غربالگری از خواسته‌های جدی مادران باردار

اقتصاد۲۴ - دکتر وجیهه مرصوصی - متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه غربالگری روشی علمی برای رسیدن به تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی پیش از تولد است، گفت: در برخی از موارد این بیماری‌ها قابل درمان نیستند و می‌تواند با عوارض جدی پس از تولد همراه باشد. سالانه حدودا ۳۰ تا ۵۰ هزار نوزاد با معلولیت جدی در ایران متولد می‌شوند که حدود ۵۰ درصد آن‌ها به دلیل بیماری‌های ژنتیکی است.

وی افزود: از کل این موارد تا به حال قادر به تشخیص ۸ تا ۹ هزار مورد پیش از تولد بوده‌ایم که امیدواریم با دسترسی بیشتر به امکانات تشخیصی و ارتقای سطح علمی و همچنین تربیت نیرو‌های متخصص در این رشته بتوانیم کارآیی خود را در این زمینه افزایش دهیم.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه شایع‌ترین ناهنجاری مادرزادی بیماری‌های ناهنجاری قلبی است، تصریح کرد: ۲۵ درصد آن‌ها شرایط بسیار حادی را تجربه می‌کنند که پس از تولد نیاز به جراحی نیز دارند. تشخیص پیش از تولد آن‌ها راهگشای درمان بهتر و مراقبت بهتر پس از تولد خواهد بود.

وی افزود: با توجه به رشد رسانه‌ها و به خصوص فضای مجازی، مادران باردار با حجم وسیعی از اطلاعات درست و نادرست رو به رو می‌شوند و خواستار حصول اطمینان از سلامت جنین خود می‌شوند. از سوی دیگر نوزاد با معلولیت و بیماری لاعلاج هزینه‌های زیادی برای خانواده و جامعه چه از نظر مادی و چه از نظر عاطفی و روانی در پی خواهد داشت؛ لذا انجام غربالگری و تشخیص بیماری پیش از تولد یکی از خواسته‌های جدی مادران است و راهکار علمی و کارآمد در جهت جلوگیری از به هدر رفتن امکانات و سرمایه‌های اجتماعی این زمینه است.

این متخصص زنان و زایمان، ادامه داد: در دستورالعمل‌های کشوری سعی شده است تا حد امکان از طریق شیوه‌های درست و علمی این موضوع بررسی شود. البته در هر لحظه با حجم وسیعی از پیشرفت علمی در این زمینه روبرو هستیم و در آینده نه چندان دور تمامی این بیماری‌ها در زمان جنینی قابل درمان خواهند بود. ژن درمانی و جراحی جنین در داخل رحم نوید بخش آینده روشن در این زمینه است.

وی با تاکید بر اینکه از نظر اخلاق پزشکی انجام هر گونه اقدامات درمانی و تشخیصی باید با رضایت و آگاهی بیمار انجام شود، اظهار کرد: لذا هیچ گونه اجباری در انجام غربالگری‌های حین بارداری نه مقدور است و نه اخلاقی است.

دکتر مرصوصی در خصوص پوشش بیمه‌ای این غربالگری‌ها، بیان کرد: در حال حاضر این غربالگری‌ها تحت پوشش سازمان‌های بیمه گر هستند. غربالگری تست تشخیصی نیست؛ لذا مثبت کاذب نیز به همراه خواهد داشت که حدود ۳ تا ۵ درصد برای روش کومباین با قدرت تشخیخی ۹۵ درصد و برای روش جدید nipt بیش از ۹۹ درصد با مثبت کاذب کمتر از یک دهم درصد است. تست تشخیصی آمنیوسنتز جهت بررسی کرومزومی جنین توسط افراد مجرب خطر سقط به همراه ندارد.

وی در پایان صحبتهایش تاکید کرد: دستورالعمل‌های کشوری ما نیز در این زمینه خوب و بر اساس پروتکل‌های علمی کشور‌های پیشرفته نوشته و سعی شده است تا حد امکان از آخرین دستاورد‌های علمی بهره برداری شود.