امضای بیانیه آمادگی برای صلح و پاراف پیشنویس متن پیمان صلح بین ارمنستان و آذربایجان در کاخ سفید، با میانجیگری دونالد ترامپ، نقطه عطفی در مناقشه چندین دههای این دو کشور بود. این توافق، که شامل ایجاد کریدور زنگزور (موسوم به «جاده ترامپ برای صلح و رفاه بینالمللی») است، به آمریکا امتیازات بیسابقهای در قفقاز جنوبی اعطا کرد.
پرونده کریدور زنگزور نشاندهنده پیچیدگیهای ژئوپلیتیکی منطقه است. از یک طرف نگرانیها درباره مسدود شدن مسیرهای ایران به اروپا وجود دارد و از طرف دیگر استدلالهایی که بر عدم قطعیت این مسدود شدن تأکید دارند. ایران با تمرکز بر همکاریهای دوجانبه مانند آنچه در این سفر انجام شد میتواند موقعیت خود را تقویت کند.
حدود ۱۰ روز پس از امضای توافق صلح میان ارمنستان و جمهوریآذربایجان در کاخسفید، سفر رئیسجمهور ایران به ایروان با دستورکارهای راهبردی ویژهای همراه بودهاست؛ رایزنیهایی که علاوهبر مناسبات دوجانبه، تحولات ژئوپلیتیک اخیر را در قفقازجنوبی نیز در کانون توجه قرار دادهاست.
طرح ریلی استراتژیک برای اتصال خلیجفارس به دریای سیاه مورد توافق قرار گرفته که نقش موثری در اتصال ترانزیت میان ایران، ارمنستان، آذربایجان و اروپا خواهد داشت.
نیکول پاشینیان نخستوزیر ارمنستان، میگوید «مسیر ترامپ»، که جمهوری آذربایجان را از طریق قلمرو ارمنستان به نخجوان متصل میکند، «مزایای ملموسی» برای روسیه و ایران به همراه خواهد داشت. او گفت: «در صورتی که این توافق اجرا شود، برای مثال ایران از طریق یک خط آهن از خلیج فارس به دریای سیاه دسترسی پیدا خواهد کرد؛ و روسیه و ایران این فرصت را خواهند داشت که یک ارتباط ریلی بین دو کشور برقرار کنند.»
توافق اخیر باکو و ایروان که با خودشیفتگی از سوی دونالد ترامپ «مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی جهانی» نام گرفته، در عمل یک پیماننامه ژئوپلیتیک برای تغییر نقشه راهبردی قفقاز و محاصره ایران است. جزئیات این توافق، ماهیت واقعی آن را آشکار میسازد آنجا که واگذاری حق انحصاری مدیریت گذرگاه زنگزور به ایالاتمتحده آمریکا برای مدت ۹۹ سال را به رسمیت میشناسد. این بند، که به معنای یک قرارداد استعماری مدرن است، نشان میدهد که این کریدور نه برای صلح منطقهای، بلکه برای استقرار دائمی قدرت فرامنطقهای در جوار مرزهای ایران طراحی شده است.
کریدور زنگهزور برای باکو و ترکیه، تحقق آن به معنای تکمیل اتصال مستقیم جهان ترک است و برای روسیه، کریدوری استراتژیک در مسیر کریدور شمال-جنوب که خاک ایران را به اوراسیا وصل میکند. اما این مسیر برای ایران، تهدیدی بالقوه برای مرز تاریخی با ارمنستان و نفوذ سنتیاش در قفقاز است.
علیاف در سخنرانی خود خطاب به اوکراین و مردمانش گفت که هرگز نقض تمامیت ارضی را نپذیرد، درست همانطور که باکو زمانی این کار را کرد. هرگز با اشغال موافقت نکنید. این توصیه اصلی من است و اقدامی بوده که ما خود نیز انجام دادیم.
