تاریخ انتشار: ۰۹:۴۹ - ۲۹ دی ۱۳۹۹
شمایل اقتصاد ایران در قرن جدید

چرا نرخ ارز در بودجه مهم است؟

طی سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۹، چهار جهش در نرخ ارز رخ داد که تمام آن‌ها نیز در نهایت به افزایش تورم انجامید. اولین افزایش نرخ ارز در سال ۷۴ بود که دلار با افزایش ۵۳ درصدی به ۴۰۷ تومان رسید.

چرا نرخ ارز در بودجه مهم است؟

اقتصاد۲۴ - جدال بر سر نرخ دلار در بودجه سال آینده همچنان ادامه دارد. با وجود اینکه کمیسیون تلفیق مجلس کلیات بودجه را تصویب کرد، اما نگرانی‌ها در خصوص افزایش نرخ تسعیر ارز به ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان بیشتر شد. نیمه اول دی ماه سال جاری، کمیسیون تلفیق طی مصوبه‌ای نرخ تسعیر در بودجه را ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرد که ۶ هزار تومان بالاتر از نرخی است که دولت در بودجه برای تبدیل دلار‌های نفتی به ریال پیشنهاد داده بود. پس از انتشار مصوبه کمیسیون تلفیق، دو دیدگاه کاملا متفاوت در میان کارشناسان اقتصادی ایجاد شد؛ برخی معتقدند با این کار اقتصاد کشور بیش از پیش دلاریزه می‌شود و اگر خطر ابرتورم‌ها دور به نظر می‌رسید، با افزایش نرخ تسعیر ارز به ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان، احتمال تورم‌های بالاتر نزدیک خواهد بود. گروه دوم نیز معتقدند نرخ ارز در بودجه تاثیری بر اقتصاد نخواهد داشت، چراکه نرخ واقعی دلار بیشتر از رقمی است که کمیسیون تلفیق مصوب کرده است. اما اگر ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان به عنوان نرخ تسعیر در بودجه تصویب شود، شعار‌ها و وعده‌های اقتصادی برای کاهش نرخ دلار حتی با ورود دارایی‌های بلوکه‌شده به کشور نیز کاهش نخواهد یافت. از آنجایی که نرخ ارز رابطه مستقیمی با تورم دارد، جهش ۳۱۶ درصدی نرخ تسعیر ارز در بودجه ۱۴۰۰ می‌تواند تورم ۲۲ درصدی را نیز تنها یک عدد و هدف دست‌نیافتنی باقی گذارد.

۳ دهه، ۴ جهش؛ انتظار برای جهش پنجم

طی سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۹، چهار جهش در نرخ ارز رخ داد که تمام آن‌ها نیز در نهایت به افزایش تورم انجامید. اولین افزایش نرخ ارز در سال ۷۴ بود که دلار با افزایش ۵۳ درصدی به ۴۰۷ تومان رسید. در این سال میانگین نرخ دلار مرجع بدون تغییر نسبت به سال ۷۳ در قیمت ۱۷۵ تومان باقی مانده بود. اما تورم طی این دو سال جهش ۴۰.۳ واحد درصدی داشت و به ۴۹.۴ درصد رسید. نرخ دلار مرجع از سال ۷۳ تا ۸۰ در ۱۷۵ تومان باقی ماند. این در حالی است که نرخ ارز در بازار بیش از ۸۰۰ تومان اعلام شده بود. جهش دوم ارز در سال ۷۸ رخ داد که نرخ ارز در بازار با افزایش ۸۶ واحد درصدی به ۸۶۸ تومان رسید. نوسانات نرخ ارز در بازار به‌رغم نرخ ارز مرجع ادامه داشت تا اینکه سال ۸۱ نرخ دلار مرجع تغییر کرد و به نرخ بازار نزدیک و ۸۰۳ تومان اعلام شد. از سال ۸۱ تا ۸۹ به‌طور متوسط هر سال نرخ ارز مرجع بین ۲ تا ۴ درصد اضافه می‌شد. از سوی دیگر در این سال‌ها اختلاف قیمتی میان ارز مرجع و نرخ ارز در بازار نیز بسیار کم بود و در برخی سال‌ها نیز نرخ دلار در بازار کمتر از نرخ ارز مرجع گزارش شده بود؛ به عنوان مثال در سال‌های ۸۱ و ۸۵ نرخ ارز بازاری کمتر از بودجه بود. در سال ۹۱ و با شدت یافتن تحریم‌های نفتی علیه کشور و جو روانی ایجاد شده در بازارها، نرخ ارز در بازار با جهش ۱۱۵ درصدی به دو هزار و ۶۰۷ تومان و تورم نیز با افزایش ۴۱.۸ واحد درصدی به ۳۰.۵ رسید. چهارمین جهش سه دهه اخیر نیز در سال ۹۷ و به دنبال اعلام خروج یک‌جانبه امریکا از برجام رخ داد. در این سال نرخ دلار در بازار به ۱۰ هزار و ۷۸۳ تومان رسید که ۶ هزار و ۷۳۸ تومان بیشتر از نرخ دلار در سال ۹۶ بود. طی این دو سال نرخ تورم از حدود ۱۰ درصد به ۲۷ درصد رسید.

