اصفهان، قلب تاریخی ایران، هر سال چندین سانتیمتر فرو میرود و ستونها و دیوارهای بناهای جهانیاش ترک برمیدارند. کارشناسان بارها هشدار دادهاند، اما وزارت میراث فرهنگی بهجای اقدام جدی، به وعدههای رسانهای و کارگروههای نمایشی بسنده کرده است/بودجههای ناچیز و بیبرنامگی، حفاظت از نقش جهان و دیگر آثار را به شعاری توخالی تبدیل کرده است. اگر امروز مسئولان دست به کار نشوند، فردا «نصفجهان» فقط نامی بر خرابهای خواهد بود که مدیرانش تنها نظارهگر نابودی آن بودند.
در اصفهان، زمین زیر پای شهری تاریخی با سرعتی میانگین ۱۵ تا ۱۸ سانتیمتر در سال فرو میرود. ترکهای عمیق بر کالبد بناهایی، چون میدان نقشجهان و مسجد سید، شبیه زخمهایی است که مستقیماً بر حافظه تاریخی ایران نشسته است
ایران در گرداب خشکسالی گرفتار شده؛ جایی که تغییرات اقلیمی، برداشت بیرویه آب و سیاستهای ناکارآمد در هم آمیخته و منجر به بحران انرژی شده است. بدون تحولات اساسی در مدیریت منابع، آینده انرژی پایدار ایران در خطر است.
تهران، اصفهان، اهواز و دیگر شهرهای بزرگ ایران با سرعتی شتابان در حال نشستاند و برخی مناطق سالانه بیش از ۲۰ سانتیمتر فرونشست را تجربه میکنند. نشانهای آشکار از نزدیک شدن به یک فاجعه شهری.
مدیرکل محیطزیست استان اصفهان گفت: در حال حاضر متاسفانه وضعیت فرونشست زمین در اصفهان، به عنوان یک چالش محسوب میشود که هماکنون به یک بحران تبدیل شده است و بیشتر فرونشستها هم متاسفانه در نقاط مسکونی و سکونتگاهی دارد اتفاق میافتد و البته تاکنون برخی از مدارس اصفهان به دلیل فرونشست زمین تخلیه شدهاند.
ایران اکنون با بحران فرونشست در مقیاس ملی روبهروست؛از حیاط خانه شهروندی خسته در اصفهان تا مزارع مرودشت و خطوط انتقال کرمان، نشانهها یک چیز میگویند: زمین زیر پای ما دیگر مانند گذشته تابآور نیست. در این گزارش درباره ابعاد فاجعه فرونشست زمین در ایران بخوانید.
فرونشست اصفهان دیگر یک بحران پنهان نیست؛ اینک زمین شهر ترک برداشته و هر شکاف، سندی بر بیتدبیریهای مدیریتی سه دهه اخیر است/کاوه مدنی بحران آب ایران را «بیماری مزمن» میخواند که با انتقالهای مقطعی درمان نمیشود و عیسی کلانتری هشدار میدهد زیر پای اصفهان «۱۰ متر خلأ» ایجاد شده است/کنار هم گذاشتن این دو نگاه علمی نشان میدهد که فرونشست اصفهان نه یک تهدید گذرا، بلکه نشانه فروپاشی هیدروژئولوژیک و ساختاری است؛ بحرانی که میراث تاریخی، زیرساختهای شهری و امنیت سرزمینی را همزمان نشانه رفته است.
تصاویری در فضای مجازی منتشر شده که نشان میدهد در یکی از محلههای اصفهان مایع عجیبی از زمین خارج شده است/در شرایطی که برخی صفحات نوشتهاند ماهیت این مایع نامعلوم است برخی دیگر توضیح دادهاند که برای اصلاح فرونشست زمین فوم بتن ریختند که از ساختمانهای اطراف بیرون زده است/با اینهمه هنوز منابع رسمی توضیحی درباره این موضوع ندادهاندمایع عجیبی که از زمین اصفهان بیرون زد!
بنابر گفته رییس بخش زلزلهشناسی مرکز تحقیقات وزارت راه، استان اصفهان از نظر تعداد شهرها، مساحت بافتهای فرسوده و تمرکز جمعیت در پهنه فرونشستی در رتبه نخست کشور قرار دارد و این مساله تهدیدی جدی برای آینده فرهنگی و تاریخی این استان به شمار میرود/پدیده فرونشست در این مناطق به حدی جدی است که از ٢٨۵ مدرسه واقع در این مناطق ۴٠ مدرسه تخلیه شده است. چندین آثار تاریخی در این مناطق اصفهان به صورت کاملا مشهود و ملموس ترک خوردهاند.
جمالینژاد، استاندار اصفهان: فرونشست در اصفهان دیگر «زلزله خاموش» نیست، آتشفشانی فوران کرده است/ جمالینژاد، استاندار اصفهان اعلام کرد: جاذبههای تاریخی اصفهان فقط متعلق به مردم این شهر و ایران نیست، بلکه میراثی جهانی است که تمدنی ارزشمند برای کل ایران رقم زده و حفظ آن وظیفهای همگانی است/نرخ فرونشست در برخی مناطق شهری اصفهان به ۱۵ تا ۱۸ سانتیمتر در سال رسیده و همچون آتشفشانی فعال، میراث تاریخی و تمدن چند هزار ساله اصفهان را تهدید میکند.
بیش از دو دهه است که کارشناسان زمینشناسی درباره خطر فرونشست در اصفهان هشدار میدهند، اما این هشدارها چندان جدی گرفته نشد و امروز بحران به شکل عینی خود را نشان میدهد.
رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به جدی بودن خطر فرونشست در شهر اصفهان گفت: یک شهرک مسکونی و ۴٠ مدرسه به دلیل فرونشست به طور کامل تخلیه شدند.
فرونشست زمین که ناشی از برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی، کاهش حقابهها و تخریب پوشش گیاهی است، اکنون به یکی از جدیترین تهدیدهای زیستمحیطی جنوبشرق استان تهران تبدیل شده و آثار آن در زمینهای کشاورزی، زیرساختها و سکونتگاههای انسانی قابل مشاهده است.
بر اساس آخرین آمارها در اردیبهشت امسال حدود ۲۰۰ مدرسه در اصفهان در معرض فرونشست قرار دارد که از میان حدود ۴۳ مدرسه تخلیه شده است. بیش از ۲۰ هزار بنای تاریخی در اصفهان شناسایی شده است که از میان آنها حدود ۶ هزار بنای تاریخی ارزشمند در کنار جان و مال مردم اصفهان در معرض خطر فرونشست قرار دارد.
در اصفهان، هر ترک تازه بر دیوار خانههای تاریخی و هر شکاف عمیق در دشتهای اطراف، تنها نشانهای از فرسودگی سازهها یا خشکی زمین نیست؛ اینها نشانههای یک فروپاشی تدریجیاند. فروپاشیای که زمین را در سکوت میبلعد.
قربانعلی محمدپور، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز درباره وضعیت تالاب صالحیه بعد از گذشت دو ماه از فصل کم آب و گرم تابستان ۱۴۰۴، گفت: این تالاب اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و دیگر آبرسانی نمیشود.