک جایی نگه داشته می‌شود؛ شرکت‌ها به منابعی با قیمت ارزان‌تر دسترسی دارند و از تورم سود می‌سازند. این سود کیفیت ندارد، اما واقعیت دارد و ناخودآگاه شرکت‌های سودده هم دارید.

مولوی تاکید می‌کند: این روند می‌تواند ادامه پیدا کند، اما به قیمت از دست رفتن قدرت خرید مردم و کوچک‌تر شدن سفره مردم تمام می‌شود. در عین حال پتانسیل‌های اقتصادی از بین می‌رود و بهره وری در اقتصاد کم است.

این اقتصاددان خاطرنشان می‌کند: بهره وری تنها در یک فرآیند رقابتی شکل می‌گیرد و همه باید به این نتیجه برسند که بدون تورم هم می‌توان به حیات اقتصادی ادامه داد، اما به شرط اینکه شرکت‌ها دارای بهره وری باشند؛ این اتفاقی است که در اقتصادی مانند ترکیه، چین، آلمان و ایالات متحده نیز رخ می‌دهد.