ماجرای رأی دیوان عدالت به نفع کارگران بازنشسته تامین اجتماعی چیست؟/ یک تریلیون و ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی که دود شد!

اقتصاد۲۴ -آخرین باری که کارگران بازنشسته از ته دلشان از عملکرد مدیریت دولتی سازمان تامین اجتماعی راضی بودند را دیگر خیلی وقت است که کسی به یاد ندارد؛ نه اینکه این نارضایتی مربوط به دولت یا مدیر خاصی باشد؛ اساسا وجه اشتراکی است میان ادوار مختلف اداره سازمان تامین اجتماعی و نمود بارز آن هم شکاف بزرگ دخل و خرج است که زندگی خانوار‌های بازنشسته و مستمری‌بگیر را دو نیمه کرده است؛ نمونه بارزش همین داستان کشدار افزایش سالانه مستمری‌های سال ۹۹ و پرداخت مزایای متناسب سازی به مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی که هنوز صف انبوهی از معترضان را پیش روی خود دارد.

با همه این کدورت‌ها و دلخوری‌ها، اما ته دل کارگران بازنشسته راضی نشد تا سازمان تامین اجتماعی به وقت گرفتن مطالباتش از دولت دست تنها بماند؛ کانون بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی شهرستان تهران، مدتی پیش در دیوان عدالت اداری شکایتی را علیه دولت و به سود سازمان تامین اجتماعی مطرح کرد که از قرار معلوم حالا برنده قطعی آن محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: پیش‌دستی کارگران بازنشسته برای افزایش مستمری‌ها/ حداقل سبد زندگی از ۸ میلیون تومان گذشت

موضوع شکایتی که نتیجه آن حالا به سود سازمان تامین اجتماعی تمام شده؛ ابطال مصوبه‌ای است که دو سال پیش هیات دولت راجع به بازپرداخت بدهی‌هایش به سازمان تامین اجتماعی داشت. شانزدهم اردیبهشت ماه سال ۹۷ هیات دولت در اقدامی عجیب و غریب، مصوب کرد که از این پس مطالبات سازمان تامین اجتماعی بدون به‌روز رسانی شدن پرداخت شود.

برای درک بهتر این مصوبه کافی است به یاد بیاوریم که تا سال ۹۶ ارزش به‌روز شده بدهی معوقه دولت به سازمان تامین اجتماعی مبلغی در حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بود؛ زمستان آن سال و در جریان تصویب بودجه سال ۹۷ موضوع پرداخت دستکم ۵۰ هزار میلیارد تومان از این طلب به صورت قانون درآمد؛ قانونی که هرچند اجرا نشد، اما دوباره و در شرایطی که به دلیل بدحسابی دولت برحجم مطالبات سازمان تامین اجتماعی افزوده شد دوباره در بودجه سال ۹۸ تکرار شد و در نهایت باز هم تا پایان سال ۹۹ اجرا نشده باقی ماند.

در شرایط کنونی که مجموع ارزش طلب معوق به روز و جاری شده سازمان تامین اجتماعی از دولت از مرز ۳۰۰ هزار میلیارد تومان گذشته است، تاثیر مصوبه مورد اعتراض بازنشستگان بر تقلیل دادن بدهی‌های دولت بسیار چشمگیر است.

علی دهقانکیا، مسئول نهاد صنفی کارگران بازنشسته شهرستان تهران که وظیفه پیگیری این شکایت حقوقی را برعهده داشته است در این باره به اقتصاد۲۴ می‌گوید: اگر شکایت نمی‌کردیم حالا کل مطالبات سازمان تامین اجتماعی در حد ۹۰ هزار میلیارد تومان باقی مانده بود که دولت خود را در قبال پرداخت ۴۰ هزار میلیارد تومان آن مسئول می‌دانست. نه اینکه سازمان تامین اجتماعی از ما خواسته باشد که علیه دولت به دیوان عدالت اداری شکایت کنیم؛ این تصمیمی بود که خودمان گرفتیم و آن را تا آخر رفتیم.

وی می‌افزاید: دلیلش هم این بود که مستقیم و غیر مستقیم پای منافع کارگران بازنشسته در میان بود؛ همین حالا بابت یک افزایش جزئی مستمری هر سال دولت کلی منت بر سرمان می‌گذارد. با وجود همه دست و دلبازی در برابر بازنشستگان کشوری و لشگری همیشه برای تامین اجتماعی داستان، داستان نداری است؛ خب اگر اجازه می‌دادیم که دولت بابت پس دادن همین طلب بازی راه بیندازد که دیگر کارمان ساخته بود.

