شاید هیچ شهری در ایران در دو قرن اخیر به اندازۀ تهران تغییر نکرده باشد؛ این شهر زمانی که در سال ۱۱۶۵ به عنوان پایتخت حکومت قاجار تعیین شد، تنها حدود ۲۰ هزار نفر جمعیت داشت و حالا جمعیت آن از ۹ میلیون نفر نیز فراتر رفته است. این شهر بارها در طی بیش از ۲۰۰ سال گذشته شاهد تغییرات گستردۀ ساختاری و برنامههای متعدد توسعه و گسترش بوده است. علاوه بر اینها، تهران به عنوان پایتخت ایران، شاهد مهمترین تحولات سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی دو قرن اخیر بوده است. در اینجا تنها از قاب چند عکس قدیمی، مروری خواهیم داشت بر خاطرات تهران در بیش از یک قرن گذشته.
عزت الدوله دختر مظفرالدین شاه قاجار (نفر سوم از سمت چپ) به همراه برخی از نوادگان و ندیمهاش فرنگیس خانم (نفر سوم از سمت راست). فرنگیس خانم یکی از همسران صیغهای ناصرالدین شاه بود که پس از مرگ او ندیمۀ دختر مظفرالدین شاه شده بود.
باقرخان سعدالسلطنه اصفهانی در اواخر دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار حاکم شهر قزوین در ایران بود. نخست از سوی میرزا علیاصغرخان اتابک، صدر اعظم وقت، مسئولیت ساخت راه بین تهران و قزوین بر دوش وی قرار گرفتهبود و به خاطر انجام شایستهٔ این مأموریت او را به حکومت قزوین گماشتند. این حکومت از سال ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۴ ه. ق برقرار بود
پس از سقوط دولت ساسانی، نظارت بر راهها و حفظ و نگهداری آنها تا مدتی دچار مشکل و نابسامانی شد؛ اما با آغاز حکومتهای ایرانی تدریجا به راهها توجه شد و با آغاز حکومت طاهریان تا دوره غزنویان تجارت از راه دریا و همچنین به وسیله کاروانها در قرن دهم میلادی رونقی بسزا داشت، آمل و ساری بندرگاههای مهم ایران در کرانه دریای مازندران به شمار میرفت که با خوارزم و قفقاز و نواحی ولگا و روس تجارت میکردند.
سفیدرود یا سپیدرود (به زبان گیلکی: اسپی بیه/روٚ (بییه/روٚ کوٚتاٚٓم/سره) بزرگترین رود شمال ایران است که از بهم پیوستن دو رودخانه شاهرود و قزل اوزن که در شهر منجیل به هم میپیوندند، شکل میگیرد و تا وارد شدن به دریای خزر عرض استان گیلان را میپیماید؛ از منجیل تا کرانه دریا، همه جا سفیدرود به سمت شمال شرقی جاری است و ...
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
در اینجا تصویری از انیسالدوله سوگلی حرمسرای ناصرالدین شاه را در حال مراجعت از فیروزکوه به تهران سوار بر اسب ملاحظه میکنید. پشت سر او تعدادی دیگر از زنان نیز دیده میشوند که اغلب چتر در دست دارند.
ناصرالدین شاه در کنار «حکیم طولوزان» (سمت راست)؛ ژوزف تولوزان مشهور به حکیم طولوزان، پزشک و همهگیرشناس فرانسوی بود که از سال ۱۸۵۸ میلادی با درخواست سفارت ایران به تهران آمد و بیش از ۳۰ سال به عنوان پزشک مخصوص ناصرالدین شاه در دربار ایران خدمت کرد.
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
در ادامه تصویری کمتر دیده شده و جالب دکتر مصدق را در کودکی و در کنار اقوام مشهورش در اوایل دهه ۱۲۷۰ هجری شمسی میبینید. در این تصویر از سمت راست (اول: دکتر محمد مصدق، دوم: مرتضی قلیخان، سوم: آقا میرزا آقای وکیل، چهارم: عبدالحسینمیرزا فرمانفرما، پنجم: سیدعبدالله انتظامالسلطنه، ششم: سهمالملک، هفتم: معاون لشکر) دیده میشوند.
این عکسهای دوران قاجار را که اکنون بیش از صد سال از ثبت شدن آنها میگذرد، میتوان بارها و بارها تماشا کرد و هر بار چیزهای تازهای در آنها دید؛ از جزییات لباسها و چهرهها گرفته تا شکل و شمایل ساختمانها و هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.
تهران، شهر پا به سنگذاشتهای است؛ روزگار دیده و پرتجربه. این شهر بزرگ، بهخصوص بیش از ۲۰۰ سال پیش که به پایتخت کشور تبدیل میشود، تا امروز حوادث بیشماری را از سرگذرانده و ساکنان پرشماری به خود دیده است.