برگشت ارز‌های بلوکه شده چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

اقتصاد۲۴ -  برجسته‌ترین رفتار دونالد ترامپ پس از در دست گرفتن مقام ریاست‌جمهوری آمریکا خروج از برجام یا همان توافق هسته‌ای بین ایران با گروه ۱+۵ بود. این کار تازه وارد کاخ سفید نه تنها ایران بلکه به مذاق اروپایی‌ها هم خوش نیامد و رئیس وقت اتحادیه اروپا واکنش تندی نسبت به آن نشان داد، اما یک قسمت از نتیجه سخت این تصمیم برای ایران مسدود شدن غیرقانونی ۷ میلیارد دلار پول ناشی از فروش نفت در دو بانک کره جنوبی بود.

البته کره جنوبی تنها کشوری نبود که قسمتی از پول‌های حاصل از فروش نفت ایران را بلوکه کرد چین، عراق، عمان و ژاپن نیز با وجود اینکه رابطه تجاری قوی با ایران داشتند و حتی برخی از این کشور‌ها نسبت به دیگری دوست‌تر هم بودند، اما در برابر فشار ترامپ تسلیم شدند. برهمین اساس عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ضمن آنکه سفر‌های فراوانی به عراق، عمان، کره جنوبی و چین در این خصوص داشته، بار‌ها احتمال اتخاذ اقدامات فراقانونی برای دسترسی به پول‌های مسدود شده را مورد تاکید قرار داده است.

او در پاسخ مکتوب به بلومبرگ در این‌باره گفته است: «ناراحت‌کننده است که ببینیم بانک‌های کشور کره به راحتی تعهدات خود و توافق‌های مالی بین‌المللی را نادیده می‌گیرند و تصمیم گرفته‌اند وارد بازی سیاسی شوند و از تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه امریکا تبعیت کنند.».

اما فشار‌های همه جانبه ایران به کره جنوبی در نهایت به نتیجه رسید و پس از دیدار رئیس کل بانک مرکزی با سفیر این کشور این خبر منتشر شد که در گام اول در حد یک میلیارد دلار از منابع ارزی بانک مرکزی ایران توسط دولت کره جنوبی آزاد خواهد شد. بدون شک جدی شدن موضوع آزادسازی دارایی‌های ایران در سئول، بیانگر دور جدید دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در روابط خارجی است، اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور انتشار خبر مورد اشاره این سوال را به وجود آورد که آیا در چند ماه آینده وضعیت ایران از نظر دسترسی به منابع خارجی ارزی بهتر خواهد شد و اساسا شرایط اقتصادی رو به بهبودی گام برمی‌دارد؟

تزریق منابع آزاد شده از تورم می‌کاهد

معصومه آقاپور علیشاهی، نماینده سابق مجلس در این رابطه گفت: درحال حاضر کشور به شدت از کمبود منابع مخصوصا در شرایط بحران کرونا رنج می‌برد. آمار ایران برای خرید واکسن کرونا دو دهم درصد است، در حالی که بسیاری از کشور‌های همسایه بالای ۲۰ یا ۳۰ درصد خرید واکسیناسیون را انجام داده‌اند.

وی در ادامه اضافه کرد: تزریق این منابع خواه ناخواه از تورم می‌کاهد، زیرا حجم نقدینگی یعنی همان پولی که توسط بانک‌ها به تولید در می‌آید، کاهش خواهد یافت و مهمترین مسئله هم این است که خرید نفت از ایران رو به افزایش می‌رود و در کل رفع این موانع می‌تواند شکست تحریم‌ها و چشم‌انداز روشن اقتصادی را به دنبال داشته باشد.

این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در خصوص جبران کسری بودجه سال آینده از این طریق اظهارداشت: جبران کسری بودجه سال آینده می‌تواند یکی از اهداف آزاد شدن پول‌های بلوکه شدن به حساب آید، زیرا هر قدر منابع بودجه دست یافتنی‌تر باشد کمتر با کسری مواجه خواهیم شد و تا حدودی خلاء درآمد‌ها و هزینه‌های بودجه به شکل غیر تورمی پر خواهد شد.

