با توجه به عدم شفافیت آمارهای اقتصادی در کشور، محاسبه ارقامی از جمله خط فقر، همیشه با حواشی زیادی همراه است. اخیرا زهرا کاویانی، عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های مجلس، گفته است: "بر اساس آخرین محاسبات انجام‌شده، عدد برآوردی خط فقر یک خانوار ۳ نفره در شهر تهران در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۰ میلیون تومان است. "
آخرین داده‌ها درباره میزان فقر در ایران تا سال ۱۴۰۱ به‌روز شده و مطالعه آن نشان می‌دهد یک‌سوم خانوار‌های ایرانی حداقل به‌نوعی با خط فقر مطلق مواجه‌اند و ضریب جینی از مرز ۴۰ صدم گذشته و شاخص نابرابری درآمد در ایران هم ۵/۲۷ و در آموزش ۱/۳۷ است.
جامعه‌ای که طبقه متوسط قدرتمند داشته باشد از مسائل معیشتی فراتر می‌رود و می‌تواند نگاه سیاسی بهتری داشته باشد. وقتی جامعه درگیر مسائل اولیه معیشت خود باشد، بحث مشارکت در انتخابات هم مفهوم سازنده‌ای پیدا نمی‌کند. حتی فریب انتخاباتی در جامعه‌ای که قشر متوسط بیشتری دارد کمتر رخ می‌دهد. متاسفانه در طول سال‌های اخیر سیاست‌های فقرزدایی مورد بی مهری قرار گرفته اند و فقط شعار داده می‌شود و تا زمانی که رونق اقتصادی در کشور حاکم نباشد نمی‌توانیم انتظار فقرزدایی داشته باشیم. با یارانه دادن که نمی‌شود فقرزدایی کرد.
رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان گفت: امروز بر اساس داده‌های پایگاه رفاه ایرانیان افراد فقیر و اشخاصی که زیر خط فقر قرار دارند بر اساس کد ملی قابل شناسایی هستند.
بررسی آخرین داده‌های رسمی از وضعیت فقر در کشور نشان می‌دهد که نرخ فقر متوسط کشور از سال ۱۳۹۶ به بعد افزایش چشمگیری داشته و از حدود ۲۰ درصد به ۳۰.۴ درصد در سال ۱۴۰۰ رسید. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز به تازگی هشدار داده که پیش‌بینی می‌شود با ادامه موج تورمی در ایران، روند افزایش جمعیت زیر خط فقر ادامه یابد.
طی دو سال، نرخ فقر بر اساس خط درآمدی ۶.۸۵ دلار در روز، ۷.۴ درصد کاهش یافت و به ۲۱.۹ درصد در سال ۲۳-۲۰۲۲ رسید. یعنی ۶.۵ میلیون نفر از این خط فقر بالا کشیده شدند.
حسین راغفر اقتصاددان گفت: در گزارش مرکز پژوهش‌ها، یک آستانه یا خط کالری مصرفی تعیین شده که ۲۱۰۰ کیلوکالری در روز است، اما همین رقم، برحسب شاخص‌های انستیتو تغذیه یا وزارت بهداشت، ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ کیلوکالری است. همین شاخص بسیار مهم است و می‌تواند تاثیر زیادی بر محاسبه خط فقر داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: الان و در شرایط فعلی معیشت و رفاه جزو اولویت‌ها نیست و با تداوم روش و شیوه‌های فعلی فقط فقر تولید خواهد شد.
بر اساس گزارش بانک جهانی، ایران از سال ۲۰۱۸ تاکنون جهش قابل توجهی در زمینه فقر داشته و تعداد افرادی که زیر خط فقر قرار گرفته‌اند، افزایش یافته است. نرخ فقر از سال ۱۳۸۵ در ایران روند فزاینده‌ای داشته و از سال ۱۳۹۷ به بعد به بالای ۳۰ درصد رسیده که به معنای قرار گرفتن نزدیک به یک سوم جمعیت کشور در زیر خط فقر است.
