بررسی سدهای حوضه آبریز ۹ گانه کشور نشان میدهد که به غیر از سدهای استان اردبیل که نسبتا حال و روز خوبی داشت، سدهای بقیه استانها در وضعیت بغرنج به سر میبرند.
اوضاع آب در تهران وارد مرحلهای بسیار بحرانی شد. سدهای تهران به حجم مرده خود رسیده و خبری از بارش باران نیست. اما باید دید چه عواملی در این وضعیت آخرالزمانی آب در استان تهران نقش داشتهاند؟
بهزاد پارسا روز یکشنبه افزود: ورودی آب به سدهای تهران نسبت به سال آبی گذشته ۴۳ درصد کاهش یافته و در حال حاضر تنها ۱۴ میلیون مترمکعب آب پشت سد امیرکبیر ذخیره شده که معادل هشت درصد ظرفیت این سد است.
گزارش تازه صدا و سیما از وضعیت سدهای کشور نشان میدهد که حجم ذخایر آبی در بسیاری از سدها کاهش یافته و نگرانیها درباره تأمین آب شرب و کشاورزی در ماههای آینده افزایش یافته است.
با تداوم خشکسالی و کاهش چشمگیر بارندگی در ۱۴ استان کشور، تهران نیز وارد مرحله استفاده اضطراری از ذخایر سدهای خود شده است. مسئولان هشدار دادهاند که در صورت ادامه این روند، تأمین آب شرب با چالشهای جدی مواجه خواهد شد.
بر اساس مشاهدات میدانی، حجم آب موجود در سد لتیان بهشدت کاهش یافته و تراز آن به پایینترین حد خود در سالهای اخیر رسیده است. این وضعیت بحرانی، زنگ خطری جدی برای مدیریت آب در کلانشهر تهران محسوب میشود.
با وجود حدود ۲۵ میلیون مترمکعب ذخیره آبی در سد کرج، امکان تولید انرژی برق آبی از این سد وجود ندارد و ۸۶ درصد مخزن این سد خالیست اما هنوز حجم آب پشت سد کرج به حجم مرده مخزن نرسیده است
کاهش بارندگیها شرایط خشکسالی را در اقلیم خراسان رضوی حادتر و سدها را خالی از آب کرده است.کلانشهر مشهد در تابستانی که گذشت هیچ بارشی را ثبت نکرد، روند بیبارشی حتی تا اواسط مهرماه جاری نیز ادامه داشته و تاکنون بارانی در این کلانشهر باریدن نگرفته است.
وضعیت منابع آب ایران نشان از وخامت اوضاع دارد به گونهای که در سال آبی جاری ۱۹ سد در آستان خشکی قرار گرفته و ۳ سد با آب صفر درصدی دست و پنجه نرم میکنند.
استاد پژوهشکده بینالمللی زلزله میگوید: از سال ۶۰ تاکنون مشکل نشت آب از اطراف مخزن سد پدیدار شد؛ بهنحویکه در سالهای با بارندگی معمول، حدود ۲۲۰ میلیون مترمکعب آب از چشمههای ۱۰ کیلومتری پاییندست سد خارج میشود و تنها ۱۷۰ میلیون مترمکعب آب باقیمانده ذخیرهشده در مخزن به سمت نیروگاه کلان و سد لتیان ارسال میشود.
سد مارون در بهبهان یکی از نقاط مهم آبی و گردشگری استان خوزستان است. این سد با مخزن وسیع و منظرههای اطرافش، جلوهای دیدنی از تلفیق طبیعت و مهندسی آبی ارائه میدهد و مکانی محبوب برای علاقهمندان به طبیعت، عکاسی و گردشگری آبی است.
باستانشناسان و کارشناسان میراثفرهنگی بارها از نبود هماهنگی و همکاری کافی مجریان پروژههای سدسازی -از جمله وزارت نیرو- با سازمان میراثفرهنگی انتقاد کردهاند. بااینحال، اغلب پروژهها بدون انجام مطالعات فرهنگی-تاریخی لازم در مراحل مکانیابی و امکانسنجی آغاز میشوند.
درصد پرشدگی سدهای امیرکبیر ۱۵ درصد، لتیان ۲۵ درصد، لار دو درصد، طالقان ۴۱ درصد و ماملو هشت درصد است. آنطور که سخنگوی صنعت آب مدعی شده، بهجز سد طالقان، بقیه سدهای تهران یا به «حجم مرده» رسیدهاند یا نزدیک به آن هستند
حجم ذخیره آب در سدهای تهران در تاریخ چهارم مهرماه بیانگر این است که حجم مخازن نسبت به سال قبل ۲۲۷ میلیون مترمکعب و نسبت به میانگین بلندمدت ۳۶۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته و درصد پرشدگی سدها اکنون ۱۴ درصد ثبت شده است، موضوعی که بیانگر شدت اثر خشکسالیهای اخیر و کاهش بارشها بر منابع آبی استان است.
در حال حاضر، بر اساس بازدید نزدیک از چهره سد کرج، سطح ذخیره آب در این سد به پایینترین سطح در طول تاریخ احداث این سد رسیده که این زنگ هشداری برای ساکنان دو استان تهران و البرز است/ آمارها نشان میدهد ذخایر سدها از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است که این امر، نشاندهنده وضعیت «تنش آبی» است
احداث سدهای متعدد در افغانستان تنش آبی جدی به شرق ایران وارد کرده است. این در حالی است که با وجود معاهده آب ایران و افغانستان، تنشها و اختلافات بسیاری درباره نحوه اجرای معاهده و میزان آب تحویلی به ایران از سوی افغانستان وجود داشته و دارد.
خروجی سدها با ۳۰ میلیارد و ۱۷۰ میلیون متر مکعب نسبت به سال گذشته کاهش ۲۳ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان میدهد همچنین حجم پرشدگی سدهای کشور ۳۶ درصد و ۶۴ درصد مخازن سدها خالی است.