شرایط نگران‌کننده پس از جهش ارز

مقایسه روند نرخ دلار مرجع و بازار آزاد با تورم نشان می‌دهد که تغییرات هر چند کم در قیمت دلار تا چه میزان می‌تواند بر شاخص‌های اقتصادی به خصوص تورم تاثیرگذار باشد. بنابراین افزایش نرخ ارز ترجیحی به ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان نیز جهشی نامطلوب در شاخص‌های اقتصادی کشور ایجاد خواهد کرد. این امر در شرایطی که کشور با کرونا دست و پنجه نرم می‌کند و زنگ خطر کاهش نرخ مشارکت اقتصادی به صدا درآمده، لزوم بررسی سیاست‌های مالی را پیش از شکل‌گیری بحرانی بزرگ، دوچندان می‌کند. پیش‌تر صندوق بین‌المللی پول و البته برخی نهاد‌های پژوهشی داخلی پیش‌بینی کرده بودند که در سال ۱۴۰۰، کشور پس از چندین سال رشد اقتصادی منفی، به سطح رشد ۱.۵ درصد می‌رسد. این در حالی است که نرخ مشارکت اقتصادی و میزان جمعیت فعال اقتصادی در سه فصل سال ۹۹ به سطوح نگران‌کننده‌ای رسیده است. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار از نیروی کار در پاییز سال جاری، ۶۲ میلیون و ۴۴۰ هزار نفر از جمعیت کشور بالای ۱۵ سال سن دارند که تنها ۴۱.۴ درصد یا ۲۵ میلیون و ۸۵۰ هزار نفر آن در دسته‌بندی «جمعیت فعال» قرار می‌گیرند که از این میان نیز ۲۳ میلیون و ۴۱۳ هزار نفر شاغل هستند و مابقی بیکار. با مقایسه آمار‌های پاییز ۹۹ و ۹۸، می‌توان دریافت که یک میلیون و ۳۳ هزار نفر از جمعیت فعال اقتصادی به هر دلیلی خارج شده‌اند و ممکن است زمانی برای مشارکت اقتصادی به دست آورند. حال سوال این است که با ادامه‌دار شدن رویه فعلی در تعیین نرخ دلار و تورم، رشد اقتصادی پیش‌بینی شده با کدام ابزار یا نیروی کار محقق می‌شود؟


بیشتر بخوانید: ارز ۴۲۰۰ تومانی سال آینده حذف می‌شود؟


چرا حساس هستیم؟

التهاب بازار‌ها در روز‌های مانده به انتخابات امریکا همچنین ساعات ابتدایی اعلام نتایج آن، حساسیت اقتصاد کشور به عوامل بیرونی را نشان می‌دهد. هر چند این التهاب‌ها «معلول» است و «علت» نیز نااطمینانی به تصمیم‌سازان و سیاستگذاران اقتصادی است. نمونه این نااطمینانی نیز در ارجحیت معیشت در شرایط تحریم و اعلام واردات کالا‌های اساسی و دارو با نرخ ۴۲۰۰ تومانی همچنین افزایش قیمت بنزین به بهانه جلوگیری از قاچاق قابل مشاهده است. با وجود آنکه گزارش‌های پژوهشی مانند آنچه مرکز پژوهش‌های مجلس از مخاطرات افزایش نرخ بنزین همچنین رانت‌ها و فساد‌هایی که نرخ ارز دولتی ایجاد می‌کند، به بدنه تصمیم‌گیران اقتصادی و سران سه قوا ارایه شد، اما در نهایت سمت و سوی تصمیم‌ها بر افزایش قیمت بنزین و ادامه‌دار شدن روند اعطای ارز ترجیحی گرفته شد. اقتصاد ایران به شدت با نرخ ارز عجین است. این را می‌توان از نوسانات شاخص‌های اقتصادی با هر بار تغییر در نرخ ارز مشاهده کرد. راهکار کاهش وابستگی نیز در اصلاحاتی است که باید زودتر از این‌ها در اقتصاد ایران انجام می‌شد؛ مدیریت هزینه‌های دولت، کاهش یارانه‌ها یا طرح‌های معیشتی تکلیفی و مهم‌تر از همه واقع‌بینی است.

