در دوره قاجار ، یکی از جلوههای مذهبی و اجتماعی، حرکت دستههای عزاداری به سمت کربلا در ایام محرم و اربعین بوده است. این دستهها که شامل مردان و زنان بودند، با پای پیاده و سینهزنان به سمت کربلا حرکت میکردند. تصاویری از این مراسم در دوره قاجار و حدود سال ۱۲۶۹ به یادگار مانده است که نشاندهنده ارادت و اعتقاد عمیق مردم به اهل بیت (ع) و امام حسین (ع) است.
دروازه شمیران یکی از دروازههای تاریخی شهر تهران در دوره قاجار یه بود که در شمال شرقی شهر و در مسیر تهران به شمیران قرار داشت/این دروازه در ابتدا در انتهای خیابان پامنار و در حصار شاه طهماسبی قرار داشت، اما با گسترش شهر در دوره ناصرالدین شاه قاجار، به مکان فعلیاش در نزدیکی پیچ شمیران منتقل شد/امروزه، محلهای که دروازه شمیران در آن واقع بوده، همچنان به همین نام شناخته میشود و یکی از محلات قدیمی و تاریخی منطقه ۱۲ تهران است.
در اینجا تصویری از چند کودک که نوههای میرزا حسن خان اسفندیاری ملقب به «محتشم السلطنه» هستند را ملاحظه میکنید. یکی از کودکان پشت فرمان اتومبیل خانوادگی نشسته و سه کودک دیگر روی رکاب اتومبیل نشستهاند. دو سگ نیز در سمت راست و چپ آنها دیده میشوند. میرزا حسن خان اسفندیاری از رجال بانفوذ دوران قاجار و پهلوی بود و در اوایل سلطنت پهلوی مدتی ریاست مجلس شورای ملی را به عهده داشت.
دوره قاجار شاهد حضور و فعالیت گروههای مختلف دراویش بود که گاهی با استقبال و گاهی با مخالفت حکومت مواجه میشدند. این دراویش در ابعاد مختلفی از جمله اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی در این دوره تأثیرگذار بودند/در آن زمان راههای ورودی و خروجی شهر، بیغولهها، کلبههای گلی، زاغهها محل تجمع گدایان گرسنه و بیماری بوده که از هر رهگذری تقاضای کمک می کردهاند چیزی که در میان خاطرات سیاحان از ایران بارها به آن اشاره شده است.
کاخ چهلستون اشرف، که با نامهای باغ دیوانخانه، باغشاه بهشهر و پارک ملت بهشهر نیز شناخته میشود، یک مجموعه تاریخی و باغ زیبا در بهشهر، استان مازندران است/این باغ در دوره صفویه حدود ۳۰۰ سال پیش به دستور شاه عباس اول ساخته شده و به دلیل علاقه وی به مادرش، اشرف الملوک، به این نام مشهور شده است/ امروزه، شهرداری بهشهر در این مکان قرار دارد و بخشهایی از آن به پارک عمومی تبدیل شده است.
ملکجهان خانم (زادهٔ ۱۲۲۰ قمری – درگذشته ۱۲۹۰ قمری)، ملقّب به مهد علیا، همسرِ محمّد شاه و مادرِ ناصرالدّین شاه و ملکه ایران بود. او را از چهرههای درباری مهم این دوره میدانند. با تحریک او میرزا تقیخان امیرکبیر از مقام صدارت اعظم برکنار و کشته شد. ملکجهان خانم همچنین آخرین زنی بود که ملقب به مهد علیا شد
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
در سال ۱۳۰۰ شمسی که برای نخستین بار ارتش به شکل مدرن و منظم آن در ایران تشکیل شد، سرتیپ امانالله جهانبانی که از نوادگان خاندان قاجار بود، به سمت «ریاست ارکان حرب قشون» (نام قدیمی ستاد ارتش) برگزیده شد. در اینجا تصویری از او را در دوران کودکی در کنار پدر (نشسته روی زمین) و برخی از خواهران و برادرانش ملاحظه میکنید. (خود امانالله جهانبانی کودکی است که در سمت راست تصویر ایستاده است).
در ادامه تصاویری جالب و کمیاب از ناصرالدین شاه در حال صرف آبگوشت در چادری که در یک محوطۀ جنگلی برپا شده است را مشاهده میکنید. در این تصویر سماور زغالی نیز در کنار بساط غذا دیده میشود.
در اینجا تصاویری از مراسم تشییع جنازۀ ناصرالدین شاه را ملاحظه میکنید که عکاسانی مثل عبدالله قاجار و آنتوان سوروگین آنها را ثبت کردهاند/ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۷۵ شمسی توسط میرزا رضا کرمانی در حرم حضرت عبدالعظیم ترور شد/جنازۀ شاه به مدت حدود یک سال در یک قبر موقت در تکیه دولت قرار داده شد تا آرامگاه اصلی در حرم حضرت عبدالعظیم آماده شود. در روز انتقال پیکر، جسد ناصرالدین شاه بر روی یک ارابه قرار داده شد که اطراف آن را با مشعلها، پردهها، قالیها و تاجهای گل مزین کرده بودند.
صنیعالدوله از رجال مهم دربار در دوره ناصری بود. در واقع، دو شخصیت برجسته با این لقب در این دوره حضور داشتند: محمدحسن خان اعتمادالسلطنه و مرتضیقلیخان صنیعالدوله/محمدحسن خان اعتمادالسلطنه (صنیعالدوله) نویسنده، سیاستمدار و از بزرگان دربار ناصرالدین شاه بود. او صاحب تألیفات بسیاری در زمینههای مختلف بود و در دوره قاجار و به ویژه در زمان ناصرالدین شاه، از رجال مهم دربار محسوب میشد/مرتضیقلیخان صنیعالدوله:وی از رجال صنعتگر اواخر دوره قاجار بود و به عنوان اولین رئیس مجلس شورای ملی نیز شناخته میشود.
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
تصویری که در اینجا ملاحظه میکنید، در سال ۱۲۵۴ شمسی و در جریان سفر ناصرالدین شاه قاجار به مازندران و گیلان گرفته شدهاند/ناصرالدین شاه در این سفر از شهرهای بسیار زیادی از جمله ساری، بهشهر، آمل، بابل، چالوس، محمودآباد، نور، رشت و انزلی بازدید کرد و در هر کدام از آنها یک یا چند روز اقامت داشت. در اینجا تصاویر حضور کاروان شاهی در شهرهای فریدونکنار را ملاحظه میکنید.
در این عکس یک قلیانفروش دورهگرد را نشان میدهد که وسایل مختلف قلیان را به لباسش آویزان کرده و با خود به همراه میبرد/ در کنار او نیز مردی در حال استعمال قلیان به تصویر کشیده شده. این عکس نیز به احتمال زیاد از مجموعۀ پرترههایی بوده که آنتوان سوروگین به صورت طراحی شده و آتلیهای از مردم عادی کوچه و بازار ثبت میکرده است.
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
تصویری که در اینجا ملاحظه میکنید، در سال ۱۲۵۴ شمسی و در جریان سفر ناصرالدین شاه قاجار به مازندران گرفته شدهاند/ناصرالدین شاه در این سفر از شهرهای بسیار زیادی از جمله ساری، بهشهر، چالوس، محمودآباد، نور بازدید کرد و در هر کدام از آنها یک یا چند روز اقامت داشت.
عکسی که در زیر ملاحظه میکنید در زمان سفر ناصرالدین شاه به شهر آمل گرفته شده و تعدادی از ساختمانهای شهر را در دل منظرهای پر درخت و مهگرفته به تصویر میکشد.