چهلودو سال از نمایش و توقیف برزخیها (ایرج قادری) میگذرد و از این حادثه همچنان به عنوان مظهر آغاز ممنوعیت برای سینماگران پیش از انقلاب و در محاق گذاشتن سینمای عامهپسند قهرمانمحور و در نتیجه تغییر مسیر سینمای ایران یاد میشود. در این زمینه بجز مقالهها و اظهارنظرهای فراوان، یک مستند بلند هم ساخته شده است. با این نگاه، برای این فیلم میتوان نقشی تاریخی قائل شد و آن را یک نقطهعطف دانست.
اگر سری به سانسهای سینماها بزنید، میبینید که اکران این سه فیلم یا به صورت تک سانس یا به صورت محدود در سینماها نمایش دارد. از آن طرف فیلمهای کمدی بیشتر سانسها را به خود اختصاص دادهاند. پرسشی که پیش میآید اینکه نابرابری در اکران به چه دلیل است؟
قیصر فیلمی به کارگردانی و نویسندگی مسعود کیمیایی، ساخته سال ۱۳۴۸ به تهیهکنندگی عباس شباویز در استودیو آریانا فیلم است. عنوانبندی این فیلم را عباس کیارستمی ساخته است. قیصر، پرفروشترین فیلم سال ۱۳۴۸، در پدیدآوردن موج نو در سینمای ایران نقش بسزایی داشته است.
تصویری کمتر دیده شده از مراسم عروسی «خسرو شکیبایی و تانیا جوهری» را در سال ۱۳۴۸ مشاهده میکنید. خسرو شکیبایی بازیگر، فیلمنامهنویس، صداپیشه و دکلمهخوان اهل ایران بود. او تحصیلاتش را در رشتهٔ بازیگری در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد. تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷، او فقط در عرصهٔ تئاتر و دوبله فعالیت داشت و فعالیت حرفهای در سینما را با بازی در فیلم خط قرمز (۱۳۶۱) ساختهٔ مسعود کیمیایی آغاز کرد. شکیبایی بابت بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون (۱۳۶۸) برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر شد.
ضیافت فیلمی ایرانی به کارگردانی و نویسندگی مسعود کیمیایی است که در سال ۱۳۷۴ منتشر شد. در این فیلم فریبرز عربنیا و پارسا پیروزفر به ایفای نقش پرداختهاند. مسعود کیمیایی برای ساخت این فیلم از هفت چهره جوان استفاده کرد.
این عکس معروفی است از جلسه مطبوعاتی اعضای اصلی کانون (پرویز صیاد، داریوش مهرجویی، هژیر داریوش، مسعود کیمیایی، نعمت حقیقی، اسفندیار منفردزاده و بهروز وثوقی) در تشریح مواضع و برنامههایش برای مطبوعات (که از مطبوعاتیها فقط چهره بابک ساسان در سمت چپ عکس پیداست). علی حاتمی، ناصر تقوایی، بهرام بیضایی، عزتالله انتظامی، منوچهر انور، علی نصیریان، هوشنگ بهارلو و زکریا هاشمی هم از دیگر اعضای این کانون بودند.
طاهر و ایوب دو برادرند که داستان عشقی و ناموسی طاهر، باعث میشود که ایوب برای جلوگیری از آبروریزی برادرش را به شهر دیگری بفرستد. «ایوب» فیلمی جاهلی در ادامه استقبال از ساخت آثاری مانند «قیصر» است. فیلمی که بیشتر از آنکه قصه کلیشهاش مورد توجه باشد، بازی محمدعلی فردین و رضا بیکایمانوردی در کنار به عنوان دو برادر مورد استقبال قرار میگیرد. طاهر در انتهای فیلم قربانی میشود و این پایان برای ایمانوردی که همیشه نقش قهرمان و برنده قصهها را داشت، اتفاق متفاوتی را رقم میزند. زوج فردین و بیکایمانوردی در این فیلم هم از اتفاقات ماندگار آثار اینچنینی است.
