این عکس‌های دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها می‌گذرد، می‌توان بار‌ها و بار‌ها تماشا کرد و هر بار چیز‌های تازه‌ای در آنها دید؛ از جزییات لباس‌ها و چهره‌ها گرفته تا شکل و شمایل ساختمان‌ها و هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
عکسی که در اینجا ملاحظه می‌کنید در بهار سال ۱۲۷۵ شمسی و در جریان تشییع جنازۀ ناصرالدین شاه قاجار گرفته شده است. در سمت راست این عکس برخی از سفرای دولت‌های اروپایی را که در این مراسم حضور یافته‌اند ملاحظه می‌کنید.
میرزا محمدتقی‌خان فراهانی (۱۹ دی ۱۱۸۵ – ۲۰ دی ۱۲۳۰) ملقب به امیرکبیر، نخستین صدراعظم ناصرالدین‌شاه از ۲۸ مهر ۱۲۲۷ تا ۲۲ آبان ۱۲۳۰، مؤسس دارالفنون، نخستین مرکز آموزش عالی ایران، و ناشر روزنامه وقایع اتفاقیه، دومین روزنامۀ فارسی‌زبان کشور، بود.
شاید هیچ شهری در ایران در دو قرن اخیر به اندازۀ تهران تغییر نکرده باشد؛ این شهر زمانی که در سال ۱۱۶۵ به‌عنوان پایتخت حکومت قاجار تعیین شد، تنها حدود ۲۰ هزار نفر جمعیت داشت و حالا جمعیت آن از ۹ میلیون نفر نیز فراتر رفته است. این شهر بار‌ها در طی بیش از ۲۰۰ سال گذشته شاهد تغییرات گستردۀ ساختاری و برنامه‌های متعدد توسعه و گسترش بوده است. علاوه بر اینها، تهران به‌عنوان پایتخت ایران، شاهد مهم‌ترین تحولات سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی دو قرن اخیر بوده است. در اینجا تنها از قاب چند عکس قدیمی، مروری خواهیم داشت بر خاطرات تهران در بیش از صد سال گذشته.
رضاشاه پهلوی (۲۴ اسفند ۱۲۵۶ / ربیع‌الاول ۱۲۹۵ – ۴ مرداد ۱۳۲۳) نظامی ایرانی و بنیان‌گذار دودمان پهلوی بود. به‌عنوان سیاستمدار، او پیش‌تر از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴، وزیر جنگ و از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۰۴، نخست‌وزیر ایران در دورهٔ قاجار بود.
پس از آن که آقامحمدخان قاجار تهران را به عنوان پایتخت برگزید، دیوان دارالعماره را وسعت بخشید و عمارت خروجی را در ارک سلطنتی بنا نهاد. شهر تهران در این زمان ۱۵۰۰۰ نفوس داشت که از میان آنها ۳۰۰۰ نفر سپاهی بودند و مساحت شهر ۵/۷ کیلومتر مربع بود که فقط نیمی از آن ساخته شده بود و کاخ و باغ‌های سلطنتی به تنهایی یک چهارم مساحت شهر را اشغال کرده بود و از طریق خیابان‌های کالسکه‌رو به دروازه‌های شهر منتقل می‌شد. در حالی که راه‌های دیگر تنگ و غالباً بن‌بست بود.
معماری قاجار سبک معماری قرن ۱۳ و ۱۴ است. برخی از تاریخ نگاران این دوره را دوره تقلید از سبک معماری غربی می‌دانند. برخی دیگر، اما معتقدند نگاه خودانتقادی ناشی از شکست در جنگ‌های ایران و روسیه باعث شد در جامعه ایرانی دوران قاجار گرایش‌هایی تحول خواهانه شکل بگیرد که معماری متفاوت قاجار نیز محصول همین رویکرد آرمانگرایانه است.
یکی از عکس‌های به جا مانده از دوران ناصرالدین‌شاه، عکسی است که شاه را به همراه جمعی از دراریان در یک مهمانی یا جشن سلطنتی و در کنار میز‌های چیده‌شده میوه و شیرینی در گوشه‌ای از حیاز کی از قصر‌ها به تصویر کشیده است. یکی از جالب‌ترین نکات این عکس شکل و شمایل علامت شیر و خورشید بر روی پرده‌هایی است که پشت سر شاه و اطرافیانش آویزان شده‌اند. بر روی این پرده‌ها شیر و خورشید با چهره‌ای ترسیم شده‌اند که بیشا ز نماد‌های سلطنتی، به میم‌های اینترنتی امروزی شباهت دارند! در ادامه، علاوه بر ملاحظه عکس کامل، جزئیاتی از عکس را نیز به صورت بزرگ‌تر مشاهده می‌کنید.
طی روز‌های اخیر بخش جدید از آلبوم‌های کاخ گلستان را در فضای مجازی منتشر شده است. سری تازه آلبوم‌ها، عکس‌های کمتری دارند، اما میان این عکس، تصاویر تاریخی ارزشمند و کمتر دیده‌شده‌ای نیز وجود دارد. این مجموعه شامل عکس‌هایی از ناصرالدین‌شاه قاجار و مظفرالدین شاه و همچنین تصاویری از نمای داخلی و بیرونی برخی بنا‌ها نظیر عمارت سلطنت‌آباد، دارالخلافه، تکیه دولت، میدان ارگ، صاحبقرانیه، عشرت‌آباد و شهرستانک است. پیش از این نیز ۷۴ آلبوم شامل ۳۲۰۰ قطعه عکس از آلبوم‌خانه کاخ گلستان منتشر شده بود.
در ادامه تصویری کمتر دیده شده از امیر حسن خان شجاع السلطنه، داماد ناصرالدین شاه را در دهه ۱۲۹۰ هجری شمسی مشاهده می‌کنید. البته او تاج‌السلطنه را بعد ۱۰ سال زندگی مشترک طلاق داد و با عزیزالملوک ازدواج کرد که آن هم به طلا منجر شد.
سیزده بدر یا جشن بدرقه نوروز از مهم‌ترین رسوم ایرانی است که طی سال‌های اخیر روز آشتی با طبیعت نیز تلقی می‌شود. مردم سنندج در روز ۱۳ فروردین امسال در آب‌وهوای بارانی به دامان طبیعت رفتند و این روز را در کنار خانواده‌هایشان جشن گرفتند.