حباب قیمت خودرو در حال ترکیدن

اقتصاد۲۴ - بررسی مقایسه‌ای بازار‌های کشور در آذرماه نشان‌دهنده صدرنشینی خودرو در افت قیمت است. آنچه مشخص است تخلیه حباب قیمتی خودرو که از اواسط آبان ماه آغاز شد در آذرماه نیز تداوم یافته و تخلیه بیشتر حباب قیمت را رقم زد.

طبق محاسبات صورت‌گرفته افت قیمتی خودرو در آخرین ماه از فصل پاییز کاهش ۳/ ۸ درصدی را به خود می‌بیند که این رقم نشان‌دهنده پیشی‌گرفتن خودرو از دیگر بازار‌ها در روند کاهشی قیمت است. آنچه مشخص است در آبان‌ماه نسبت به مهر خودرو بازه منفی ۱۸ درصدی را تجربه کرد و آذرماه نسبت به آبان نیز با روند کاهشی ۵/ ۸ درصدی روبه‌رو بوده است.

به این ترتیب محاسبات صورت‌گرفته نشان‌دهنده آن است که در ماه ابتدایی پاییز نسبت به آخرین ماه، خودرو کاهش ۲۵‌درصدی در قیمت‌ها داشته است. بر این اساس هر‌چند دیگر بازار‌ها نیز به‌واسطه کاهش ریسک‌های غیراقتصادی و انتظار تورمی در باز‌ه منفی قرار داشتند، اما خودرو بیشترین کاهش قیمت را به خود می‌بیند.

اما بررسی دیگر بازار‌ها نیز بیانگر آن است که بعد از صدرنشینی خودرو در بازدهی منفی، بازار ارز در رتبه دوم افت قیمت در این ماه قرار دارد و بعد از آن نیز مسکن و سکه در پله‌های بعدی قرار گرفته‌اند. آنچه مشخص است بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت و بازار خودرو معتقدند که روند کاهشی قیمت‌ها در بازار خودرو که به تخلیه بیشتر حباب قیمت در این بازار منجر می‌شود، تا پایان سال تداوم خواهد داشت.

اما افت بازار خودرو در آذر‌ماه به‌نوعی تداوم روند افت این بازار در آبان‌ماه امسال است. خریداران و فروشندگان آبان‌ماه امسال را با بیم و امید آغاز کردند. دلیل این بیم و امید را باید در برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نیمه آبان جست و جو کرد.

در آن مقطع این نگرانی وجود داشت که چنانچه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور فعلی بتواند نظر مساعد رای‌دهندگان را در ینگه‌دنیا به خود جلب کند این اتفاق به معنای تشدید تحریم‌ها و به‌دنبال آن متلاطم شدن بازار‌های مختلف از جمله بازار خودرو خواهد بود. در مقابل این نگرانی البته کورسوی امیدی نیز وجود داشت و آن پیروزی جو بایدن رقیب دموکرات دونالد ترامپ بود. بایدن در نطق‌های انتخاباتی خود بار‌ها تاکید کرده بود چنانچه بتواند اکثریت آرای رای‌دهندگان را به خود جلب کند به سرعت به توافق‌نامه برجام باز خواهد گشت.

خریداران و فروشندگان بازار، بازگشت ایالات‌متحده آمریکا به توافق‌نامه برجام را به‌نوعی نقطه پایانی بر تحریم‌های اقتصادی کشور قلمداد می‌کردند و امیدوار بودند که با انتخاب بایدن استارت پمپ تخلیه ریسک‌های غیراقتصادی کشور زده شود. این مساله مورد‌توجه مدیران ارشد کشور نیز قرار گرفته بود و آن‌ها در اظهارنظر‌های خود این سیگنال را به بازار‌ها مخابره می‌کردند که کاهش ریسک‌های غیراقتصادی آغاز شده است. از سوی دیگر بسیاری از مشتریان خودرو نیز که طی دو سال گذشته همراه با تورم انتظاری حضوری فعالانه در بازار خودرو داشتند، با اتفاقاتی که در نتایج انتخابات آمریکا رخ داد با خوش‌بینی نسبت به کاهش قیمت‌ها دست از خرید کشیدند که همین عامل فروشندگان زیادی را وارد بازار خودرو کرد؛ بنابراین کاهش ریسک‌های غیر‌اقتصادی از یک‌طرف و همچنین افزایش زمزمه‌های آزادسازی قیمت محصولات تولیدی شرکت‌های خودروساز از طرف دیگر را می‌توان دو علت عمده کاهش قیمت خودرو در آبان و آذر دانست.