اگر به آمار فروش سینماهای ایران از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۲ نگاه کنیم، میبینیم که کمدی بهآرامی و با بیرحمی سایر ژانرها را از میدان خارج کرده است. تنها در سال ۱۴۰۲، این ژانر توانسته ۷۵ درصد فروش سینما را به خود اختصاص دهد و باقی ژانرها را به سهم ناچیز ۲۵ درصدی برساند
سینما در هفته آخر پاییز با ۲۰ هزار و ۴۰۶ سانس میزبان ۸۴۹ هزار و ۶۰ مخاطب بوده و مبلغ ۴۶ میلیارد و ۲۰۷ میلیون فروخته است. باوجود تعطیلی ادارات و مدارس در هفتهای که گذشت، گیشه سینما نسبت به هفته سوم پاییز افت ۲۲ میلیون تومانی داشته و به نظر میرسد آلودگی هوا روی گیشه سینما هم تاثیر گذاشته است. در میان ۱۰ فیلم پرفروش طبق روال همیشه ۳ اثر اول مربوط به آثار کمدی، ۴ اثر کودک و نوجوان، ۲ فیلم درام و ۱ اثر جنگی است و در این میان بهرام افشاری موفق شده از فیلمهای رامبد جوان و سروش صحت پیشی بگیرد.
نام و چهره و پرسونای خاصش، دهههاست با ذهن و حافظه ایرانیان عجین شده و فیلمهایش خاطره جمعی چند نسل از مردم این سرزمین را شکل داده است. او از اولین سوپراستارهای بیبدیل سینمای ایران بود / طراح پوستر: حسین ستاره
فریاد زیر آب، سیروس الوند، ملودرامی با داستانی مردمپسند و ترکیب متفاوت بازیگرانش و البته استفاده از موسیقی و ترانهٔ مشهوری که هنوز هم پس از چند دهه اثرگذار و احساسبرانگیز است؛ «ضیافتهای عاشق را، خوشا بخشش خوشا ایثار، خوشا پیدا شدن در عشق، برای گم شدن در یار...» / همکار قدیمیمان مرحوم محسن سیف روایت میکرد که عنوان «فریاد زیر آب» از تیتر یکی از مطالب او الهام گرفته شده، یادداشتی درباره اعتیاد جوانان و... / ماهنامه فیلم امروز
دو فیلم سینمایی «زودپز» و «صبحانه با زرافهها» در طول زمان اکران رسمی فیلمهای روی پرده سینماها، هر چند با اختلافی فاحش اما عنوان فیلمهای میلیاردی را برای خود ثبت کردند. همچنین در طول یک هفته گذشته هفت فیلم سینمایی روی پرده نیز آمار پرفروشترینهای هشت هفته گذشته را از آن خود کردند. این جدول متعلق به ۱۳ مهر تا ۱۰ آذر است.
«ملکوت» بهرام صادقی، رمانی غریب و یکهمانده در تاریخ ادبیات ایران است. خسرو هریتاش بر مبنای این رمان فیلمی ساخت که نقلهای شگفتی دربارهاش وجود دارد، اما نسخهای از آن در دست نیست. فیلم در جشنواره ششم تهران «هو» شد و حتی بهروز وثوقی و عزتالله انتظامی هم دل خوشی از آن نداشتند و هیچوقت هم اکران نشد. آن قصه مشهور «آبِ مرده» و بلایی که هریتاش بر سر انتظامی آورد هم (چنان که در کتاب «آقای بازیگر» مفصل نقل شده) تا آخر عمر انتظامی یکی از کابوسهایش بود.
ناصر ملکمطیعی، محمدعلی فردین و رضا بیکایمانوردی سه ابرستاره سینمای ایران در اوج موفقیت و رونق حرفهای چنین ساده و بیتکلف عکس یادگاری انداختهاند که حالا در گذر از نیم قرن ارزش و زیبایی این کنار هم بودن بیشتر آشکار شده است.
سه «هنرپیشه» محبوب که قاعدتاً میباید رقیبانی در دو جبهه رودررو باشند چنین گرم و دوستانه در کنار هم ایستادهاند. هر کدام از این سه نفر، مثل بسیاری از همکاران و همدورههایشان، تا آخرین روز عمرشان هم همواره از یکدیگر با احترام و فروتنی یاد میکردند و ستایشگر هنر رقیب بودند.
تولید «همای سعادت» (چاناکیا، ۱۳۵۰) به عنوان محصول مشترک ایران و هند، هنگامی آغاز شد که هنوز فیلمهای هندی در ایران تماشاگران بسیار داشتند و پرسونای فردین به حالوهوای سینمای هند نزدیک بود. «همای سعادت» (با عنوان هندی «صبح و شام») با شرکت فردین و دو ستاره سینمای هند (وحیده رحمان و سانجیو کمار) زمانی نمایش داده شد که تماشاگران و سینمای ایران تحت تاثیر «قیصر» بودند و حاصلش یک شکست مطلق بود.