مسعود پزشکیان در جریان تقدیم لایجه بودجه ۱۴۰۴ به مجلس با بیان اینکه میزان مصرف بنزین در سال جاری ۴۰ درصد بیشتر از سال ۹۸ است گفت: قیمت تمام شده بنزین ۸ هزار تومان است.
در طرح جدید، سوختهای یارانهای مانند CNG، LPG و برق جایگزین بنزین در حملونقل صنعتی میشوند و بنزین یارانهای تنها با ثبت کد ملی تخصیص مییابد تا مردم در بهینهسازی مصرف بنزین با بهرهمندی از مزایای اقتصادی مشارکت کنند.
ایران روزانه با کسری ۳۰ تا ۳۵ میلیون لیتری بنزین مواجه است و برای تأمین نیاز داخلی مجبور به واردات است. این واردات با قیمتهای جهانی، فشار مالی سنگینی بر بودجه و یارانه پنهان سالانه نزدیک به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان ایجاد میکند.
طبق صحبتهای اخیر رئیس جمهور درباره سهمیه بنزین دهکهای مختلف، موضوع حذف سهمیه دهکهای ۸، ۹ و ۱۰ جدیتر از قبل شده که میتواند فرصتها و چالشهایی را برای دهکهای پایین و بالا ایجاد کند.
تخصیص بنزین بر اساس کد ملی، گامی است به سوی عدالت اجتماعی، کاهش قاچاق و مدیریت هوشمند مصرف؛ راهکاری که در شرایط بحرانی مانند جنگ، با شفافبودن سهمیه هر فرد، از شکلگیری صفهای طولانی جلوگیری میکند.
«به نظر میرسد دولت میخواهد بنزین ۱۵۰۰ تومانی را حذف و بنزین ۳ هزارتومانی به عنوان بنزین یارانهای عرضه شود. در کنار این مورد و در راستای مدیریت مصرف کارت جایگاههای سوخت به طور کلی حذف شود تا از این طریق امکان کنترل قاچاق سوخت برای دولت نیز فراهم شود.»
مفهوم یارانه پنهان یک مفهوم چالش برانگیز در ادبیات اقتصادی محسوب میشود. مفهومی که شاید بتوانیم ادعا کنیم در ایران بیشتر از هر جای دیگری مورد استفاده قرار گرفته و اغلب وقتی دولتمردان در پی گرانسازی هستند استفاده از آن شدت میگیرد.
محمد تقی فیاضی، تحلیلگر اقتصاد کلان در تعریف یارانه پنهان گفت: در بحث انرژی، سازمانهای بینالمللی به محاسبه یارانه انرژی در کشورهایی، چون چین یا هند دست میزنند. هنگامی که میخواهند وضعیت سوبسیدها در کشورهای تولیدکننده را بررسی کنند، اما سراغ «یارانه پنهان» میروند.
بررسی دادهها نشان میدهد که نزدیک به یک سوم خانوارهای شهری در کشور دارای اتومبیل شخصی نیستند. در دهک اول درآمدی کمتر از ۱۵ درصد از خانوارهای شهری مالک اتومبیل شخصی هستند. این عدد در دهک دهم به ۸۲.۱ درصد میرسد. میتوان اینگونه استدلال کرد که دهکهای پایین درآمدی به دلیل عدم استفاده مستقیم از خودروی شخصی قابلیت استفاده از یارانههای سوخت را ندارند.
در حالی که ناترازی بنزین به عنوان مشکل روی میز سیاست گذاران و مسئولان وجود دارد، امکان استفاده از ابزارهای قیمتی در حال حاضر میسر نیست، از همین جهت برخی معتقدند که طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به لحاظ کنترل مصرف و ایجاد عدالت در توزیع یارانه بنزین راه حل بهتری است و ناترازی بودجه ۱۴۰۴ را هم کاهش میدهد.
شهرکی با اشاره به عدد یارانه پنهان بنزین توضیح داد: در حال حاضر، یارانه پنهان برای هر لیتر بنزین حدود ۳۰ هزار تومان است و این مبلغ تنها به دست گروه خاصی از مردم میرسد
اظهارات جديد رييسجمهور درباره «يارانه بنزين» گمانهزنيها درباره برنامه دولت چهاردهم در حوزه سوخت را بيشتر كرده است. آقاي پزشكيان براي چندمين بار از پرداخت يارانه بنزين انتقاد كرده و اينبار نيز گفته است: «هيچ منطقي وجود ندارد كه بنزين را با دلار آزاد بخريم و با سوبسيد (يارانه) به مردم بفروشيم. بايد ديد اين ديدگاه مورد قبول دانشمندان است يا خير؟
حسینپور، عضو کمیسیون عمران گفت: یارانه بنزین هم باید یک روز برداشته شود؛ البته به این زودیها برداشته نمیشود، ولی این طرح در برنامه دولت است و اقدام میشود.
رئیس صنف جایگاهداران کشور با بیان اینکه در کیش و قشم به روال سابق سوختگیری از جایگاهها انجام میشود، گفت: حتما در ابتدای اجرا فروش سوخت با کاهش روبرو میشود.
یک کارشناس ارشد حوزه انرژی اظهار داشت: موضوع تغییر شیوه توزیع بنزین یک بحث بسیار پیچیدهای است. بنده مدعی نیستم که قیمت بنزین و حاملهای انرژی درست است، اما سوال این است که مگر سایر قیمتها درست است؟ مثلا در شرایط فقدان رقابت و وجود انحصارات تولیدکنندگان اتومبیل قیمتهایشان را به مصرفکننده تحمیل میکنند. در شرایط بالا بودن نرخ بیکاری و فقدان اشتغال که ناشی از عدم سرمایهگذار و رکود اقتصادی است، نرخ دستمزد به کارگر و کارمند تحمیل میشود.