از پکن تا تهران؛ تجربهای که میتوانست بحران ایران را تغییر دهد/ سهگانه بحران: آب، فرونشست و آلودگی هوا/ «اگر همه آب خلیجفارس را هم به تهران بیاورید، اتفاقی نمیافتد»
مجموعه جهانی کاخ گلستان در مرکز تاریخی و متراکم تهران قرار دارد. بستر آن از لایههای آبرفتی نرم و ریزدانه تشکیل شده و بهدلیل وجود قنوات قدیمی، از سامانه پیچیده جریان آب زیرسطحی برخوردار است.
در برخی نقاط کشور، فرونشست به بیش از ۴۰ سانت در سال رسیده و کشور ما از منظر تنوع اعداد بالای فرونشستی، رتبه اول جهان است. بزرگترین شکاف فرونشستی ایران، در دشت نیشابور است ولی در همین منطقه، برای فعالیت بزرگترین کارخانه تولید فولاد شرق کشور، مجوز صادر میشود
خشکسالی امروز تنها یک فاجعه زیستمحیطی نیست، بلکه بحران چندوجهی اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی است. پاییز بیباران ۱۴۰۴ شاید مقدمهای باشد برای آیندهای که در آن آب، مهمترین و کمیابترین کالای اقتصادی کشور خواهد بود؛ آیندهای که اگر امروز به آن نپردازیم، فردا دیگر فرصتی برای جبران نخواهد بود.
معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران درباره پدیده فروریزش زمین در تهران گفت: فروریزش به معنای پایین رفتن ناگهانی بخشی از سطح زمین است که تفاوت اساسی با پدیده فرونشست دارد.
فعال میراث فرهنگی با اشاره به تهدید فرونشست زمین برای تمام اماکن باستانی استان فارس گفت: فرونشست زمین در دشت مرودشت امری معمول شده و در کنار تخت جمشید نیز بهطور روزافزون در حال افزایش است.
در ایران، حدود یک میلیون اثر تاریخی وجود دارد که تا امروز، حدود ۷۵۰ هزاراثر، شناسایی شده و از مجموع این آثار، حدود ۴۰ هزار اثر به ثبت ملی رسیده و بیش از ۵۰ اثر هم در فهرست میراث جهانی ثبت شد
فرونشست دشت مهیار و ترکهای دیوار روستا و حتی پایین رفتن عمق چاهها، همگی نتیجه خشک کردن زایندهرود است؛ بلایی که از نیمههای دهه ۱۳۷۰ و به اسم توسعه، بر سر اصفهان نازل شد و نکبت به جا گذاشت.
سرنوشت یکی از سه اثر نخستین ایران که در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید، این روزها منشأ نگرانیهای بسیاری شده است. اما در هفتههای اخیر اظهارات «اسفندیار عبداللهی» نماینده مردم مرودشت در مجلس، درباره تصویب طرح جامع شهر مرودشت باعث بروز نگرانی جدید درباره تختجمشید شده است.
از اواسط دهه ۱۳۵۰ تا امروز، بیش از ۱۴۰ میلیارد مترمکعب از ذخایر آب زیرزمینی کشور از بین رفته است؛ عددی معادل کل ظرفیت سدهای ایران که نشان میدهد بخش عمدهای از آنچه باید پشت دیواره سدها مهار میشد در سکوت از زیر پای ما تخلیه شده است.
در آغوش گرم شیراز، جایی که باغها عطر بهار را تا قلب تاریخ میآورند، هر سنگ و هر کوچه گواهی است بر شکوهی که ایران داشت. شیراز نه فقط شهری زیبا، بلکه دروازهای است به دشت مرودشت و به آن صخرههای ساکت که شاهان هخامنشی و ساسانی را در دل خود جای دادهاند/اما در دل دشت خاموش مرودشت بنایی مکعبی، به رنگ خاک و استوار که گویی از دل جاودانگی برخاسته است/کسی نام اصلیش را نمیداند. بنایی است منحصربهفرد و تک رو به مقبره شاهان هخامنشی که یکی از رازهای مهم تاریخ ایران است.
در دل دشت خاموش مرودشت بنایی مکعبی، به رنگ خاک و استوار که گویی از دل جاودانگی برخاسته است. کسی نام اصلیش را نمیداند. بنایی است منحصربهفرد و تک رو به مقبره شاهان هخامنشی که یکی از رازهای مهم تاریخ ایران است.
باشگاه ذوبآهن با انتشار پوستری خاص، مخاطبان را به چالش وضعیت شهر اصفهان دعوت کرد. این پوستر که در آستانه دربی حساس اصفهان میان تیمهای ذوبآهن و سپاهان منتشر شد، اعتراض به مشکلات مرتبط با فرونشست زمین و خشکسالی در این شهر را به وضوح به نمایش گذاشته است.
نقش رستم بر اثر فرونشست دشت مرودشت در معرض آسیب جدی قرار دارد/ترکها و شکافهای تازه میتوانند به تخریب آرامگاههای هخامنشی و نقشبرجستههای ساسانی منجر شوند/با وجود هشدارها، وزارت میراث فرهنگی اقدامی جدی برای پایش و مهار بحران انجام نداده است.
فرونشست پدیدهای ناگهانی نیست. آرام و بیصدا میآید، اما اثرش مرگبار است. کارشناسان سالهاست هشدار میدهند که دشت مرودشت با سرعت چند سانتیمتر در سال در حال نشست است.
فریبرز ناطق الهی در مورد فرونشست زمین در ایران گفت: «میانگین فرونشست جهانی حدود یک سانتیمتر در سال است، در حالی که در برخی مناطق جنوب غربی تهران، ارقام ۱۵ تا ۱۶ سانتیمتر و حتی در برخی گزارشها تا ۴۰ سانتیمتر اعلام شده است.»
اصفهان، قلب تاریخی ایران، هر سال چندین سانتیمتر فرو میرود و ستونها و دیوارهای بناهای جهانیاش ترک برمیدارند. کارشناسان بارها هشدار دادهاند، اما وزارت میراث فرهنگی بهجای اقدام جدی، به وعدههای رسانهای و کارگروههای نمایشی بسنده کرده است/بودجههای ناچیز و بیبرنامگی، حفاظت از نقش جهان و دیگر آثار را به شعاری توخالی تبدیل کرده است. اگر امروز مسئولان دست به کار نشوند، فردا «نصفجهان» فقط نامی بر خرابهای خواهد بود که مدیرانش تنها نظارهگر نابودی آن بودند.