طرح آذری-آمریکایی کنترل صدساله دالان زنگهزور، بهرغم ظاهر سازشجویانه، در واقع تلاشی برای تحمیل نفوذ جدید و تغییر معادلات ژئوپلیتیکی در قفقاز است که میتواند ثبات منطقه و امنیت ملی ایران را به مخاطره بیاندازد. مخالفت قاطع ارمنستان و ایران با این طرح، نمایانگر مقاومت پایدار ملتها و دولتهای منطقه در برابر مداخلات خارجی و تلاش برای حفظ حاکمیت ملی است.
رویکرد همگرایی و حفظ اتحاد منطقهای با کشورهای همسو، از جمله روسیه و ارمنستان، از کلیدهای موفقیت تهران در این حوزه است. همچنین، واکنش سختگیرانه و هوشیارانه ایران در برابر هر گونه اقدام تغییر مرزها، پیام روشنی به واشنگتن و باکو خواهد بود که تهران حاضر به پذیرش این نوع طرحها نیست
کد خبر: ۳۱۴۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۹
سفیر سابق ترکیه در تهران به همراه ۵ کارشناس آذربایجانی، ارمنی و ایرانی در گفتوگو با اقتصاد ۲۴ بررسی کردند؛
"بوزکورت آران" سفیر سابق ترکیه در تهران درباره راهی که ایران میتواند در قبال کریدور "زنگزور" در پیش گیرد میگوید: "همانند سایر چالشهای منطقهای، بهترین مسیر پیش رو، مدیریت مشارکتی کریدورهای نوظهور است و نه سوءظن واکنشی. ایران باید به دنبال تضمینهایی باشد که در هر طرح اتصال جدید به نقش منطقهای آن کشور احترام گذاشته شده و از پویاییهای انحصاری در قفقاز جنوبی جلوگیری میکند. ایران به جای مخالفت کامل با پروژههای اتصال، میتواند با حمایت از کریدورهای فراگیر و چندجانبه، مانند کریدور حمل و نقل بینالمللی شمال-جنوب که مرکزیت آن کشور را نه تنها کاهش نمیدهد بلکه تقویت میکند، به طور فعال معماری ترانزیت منطقهای را شکل دهد".
هم زمان با تشدید تنشها بین ایران و ایالات متحده در آستانه مذاکرات غیرمستقیم در عمان، ایران و ارمنستان تمرین نظامی مشترکی را در ۹ تا ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ میلادی/ ۲۰-۲۱ فروردین، در امتداد مرز مشترک خود برگزار کردند.
نیکول پاشینیان با تأکید بر اینکه «در هیچ اقدامی علیه ایران دخالت نخواهیم کرد»، گفت: «روابط کشورش با ایران بر منافع مشترک استوار است و این موضوع تضمینی بر آن است که همکاریهای دو کشور در مسیر توسعه راهبردی قرار دارد.»
کد خبر: ۲۸۹۲۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۵
دو اقتصاددان و چهره دانشگاهی ارمنی در ایروان در گفتوگو با اقتصاد ۲۴ پاسخ میدهند؛
آمریکا در صورت صادرات مجدد کالا از ارمنستان به روسیه چشم هایش را میبندد، اما در مورد صادرات مجدد کالا از ارمنستان به ایران این کار را نخواهد کرد. بنابراین، من فکر میکنم تنها یک راه وجود دارد: ایجاد تجارت ایرانی در ارمنستان و صادرات محصولات و خدمات به عنوان "ساخت ارمنستان". این کار هم چنین میتواند راه حلی برای دشواریهای پیش روی ایران برای ممنوعیت استفاده از سوئیفت باشد. هم چنین، ارمنستان میتواند یک هاب ترانزیت ارتباطی بین ایران و اتحادیه اروپا (احتمالا بین ایران و گرجستان و دیگر کشورهای شوروی سابق) باشد.
ناظران با اشاره به فعل و انفعالهای روسیه در قفقاز مدعیاند که تهران و مسکو فارغ از تلاشهایشان برای تعریف مشارکتی استراتژیک دارای اختلافهایی معنادار هستند. این در حالی است که با بازگشت ترامپ به کاخ سفید و رویکرد احتمالی و سختگیرانهاش علیه تهران، این احتمال بالاست که معادلات قفقاز پیچیدهتر از گذشته شود.