دهقانکیا ادامه می‌دهد:  ۳.۵ میلیون خانوار بازنشسته هستیم که قرار است درآمد اصلی‌مان مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی باشد، اما نمی‌دانیم که چرا همیشه سازمان به وقت افزایش مستمری آس و پاس است؛ همین امسال که گرانی بیداد می‌کرد مستمری تامین اجتماعی آخر از همه و تازه به اندازه شندرغاز زیاد شد. قبلش لشگری و کشوری چند نوبت افزایش و متناسب سازی داشتند، اما به ما که رسید باید منتظر مصوبه شورای عالی کار می‌ماندیم؛ بعدش هم که یک نوبت متناسب سازی را پس از ۱۲ سال در تامین اجتماعی اجرایی کردند بازهم کلی دعوا و مرافهه داشتیم. برای همین نمی‌شد بگوییم که قضیه تسویه بدهی دولت ربطی به ما ندارد. مدیران دولتی این سازمان امروز هستند و فردا شاید نباشند، اما خوب و بد قوانینشان برای ماست که می‌ماند؛ برای همین هرقدر هم که دلخور باشیم نمی‌توانیم بی‌خیال شویم.

بیشتر بخوانید: دستمزد ۹۹ با خط فقر ۱۰ میلیونی ترمیم می‌شود؟/ نماینده کارگران: گوش شنوایی نیست؛ نماینده کارفرمایان: افزایش مزد تورم‌زاست

مسئول نهاد صنفی کارگران بازنشسته شهرستان تهران یادآور می‌شود: مشکل اینجاست که در ادوار مختلف دولت و مجلس هر بار یک گروه از جامعه به جمع بیمه شدگان به خرج حاکمیت سازمان تامین اجتماعی اضافه شده اند. ما منکر ارائه خدمات سازمان به آحاد مردم نیستیم اما بالاخره سازمان تامین اجتماعی در چارچوب قانون اساسی فعالیت دارد، اما دولت و مجلس باید از مدت‌ها پیش تکلیف تامین پایدار هزینه ارائه خدمات به گروه‌های غیر از کارگران و کارفرمایان را روشن می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه طی این سال‌ها نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر به جمع بیمه شدگان اضافه شده‌اند، می‌گوید: واضح است که اگر وضعیت منابع مالی آن‌ها از ابتدا مشخص بود امروز میانگین دریافتی کارگران بازنشسته هم به مراتب بیشتر از نرخ‌های کنونی بود. با همین رایی که از دیوان عدالت اداری گرفتیم حالا دولت باید طلب ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی سازمان تامین اجتماعی را به صورت به‌روز شده پرداخت کند. این را بگویم تا بدانید ابعاد این حساب و کتاب چیست و چه تاثیری بر زندگی خانواده‌های بازنشسته دارد؟

دهقانکیا تصریح می‌کند: زمانی که پیگیر پرونده بودیم حساب کردیم که اگر دولت‌ها از همان ابتدا در مورد هزینه‌های گروه‌های اضافه شده به سازمان تامین اجتماعی خوش حسابی کرده بودند الان ارزش این بدهی ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی از قبل سرمایه گذاری شدن در هر بازار اقتصادی چیزی معادل یک تریلیون و چهارصد هزار میلیارد تومان بود. اگر عواید آن به صورت منصفانه میان جمیت ۳.۵ میلیون نفری بیمه شدگان تامین اجتماعی توزیع می‌شد دیگر دلیلی نداشتیم تا از کمبود مستمری‌ها و گرانی خدمات درمانی انتقاد کنیم.

مسئول نهاد صنفی کارگران بازنشسته شهرستان تهران ادامه می‌دهد: کمی غیر معمول است که یک عده کارگر بازنشسته بتوانند به تنهایی و بدون گرفتن وکیل چنان لایحه شکایتی را علیه دولت در دیوان عدالت اداری مطرح کنند که خروجی آن در هر دو مرحله در شعبه رسیدگی کننده و هیات عمومی دیوان به نفع شاکیان باشد؛ هر قدر هم که این امر شدنی باشد، اما به سختی می‌توان پذیرفت که یک عده بیمه شده در حالی که همیشه بابت پیگیری مطالباتشان در پشت درب‌های مدیران دولتی سازمان تامین اجتماعی معطل شده‌اند بتوانند در دیوان عدالت اداری چنین لایحه قرص و محکمی مطرح کنند. حتی اگر این اتفاق با مساعدت و گرادهی بخشی از بدنه مدیران و کارشناسان خبره تامین اجتماعی افتاده باشد، اما نه از جانب کارگران بازنشسته و نه از جانب آن قسمت از بدنه سازمان تامین اجتماعی که تعلقی جزء کاستن از بحران‌های پیشروی این سازمان هنوز راجع به این همکاری صحبتی نشده است.