اما در‌حالی شاهد افت قیمت در آبان و آذر بودیم که بازار‌خودرو در مهر‌ماه روند متفاوتی داشت و دلالان و واسطه‌ها تلاش می‌کردند بازار را به کمک اهرم انتظارات تورمی و همچنین بازار دو نرخی آشفته نگه دارند. با این حال تیر دلالان و واسطه‌ها با مشخص‌شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا به سنگ خورد و همین اتفاق که از آن می‌توان به‌عنوان محرک اصلی تخلیه حباب قیمتی در بازار خودرو نام برد، سبب شد تا دلالان و واسطه‌ها از ترس ضرر بیشتر خودرو‌های احتکار کرده را از پارکینگ‌ها به بازار بیاورند و این مساله باعث شد تا نمودار قیمت خودرو در بازار بیش از پیش نزولی شود.

چرا خودرو نزولی شد؟

خودرو در شرایطی لقب کم‌بازده‌ترین بازار را در میان بازار‌های بورس، مسکن، ارز و سکه به خود اختصاص داده است که بازار‌های دیگر نیز به سبب کاهش ریسک‌های غیراقتصادی در مسیر کاهشی قرار داشتند؛ اما خودرو توانست گوی سبقت را برباید و همانند آبان‌ماه ۹۹ در صدر جدول کم‌بازده‌ترین بازار‌ها در آخرین ماه از فصل پاییز قرار بگیرد.

میانگین قیمت خودرو‌ها در ابتدا و انتهای آذرماه نشان می‌دهد افت بازار خودرو در بازه زمانی بیش از ۸ درصد بوده است. اما در سایر بازار‌ها این روند به چه شکلی بوده و درصد افت‌و‌خیز چگونه بوده است؟

از بازار سرمایه شروع می‌کنیم. بازار سهام توانسته در ماه آذر ۹۹ رشد ۷ درصدی را به خود ببیند.

بعد از بازار سهام سکه توانسته به کمک رشد نیم‌درصدی در جایگاه دوم پر بازده‌ترین بازار‌های عمومی کشور قرار بگیرد؛ به‌طوری‌که قیمت سکه در این ماه افزایش نیم درصدی به خود دیده است.

در حالی‌که بازار‌های سرمایه و سکه توانسته در آذرماه کارنامه مثبتی از خود به جا بگذارند، شاهد هستیم که دو بازار دیگر کشور یعنی بازار مسکن و ارز به نوعی سرمایه‌گذاران خود را نقره‌داغ کردند. سرمایه‌گذاران در بازار ارز شاهد افت ۲درصدی بوده‌اند. این در حالی است که بازار مسکن در بازه ابتدا تا انتهای آذرماه افت یک‌درصدی را تجربه کرده است.

با توجه به درصد افت‌وخیز سایر بازار‌ها مشخص است که بازار خودرو با افت ۳/ ۸درصدی خود بیش از بازار‌های یادشده سرمایه‌گذاران خود را ناامید کرده است.

اما چه اتفاقی سبب شد تا روند تخلیه حباب قیمتی که از آبان‌ماه آغاز شده بود، در آذرماه نیز تدوام یابد؟

همان‌طور که در ابتدای گزارش یادآور شدیم نتایج انتخابات آمریکا سنگ بنای این تخلیه حباب قیمتی در بازار‌های عمومی کشور بود. به‌طوری‌که با اعلام نتایج انتخابات آمریکا بازار ارز شاهد اولین تغییرات قیمتی بود.

نرخ ارز که همزمان با محدودیت‌های بین‌المللی و افزایش فشار اقتصادی به کشور روند صعودی به خود گرفته بود و سرعت این اتفاق از ماه‌های ابتدای سال‌جاری تا مهرماه افزایش قابل‌توجهی به خود دید با آغاز رای‌گیری در آمریکا در نیمه آبان‌ماه امسال و اعلام نتایج به‌صورت تدریجی، از تب و تاب مهرماه فاصله گرفت و نمودار آن نزولی شد.

ازآنجاکه نرخ ارز خود را به‌عنوان قطب‌نمای سایر بازار‌های عمومی کشور طی دو سال و هشت ماهی که از خروج ایالات‌متحده آمریکا از توافق نامه برجام می‌گذرد، معرفی کرده است قابل‌پیش‌بینی بود که نزولی شدن نمودار نرخ ارز به فاصله کمی خود را در سایر بازار‌ها از جمله بازار سکه، مسکن و خودرو نشان دهد و چنانچه دست‌انداز جدیدی در این مسیر ایجاد نشود (مانند بحران‌ها و تنش‌های منطقه‌ای) شاهد تداوم تخلیه حباب قیمتی در این بازار‌های یادشده خواهیم بود. همین اتفاق هم افتاد و شاهد بودیم که افت بازدهی بازار‌ها در آبان‌ماه امسال در آخرین ماه از فصل پاییز نیز تدوام داشت.

