سازمان هواشناسی نشان میدهد از حدود ۲۵ سال پیش میانگین بارش سالانه کشور بهطور پیوسته کاهش یافته و الگوی بارش نیز نامنظمتر شده است و بارشها بیشتر به صورت رگباری شکل میگیرند.
رئیس شورای اسلامی اصفهان نسبت به کاهش شدید ذخایر سد زایندهرود و تبعات آن هشدار داد و گفت: اگر روند کاهش ذخیره سد ادامه یابد، تا ۴۵ روز آینده، تأمین آب شرب شهروندان نیز با مشکل مواجه خواهد شد.
یک استاد دانشگاه میگوید: «سازمان ملل متحد، بحران آب را سرانه کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب تعریف میکند. تخمین زده میشود که سرانه آب ایران به حدود ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر نفر در سال کاهش یافته است. این رقم به طرز خطرناکی نزدیک به آستانه کمبود مطلق است.»
رییس شورای اسلامی استان هرمزگان گفت: بخشهایی از شرق استان سالهاست با بحران جدی کمآبی و تنش آبی مواجه هستند. بهویژه در شهرستانهای سیریک، جاسک، بشاگرد و همچنین جزیره قشم، وضعیت آبرسانی به روستاها به مرحلهای بحرانی رسیده است.
کاهش بارندگیها شرایط خشکسالی را در اقلیم خراسان رضوی حادتر و سدها را خالی از آب کرده است.کلانشهر مشهد در تابستانی که گذشت هیچ بارشی را ثبت نکرد، روند بیبارشی حتی تا اواسط مهرماه جاری نیز ادامه داشته و تاکنون بارانی در این کلانشهر باریدن نگرفته است.
وضعیت منابع آب ایران نشان از وخامت اوضاع دارد به گونهای که در سال آبی جاری ۱۹ سد در آستان خشکی قرار گرفته و ۳ سد با آب صفر درصدی دست و پنجه نرم میکنند.
از مجموع پنجسد تأمین کننده آب تهران، ۳ سد به حجم مرده رسیدهاند و با توجه به اینکه بارشهای پاییزی موثری فعلا در مهرماه پیش بینی نشده، نیاز به مدیریت مصرف آب در نخستین ماه پاییز ضرورتی جدی دارد.
درصد پرشدگی سدهای امیرکبیر ۱۵ درصد، لتیان ۲۵ درصد، لار دو درصد، طالقان ۴۱ درصد و ماملو هشت درصد است. آنطور که سخنگوی صنعت آب مدعی شده، بهجز سد طالقان، بقیه سدهای تهران یا به «حجم مرده» رسیدهاند یا نزدیک به آن هستند
بحران آب ایران را نمیتوان فقط به تغییرات اقلیمی یا کاهش بارندگی نسبت داد. این بحران بیش از هر چیز، بحران حکمرانی آب است. سیاستهای کوتاهمدت، نبود شفافیت و نگاه بخشی، ما را به مرز ورشکستگی آبی کشانده است.
سخنگوی صنعت آب کشور گفت: هم پیش بینی مراجع بین المللی و هواشناسی کشور در پاییز نشان دهنده کم بارشی سخت است و این ما را ملزم میکند برنامه ریزی سختگیرانه برای آب شرب و واقع بینانه برای کشاورزی داشته باشیم.
احداث سدهای متعدد در افغانستان تنش آبی جدی به شرق ایران وارد کرده است. این در حالی است که با وجود معاهده آب ایران و افغانستان، تنشها و اختلافات بسیاری درباره نحوه اجرای معاهده و میزان آب تحویلی به ایران از سوی افغانستان وجود داشته و دارد.
رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم میگوید: از دهه شصت و به ویژه پس از سال ۱۳۸۰، بیش از ۵۰ سد بزرگ و بندکوچک متعدد بر روی رودخانههایی که به دریاچه میریزند، ساخته شده است
یک کنشگر محیطزیست میگوید: «از حدود۳۰ سال پیش دانشمندان، اکولوژیستها، بومشناسان و اقلیم شناسان بهاتفاق اعلام کردند که گرم شدن زمین بر اثر دخالت انسانی و مصرف سوختهای فسیلی است؛ اما مسئولان ما به طور کلی و وزارت نیرو به طور خاص، نسبت به این قضیه بیتفاوت بودند، خود را به نشنیدن زدند و این مشکلات را نادیده گرفتند.»
این گزارش به دنبال بررسی این موضوع است که با ادامه روند کنونی، تهران و مناطق مرکزی فلات ایران در چه بازه زمانی ممکن است با شرایط بیابانی مواجه شوند و چه عواملی میتوانند این روند را تسریع یا کند کنند؟
بحران آب در تهران واقعی است، اما راهکار وزارت نیرو برای توقف کامل ساختوساز در پایتخت، بیشتر شبیه «پاک کردن صورتمسئله» است. بازار مسکن همین حالا نیز با کاهش شدید عرضه و جهش قیمت مواجه است و فشار اجاره بیش از نیمی از درآمد خانوارهای کارگری را میبلعد. در چنین وضعیتی، توقف ساختوساز به مدت دو سال تنها به معنای انفجار قیمتها و تشدید بحران خواهد بود. راهحل پایدار، نه توقف ساختوساز، بلکه مدیریت هوشمند آب، نوسازی بافتهای فرسوده، کنترل مهاجرت و ارتقای بهرهوری است.
بهرهبرداری بیش از حد از سفرههای آب زیرزمینی، مدیریت ضعیف آب و زیرساختهای فروپاشیده، بحران آب و هوایی را به یک تهدید ساختاری با اثرات اجتماعی، اقتصادی و ژئوپولیتیکی تبدیل کرده که در حال حاضر میتواند به مهاجرت داخلی، اعتراضات شهری، تنشهای منطقهای و از دست دادن نفوذ بینالمللی منجر شود.
ادامه مسیر کنونی به معنای فروپاشی تدریجی اقتصاد کشاورزی، تخلیه سفرههای زیرزمینی و از دست رفتن امنیت غذایی آینده است. راهحلها ساده نیستند، اما شناختهشدهاند: سیاست سختگیرانه تخصیص، حمایت مشروط از کشاورز و انتقال تدریجی کشاورزی به سمت بهرهوری، نه کمیت. در نهایت، باید یک اصل روشن را پذیرفت که اکنون آب کالایی نایاب و پرهزینه است، و سیاست «آب مجانی» چیزی جز نسخهای برای فقر، فرونشست، و ورشکستگی نیست.
تصور کنید در کشوری که سالهاست بحران آب از مرز هشدار گذشته، هنوز هندوانه، نماد محصولات آببری که ضرورتی هم ندارد، در حجم بالا کشت میشود. این همه آب صرف محصولی میشود که نه کالای استراتژیک است، نه ارزآور