واکسن آمریکایی، اروپایی و چینی کرونا؛ کدام یک به ایران می‌رسد؟

اقتصاد۲۴ - این خبر قطعا نویدی برای ایران گرفتار در اپیدمی کرونا است. اماهم باید دید با توجه به پیچیدگی و زمانبری تحقیقات علمی برای توسعه و تولید یک نوع واکسن، ایران برای برخورد با اپیدمی پیشرو کماکان ناچار است روی واکسن‌های وارداتی هم حساب کند. البته این هم خارج از برنامه از پیش اعلام شده ایران مبنی بر راه‌های سه گانه تامین واکسن کرونا نیست.

به همین سبب این سئوال مطرح می‌شود که در خصوص واکسن‌های وارداتی قابل دسترس ایران، چه گزینه‌هایی وجود دارد؟

همانطور که می‌دانیم، واکسن تولید مشترک شرکت‌های «فایزر» آمریکا و شرکت «بیونتک» آلمان در کشور‌هایی مانند آمریکا، کانادا و انگلستان برای استفاده اضطراری ثبت شده و تزریق عمومی آن دوشنبه در آمریکا آغاز شده است. اما این بدان معنا نیست که این واکسن نیز می‌تواند به همه نیازمندان واکسن خصوصاً آن دسته از ساکنان در کشور‌های در حال توسعه برسد.

«ناصر ریاحی» عضو اتاق بازرگانی تهران گفته است که باتوجه به آنکه این واکسن نوع mRNA تولید شرکت فایزر برای نگهداری و جابجایی به دمای منفی ۷۰ درجه نیاز دارد که فراهم کردن امکانات لازم برای آن چه در ایران و چه در بسیاری از کشور‌های دنیا، سخت و حتی غیرممکن است، احتمالا در ایران نیز دشواری‌هایی برای آن وجود خواهد داشت.

در واقع، صرف نظر از این شرایط عینی، آمریکا و کشور‌هایی اروپایی و دیگر کشور‌های پیشرو در زمینه داروسازی از مدت‌ها قبل آغاز به خرید انحصاری ظرفیت تولید واکسن کرده اند.

سازمان بین المللی «اتحادیه واکسن‌های مردم» اخیرا اعلام کرده است که ظرفیت تولید واکسن خریداری شده توسط کشور‌های پیشرفته باعث می‌شود جمعیت آن بتوانند سه بار واکسینه شوند و ۱۴ درصد جمعیت کل جهان دارنده نصف واکسن‌های کرونای جهان شوند.

آمار بانک «سیتی بانک» نیز نشان می‌دهد که کشور‌های توسعه یافته ۸۵ درصد از کل ظرفیت تولید واکسن کرونا در جهان را خرید انحصاری کرده اند.

البته کشور‌های در حال توسعه برای کسب سهمیه بیشتری در خصوص دریافت واکسن‌های کرونا تلاش می‌کنند. گروهی از کشور‌ها مانند آفریقای جنوبی و هند از آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی خواسته اند که اعضای توافقنامه (توافقنامه مالکیت معنوی تجاری Trips=) را برای تولید دارو‌های درمانی و واکسن بیماری کرونا از کسب مالکیت معنوی معاف کنند، اما این درخواست با مخالفت آمریکا، انگلستان و اتحادیه اروپا روبرو شده است.

دریافت واکسن از سازوکار «کووکس» سازمان بهداشت جهانی (برنامه تسهیل دسترسی جهانی به واکسن کرونا) نیز یکی از گزینه‌های ایران برای تامین واکسن‌های مورد نیاز خود است. ایران نیز به آن پیوسته و عضو شده است.

کووکس سازوکاری به منظور تضمین توزیع عادلانه واکسن‌ها در سراسر جهان و عرضه ۲ میلیارد دوز واکسن به ۹۲ کشور کم درآمد تا پایان سال ۲۰۲۱ است. اما آمریکا از پیوستن به آن خودداری کرده است.

به نظر می‌رسد آمریکا در توسعه و تولید و مصرف واکسن‌های کرونا، خودخواهی از خود نشان می‌دهد و سعی می‌کند به مانند خروج از بسیاری از توافق‌های جهانی از مسئولیت‌های بین المللی خود بگریزد. این در حالی است که چین در ۸ اکتبر به سازوکار کووکس پیوسته است.

واکسن ضد کرونای تولید شرکت «سینوفارم» چین در امارات متحده عربی و بحرین برای استفاده اضطراری مورد تایید قرار گرفته است. فاز سوم آزمایش بالینی این واکسن که در خارج از چین انجام گرفته، نشان می‌دهد که اثربخشی آن به ۸۶ درصد می‌رسد و تبدیل آنتی بادی خنثی کننده ۹۹ درصد است و می‌تواند صد درصد از تبدیل علائم خفیف بیماری کرونا به علائم وخیم جلوگیری کند.

فاز سوم آزمایش بالینی واکسن‌های دیگر شرکت‌های چینی مانند «سینواک» و «کانسینو» نیز در کشور‌هایی مانند پرو، آرژانتین، مصر و برزیل در حال انجام است.

وزارت امور خارجه چین نیز اظهار کرده است کشورش انتظار دارد واکسن‌های خود را در اسرع وقت در لیست عرضه کنندگان سازوکار کووکس سازمان بهداشت جهانی قرار دهد و به تحقق دسترسی همگانی و مقرون به صرفه واکسن‌های ضد کرونا در کشور‌های در حال توسعه کمک کند.