کد خبر: ۲۲۹۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۳۰
اقتصاد ۲۴ در گفتگو با حسین راغفر وضعیت فقر در کشور را بررسی می‌کند؛
یک اقتصاددان می‌گوید: اگر مسئولان سیاسی کشور می‌خواهند مشکلات سیاسی بیشتر از آنچه در سال ۱۴۰۱ شاهد بودند را نداشته باشند، علی الصول باید دست به اقدامات عاجل برای کاهش نابرابری‌ها در کشور بزنند، در غیر این صورت باید هزینه‌های طبیعی چنین سیاست‌هایی را پذیرا باشند و دیگر نمی‌شود که اصلاحات را به آینده موکول کنند یا روند آنچه پیش می‌آید را به عوامل خارجی و نفوذی نسبت بدهند. به نظرم با شرایط اقتصادی فعلی مسئولان کشور باید از هم اکنون مسئولیت ناآرامی‌های آینده در کشور را پذیرا باشند.
چرا دولت خط فقر را اعلام نمی‌کند؟ معاون وزارت رفاه در پاسخ به این پرسش مهم می‌گوید: اعلام خط فقر دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است و از همین رو باید تمام عوامل ذی مدخل را همسو کنیم.
معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه ۹۱ درصد مردم (ایرانیان) مشمول دریافت یارانه هستند، اظهار کرد: درباره «فقر تغذیه‌ای» شاهد تناقضاتی هستیم و به دلیل اینکه یک مرکز رسمی در این زمینه نمی‌تواند به طور دقیق صحبت کند، در وزارت رفاه به دنبال دریافت مجوز هستیم تا برآوردی از «خط فقر» داشته باشیم.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: باتوجه به تورمی که در یکی دوسال اخیر شکل گرفته به نظر می‌رسد که در تهران خط فقر ۳۰ میلیون تومان باشد. با توجه به شرایط مسکن، اجاره، معیشت و تورم مشاهده می‌کنیم که قشر متوسط جامعه عملا به سمت حاشیه‌نشینی در تهران و یا شهرهای همجوار سوق پیدا کرده و به همین علت ممکن است در آینده نه چندان دور شاهد مسائل اجتماعی و سیاسی متعدد باشیم.
موسوی نماینده مجلس گفت: فرمایشات مقام معظم رهبری درخصوص مهار تورم تا الآن یعنی اواخر اردیبهشت‌ماه، محقق نشده است و حتی سمت‌وسوی اقتصاد کشور نیز به سمت کاهش تورم نیست.
یک عضو کارگری شورایعالی کار می گوید که در مذاکرات مزدی ۱۴۰۲ نرخ سبد معیشت پیشنهادی کارگران بسیار بالاتر از رقم ۱۳ میلیون تومانِ دولت و کارفرمایان بود؛ در واقع استناد کارگران به سبدی بود که بیش از ۱۸ میلیون تومان نرخ داشت. نمایندگان کارگری با اکراه و بدون رضایت واقعی مجبور شدند پای سبد معیشتِ ۱۳ میلیون تومانی امضا بگذارند؛ این امضا به معنای توافق با رقم سبد نبود و البته همان ۱۳ میلیون تومان نیز در تعیین حداقل دستمزد ۱۴۰۲ مبنا قرار نگرفت!
مذاکرات مزد ۱۴۰۲در حالی از امروز آغاز می‌شود که آمارهای رسمی از فشار تورم بر هزینه‌های معیشت حکایت دارد؛ به‌گونه‌ای که در شهریور امسال، میانگین خط فقر یک خانوار ۴نفره ایرانی ۱۵درصد بالاتر از حداقل دستمزد دریافتی یک خانوار کارگری بوده است.
معیشت جامعه کارگری در وضعیت قرمز قرار گرفته است. درست در شرایطی که وزارت کار خط فقر را حدود ۱۴ میلیون تومان اعلام می کند، حداقل حقوق کارگری حدود ۶ میلیون تومان است.