شاهد کاهش قیمت ارز خواهیم بود

غلامرضا مصباحی مقدم، کارشناس امور اقتصادی و عضو سابق شورای پول و اعتبار نیز در این رابطه گفت: وصول ارز‌هایی که ما در کشور‌های مختلف داریم و به دلیل تحریم‌های آمریکا بلوکه شده است، کمک خوبی به افزایش عرضه ارز در کشور و کاهش قیمت آن خواهد کرد.

وی در ادامه اضافه کرد: کاهش قیمت ارز بر دیگر کالا‌ها هم تاثیرگذار خواهد بود و لااقل جلوی افزایش‌های بی‌رویه قیمت‌ها در شرایط حاضر که با آن مواجه هستیم، گرفته خواهد شد.

این کارشناس امور اقتصادی در خصوص جبران کسری بودجه سال آینده از این طریق اظهار داشت: موضوع فوق به جبران کسری بودجه ارتباطی ندارد، زیرا چنین نخواهد شد که دولت مابه‌التفاوت جدیدی به دست آورد، اما سبب می‌شود که درآمد‌ها از یک راه واقعی افزایش یابد که در بودجه قابل استفاده خواهد بود.

عضو سابق شورای پول و اعتبار درباره بهبود روابط بانک مرکزی با دیگر بانک‌های دنیا ابراز کرد: مشکل انتقال ارز از کشور‌های دیگر به ایران معلول تحریم‌های آمریکا است، چنانچه در این مشکل تغییری به وجود آید، طبعا انتقال ارز هم صورت خواهد گرفت.

باید از فرصت تغییر دولت آمریکا استفاده کنیم

محمدرضا تابش، عضو سابق شورای پول و اعتبار نیز در این رابطه گفت: طلب ایران از کره بسیار بیشتر از مبلغ آزاد شده است، اما در هر صورت تمام این گشایش‌ها متاثر از تغییر در سیاست حاکمه آمریکا است. باید از این فرصت حداکثر استفاده را ببریم، زیرا قدر مسلم دستیابی به منابع ارزی اقتصاد کشور را از بن‌بستی که درآن قرار گرفته بیرون خواهد کشید.

وی در ادامه اضافه کرد: نکته‌ای که در این زمینه باید مورد توجه قرار داد، انجام اقدامات زنجیره‌ای با هم است، یعنی تصویب لوایح پالرمو و CFT از جمله مواردی به حساب می‌آید که باید شکل عملی به خود گیرد.

ولی داداشی، نماینده سابق مجلس نیز در همین رابطه گفت: آزاد شدن یکسری از پول‌های ایران در کشور‌هایی مانند کره جنوبی، عراق و ژاپن تاثیر به سزایی در اقتصاد کشور و حمایت از تولید خواهد داشت، زیرا بخشی از تولید کنندگان داخلی مانند صنعت گوشت به ارز نیاز دارد، بنابراین می‌تواند تاثیر به سزایی در ادامه فعالیت آن‌ها گذارد.

وی درباره تاثیر آزادشدن پول‌های بلوکه شده در بازار ارز بیان کرد: باید از بانک مرکزی و دیگر نهاد‌هایی که این رهاورد را برای مردم به ارمغان آوردند، تشکر کرد، اما گمان نمی‌برم که در ارزان شدن ارز تاثیر چندانی داشته باشد و حتی توقع جبران کسری بودجه را نمی‌توان از آن در سرداشت.

این نماینده سابق مجلس در ادامه اظهار داشت: اتفاق اخیر یک آغاز پرقدرت جمهوری اسلامی با سایر کشور‌هایی که برای آن قلدری می‌کردند، بود و مسئله فوق نشان داد که بسیاری از مسائل با رایزنی حل خواهد شد.