البته علاوه‌بر اثرگذاری کاهش نرخ ارز باید به این نکته نیز توجه کرد که روی کار آمدن جو بایدن دموکرات با توجه به شعار‌های تبلیغاتی که پیش از برگزاری انتخابات آمریکا داده بود علاوه بر اینکه ریسک‌های غیراقتصادی را کاهش داد سبب شد انتظارات تورمی نیز فروکش کند.

کاهش یافتن انتظارات تورمی به آن معنا بود که دارندگان سرمایه‌های نقدی دیگر مانند گذشته به‌دنبال تبدیل ریال خود به ارز، سکه و طلا، مسکن و خودرو نیستند. درواقع می‌توان تغییر ذائقه رای دهندگان آمریکایی را به‌عنوان مانعی در مسیر ورود سرمایه‌های سرگردان به بازار‌های مختلف کشور قلمداد کرد. باریک شدن مسیر ورود نقدینگی به بازار‌های عمومی کشور سبب کاهش تقاضا به نسبت عرضه در بازار‌های یادشده بود و همین اتفاق افت بازدهی را در بازار‌های مختلف رقم زد.

بررسی قیمت خودرو‌های پرتیراژ در آذر

افت بیش از ۸ درصدی بازدهی بازار خودرو در شرایطی اتفاق افتاده است که کاهش قیمت محصولات پرتیراژ به نوعی بیشترین تاثیر را در این ارتباط داشته‌اند. نگاهی به وضعیت قیمت محصول پرتیراژ در ابتدا و انتهای آذر این مساله را به خوبی نشان می‌دهد.

پراید ۱۳۱ که به‌رغم توقف تولید همچنان در بازار جولان می‌دهد در ابتدای آذر امسال با قیمت ۱۰۱ میلیون تومان قابل خریداری بود؛ اما این محصول پرطرفدار در روز آخر آذر همزمان با شب یلدا با قیمت ۹۷ میلیون تومان در بازار موجود بود. مقایسه دو قیمت یاد شده از افت ۴ درصدی قیمت پراید ۱۳۱در بازه زمانی یاد شده حکایت دارد. پراید ۱۱۱ یا همان پراید هاچ بک (بدون صندوق) نیز افت ۵/ ۷ درصدی را در بازه یک ماهه آذر تجربه کرده است.

ابتدای آذر این خودرو با قیمت ۱۲۱ میلیون تومان قابل خریداری بود، اما به تدریج قیمت خود را از دست داد و در پایان آذر قیمتش به ۱۱۲ میلیون تومان رسید. تیبا صندوقدار که مترصد خروج پراید از بازار است تا بتواند خود را به‌عنوان ارزان‌ترین خودروی بازار معرفی کند در بازه زمانی ابتدا و انتهای آخرین ماه از فصل پاییز ۶ درصد از قیمت خود را از دست داد.

این خودرو که در آغاز آذر با قیمت ۱۱۶ میلیون تومان در دسترس متقاضیان بود مصادف با آخرین روز پاییز قیمتش به زیر ۱۱۰ میلیون تومان سقوط کرد و با پرداخت ۱۰۹ میلیون تومان در دسترس خریداران قرار داشت.

پژو ۲۰۶ تیپ ۲ نیز افت ۷/ ۷ درصدی را در بازه زمانی یاد شده به خود دید. این محصول پرطرفدار آذر را با قیمت ۱۹۴ میلیون تومان آغاز کرد، اما این ماه را با قیمت ۱۷۹ میلیون تومان به پایان برد. تیپ ۵ این خودرو نیز افت ۸ درصدی را در کارنامه آذر خود به ثبت رساند.

این خودرو آخرین ماه از فصل پاییز را با قیمت ۲۶۳ میلیون تومان شروع کرد، اما با قیمت ۲۴۱ میلیون تومان به میهمانی یلدا رفت.

سمند LX نیز که بخشی از تقاضای بازار را پاسخ می‌دهد در یک ماهه آذر ۹۹ مانند پژو ۲۰۶ تیپ ۵ افت ۸ درصدی را به خود دید.

این خودرو ابتدای آذر با قیمت ۱۸۴ میلیون تومان در دسترس خریداران بود، اما اگر متقاضیان این خودرو صبوری به خرج می‌دادند می‌توانستند این خودرو را با قیمت ۱۷۱ میلیون تومان در انتهای فصل پاییز خریداری کنند.

ساینا و پژو ۴۰۵ نیز به ترتیب افت ۵/ ۵ درصدی و ۵/ ۶ درصدی را در بازه زمانی یاد شده در کارنامه خود ثبت کردند. اما در میان محصولات پرتیراژ، پژو پارس LX گوی سبقت را از بقیه ربود و با افت بیش از ۱۴ درصد بدترین عملکرد بازدهی را در بازار آذر به نام خود ثبت کرد.