پیش از روی کار آمدن طالبان، افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده تریاک جهان، ۸۰ درصد بازار جهانی مواد را به خود اختصاص داده بود. همین موضوع سبب شده است تا علاوه بر ۳.۵ میلیون نفر معتاد (نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت کشور) به یکی از نقاط کانونی قاچاق و تجارت مواد مخدر در سطح جهان بدل شود، اما طالبان پس از قدرت گرفتن مجدد در کابل، کشت خشخاش را ممنوع کرد. براساس اعلام سازمان ملل، محصولات خشخاش تقریباً یک سوم کل تولیدات کشاورزی کشور را از نظر ارزش در سال گذشته تشکیل می‌داد، اما سطح مورد استفاده برای خشخاش از ۲۳۳ هزار هکتار در اواخر سال ۲۰۲۲ به ۱۰ هزار و ۸۰۰ هکتار در سال ۲۰۲۳ کاهش یافت.
جمهوری اسلامی ایران نگرانی عمده‌ای در خصوص وضعیت افغانستان به عنوان تولید کننده عمده مت‌آمفتامین دارد و سازمان ملل نیز نگرانی‌ها را در رابطه با افزایش تولید، مصرف و قاچاق مواد روان گردان در آن کشور اعلام داشته است
برخی تغییرات می‌تواند در یک نوجوان مصرف‌کننده مواد دیده شود البته این تغییرات لزوما به علت مصرف مواد نیست و ممکن است بعضی از این تغییرات رفتاری فقط مربوط به مراحل رشد باشد.
دامنه افزایش قیمت‌ها به بازار مواد مخدر هم رسید. در ادامه نوسانات اقتصادی اخیر بهای قیمت موادمخدر سنتی نیز دچار افرایش شد و در نتیجه سودجویان تریاک را با افزودن خون و قیر به بازار عرضه می‌کنند.
محققانی که ۴۳ مطالعه را از سراسر جهان تجزیه و تحلیل کردند، به ارتباط بین فعالیت بدنی و کاهش مصرف مواد در میان افراد در حال درمان سو مصرف الکل و مواد مخدر پی بردند.
معتادان متجاهر چهره ثابت و از ویژگی‌های اصلی و معمول خیابان‌های جنوب تهران شده‌اند و سال‌هاست که در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر صحنه‌های دل‌خراشی را رقم‌زده‌اند. طی چند سال اخیر جمعیت این معتادان متجاهر کاهش نیافته بلکه این روزها شاهد افزایش تعداد آنها نیز بوده‌ایم، به شکلی که آزادانه در خیابان‌های شوش و هرندی و ... در ملأ عام در دید عابران به مصرف مواد مخدر می‌پردازند.در همین راستا وزیر کشور از استانداران سراسر کشور خواست به فوریت و با برنامه‌ریزی جامع و عملیاتی، تا پایان شهریور ماه به جمع‌آوری معتادان متجاهر از سطح شهر اقدام کنند.
بخشی از زنان جامعه به دلیل فقر یا دیگر مشکلات در زندگی درگیر بیماری اعتیاد می شوند و برخی به دلیل عدم حمایت و پشتیبانی کافی از سوی خانواده ، نهادهای مسئول و جامعه آواره کوچه و خیابان می شوند.
بهناز چای را روی میز می‌گذارد و مونا در را آهسته می‌بندد. همه می‌دانند که آنها دست راست علیزاده در اداره گرمخانه هستند؛ زنانی که پس از پاکی‌های موقت، دعوت به‌کار در گرمخانه شدند و حالا سال‌هاست بر مدار تغییر زندگی می‌کنند
مدیر موسسه کاهش آسیب «نور سپید هدایت» می‌گوید: معمولا موضوع اعتیاد و افراد معتاد به سازمان بهزیستی مربوط است، اما این سازمان در مورد معتادان زیر ۱۸ سال رویکرد دیگری در پیش گرفته و آنها را مربوط به وزارت بهداشت می‌داند و مسئولیت را بر گردن دیگری انداخته است.
می‌گوید که دندانپزشک بوده و مطب هم داشته است، اما اعتیاد کاری با او کرد که به زندان افتاده و روزهایش را در زندان می‌گذراند. همسرش به خانه پدری رفته و با اعتیادش حیثیت خانواده را برده است.
بخشی از کارتن‌خواب‌ها و بی‌سرپناهان کشور را زنانی تشکیل می‌دهند که به دلایل مختلف در خانواده احساس عدم امنیت داشته و از همین رهگذر هم از خانه فرار می‌کنند.
دو سال معتاد بود و روز‌های سختی را از بیرون خوابی تا خودکشی تجربه کرد، خودش می‌گوید این حقش نبود که از ۱۷ سالگی فشاری را تحمل کند که خارج از توان و سنش بود.
نبود قوانین حمایتی درباره کودکان و اجرای این قوانین در کنار عدم برنامه‌ریزی نهادهای متولی و تقدس‌بخشی بیش از حد به نهاد خانواده تا جایی که مصلحت کودکان، قربانی خواسته‌های والدین شود سرنوشت کودکان را با آسیب‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه می‌کند. جامعه ۲۴ در این گزارش این موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهد.
کلکسیونی از جرایم در پرونده‌اش است، از خرده فروشی مواد مخدر گرفته تا سرقت موتورسیکلت و موبایل قاپی. در حالی که ۲۶ سال سن دارد، اما تاکنون پنج بار به زندان افتاده است.
دست به دست شدن ماده مخدر جدیدی به نام «کمیکال» یا شیمیایی بین نوجوانان خبر داده و نوشته یک تفاوت اساسی آن با سایر مخدرها، مصرف‌کنندگان ۱۲ تا ۱۴ ساله آن هستند. این ماده مخدر در پارک‌ها راحت پیدا می‌شود.
دسترسی به مواد مخدر در تهران متفاوت است؛ جامعه شناسان و جرم شناسان می‌گویند در ۷ دقیقه به مواد مخدر می‌توان رسید، اما پلیس این زمان را رد می‌کند و معتقد است زیر نیم ساعت مردم عادی به مواد مخدر نمی‌رسند.
«من همه زندگی‌ام را به کوکائین باختم. دوستانم من را مواد می‌دیدند و برای اینکه موادشان را در میهمانی‌ها تامین کنم همیشه کنار من بودند.» این صحبت‌های امید است که به لاکچری‌ترین کمپ ترک اعتیاد آمده تا ترک کند.