منبع: اعتمادآنلاین
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت پسته، تخمه، آجیل و خشکبار + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع دوربین‌های عکاسی + جدول

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۳ + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۲۰ شهریور ۱۴۰۳ + جدول

قیمت تبلت اپل امروز + جدول

عکس/تغییر چهره سمر سریال عشق ممنوع بعد ۱۶ سال

قیمت خودرو‌های فولکس واگن در بازار ایران امروز + جدول

اقدامات عشقی به بیمه مرکزی رسید/ اقدام غیرقانونی آقای رئیس در افزایش حقوق کارکنان/ سازمان بازرسی ورود کند

قیمت دلار و یورو امروز دوشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز دوشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ دورهمی مردانه در حمام عمومی دوران قاجار

عکس/تصویری جدید از سیروان خسروی

عکس/ باغ تخت قراچه شیراز بیش از ۱۰۰ سال پیش

عکس/ پمپ بنزین بریتیش پترولیوم در تهران دوران رضاشاه

عکس/ هدیه تهرانی در پشت صحنه دوئت

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

اوکراین: در صورت استفاده روسیه از موشک‌های ایرانی، ممکن است روابط خود را با تهران قطع کنیم

پیش‌بینی درآمد ۲ هزار میلیارد تومانی از عوارض ۱۰ یورویی پرواز‌های خارجی

حجت‌الله صیدی رییس جدید سازمان بورس کیست؟

سیدرضا فاطمی‌امین کیست؟/همه چیز درباره وزیر پرحاشیه دولت رئیسی و پرونده چای دبش

دیوان محاسبات در مورد دلایل ناترازی در برق: مهمترین دلیل بدهی دولت به وزارت نیرو است

بریتانیا، آلمان و فرانسه: قرارداد‌های خدمات هوایی دوجانبه با ایران را فوراً متوقف می‌کنیم

هشدار عباس عبدی به پزشکیان

حسن روحانی: صدا و سیما باندی و گروهکی شده است

حیا کن رها کن برای برانکو؛ او را اخراج کنید!

خبر مهم همتی درباره جاماندگان سهام عدالت

عکس/حمایت تمام قد ابطحی از انتصابات وزارت کشور

پیش بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۳

تشدید تحریم‌های تروئیکای اروپا علیه ایران به اتهام ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه

روزنامه اسرائیلی هیوم: ایران برای آماده‌سازی حمله احتمالی خود به اسرائیل ۱۳ آزمایش موشکی انجام داد

 پیش بینی قیمت دلار فردا چهارشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۳

پیشنهاد برای رضا اسدی؛ رقابت استقلال با ۲ تیم لیگ برتر

جزئیات اولین سفر رسمی خارجی رئیس‌جمهور مشخص شد

استقلال و پرسپولیس به لیگ دسته دو می‌روند!

تصویری قدیمی از پزشکیان در کنار قلعه‌نویی

در مواجهه با اینترنت استارلینک چه باید کرد؟

خطاب طالبان به ایران درباره حقوق مهاجران افغان

خرید جدید پرسپولیس هندوانه دربسته است!

ماجرای بلوکه شدن پول برق صادراتی به پاکستان حقیقت دارد؟

صحبت‌های گاریدو درباره وضعیت پرسپولیس

برخورد قضایی با سحر دولتشاهی

عکس/ آخرین وضعیت رقابت ترامپ و هریس در ایالت‌های کلیدی

فیلم تبلیغاتی آیفون ۱۶ را تماشا کنید

حضور سعید مهری در تمرین پرسپولیس

سیستم BSI خودرو چه عملکردی دارد؟

فیلم/حکم اعدام بابک زنجانی تغییر کرد؟

فیلم/ ناگفته های آزادی صمدی از ازدواجش با هومن سیدی!

فیلم/ مجری صداوسیما شمشیرش را برای فردوسی‌پور و علی ضیاء از رو بست!

تکلیف یارانه‌ نقدی مشخص شد

احسان علیخانی به تلویزیون برمی‌گردد؟

فیلم/ آموزش خرید ملک به افغانستانی‌ها توسط خانم وکیل!

عکس/چهره مجید واشقانی ۲۳ سال پیش در سریال کمین

آمار جدید از فرونشست زمین در ایران

فیلم/ جدول جدید بازنشستگی در ایران

انتخاب حجت‌الله صیدی برای رئیس تازه سازمان بورس

فیلم/ امیر تتلو در یک سریال ایرانی ابله شد!

عکس/ بنر عجیب یک مرد در حمایت از زن کوهنوردش

قیمت نجومی آرایش داماد‌ها برای شب عروسی

انواع سرطان پروستات و راه‌های درمان آن

فیلم/ ارسلان قاسمی: دوست ندارم اسمم را در کنار اسم ترلان پروانه ببینم!

بازار عجیب اجاره قایق خصوصی در کیش+ جدول

بازی استقلال و پرسپولیس کجا برگزار می‌شود؟

عکس/ تغییر چهره همسران محمدرضا پهلوی از جوانی تا پیری

فرشاد مومنی: ۶۵ درصد مهاجرت‌ها به تهران، البرز و گیلان است

عکس/ ۷۰ سال پیش سرباز‌ها چطور به خدمت اعزام می‌شدند؟

۳ میلیون دلار درآمد از بلیت فروشی کنسرت معین+ جدول