مکانیزم ماشه در واقع یک فرآیند حل اختلاف و بازگرداندن تحریم‌هاست که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و برجام پیش‌بینی شده است. مکانیزم ماشه در برجام یک ابزار پیچیده و چندوجهی است که برای مدیریت تخلفات احتمالی در این توافق طراحی شده است. با این حال، این ابزار حقوقی و سیاسی به دلیل ابهام‌ها و تنش‌هایی که ایجاد کرده است.
مکانیسم ماشه (Trigger mechanism) در راستای حل‌اختلاف پیش بینی شده در برجام، فرآیندی است که اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست، می‌تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند
یک کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: دولت چهاردهم باید برنامه روشنی برای مذاکرات طراحی شود. چه بهتر که اصلا این مذاکرات به‌صورت بده بستان منافع باشد؛ یعنی ما منفعتی بدهیم، منفعتی هم دریافت کنیم. مذاکره نباید صرفا حقوقی باشد بلکه باید مبتنی بر نفع و منافع دو طرف باشد. ما باید هزینه‌هایی بدهیم و منافعی را کسب کنیم، ولی کاملا سنجش پذیر باشد. زمان هم نداریم. یک سال فرصت داریم. سال آینده اگر این برجام به نتیجه نرسد، یادمان باشد که احتمال بازگشت تحریم‌های سازمان ملل مبتنی بر مکانیسم ماشه وجود دارد.
وزیر خارجه رژیم صهیونیستی مدعی شد که آمریکا و اعضای اروپایی برجام تا ماه سپتامبر آینده مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد. کوهن گفت که غرب نمی‌تواند بیش از این در مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران کوتاه بیایند.
کد خبر: ۱۸۶۰۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۴
شورای حکام از فردا کار خود را آغاز می‌کند آیا تخاصم و اجماع‌علیه ایران می‌تواند به اهداف خود دست یابد
از امروز دوشنبه نشست فصلی شورای حکام آغاز به کار می‌کند؛ نشستی که یکی از دستور کار‌های مهمش به پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران و احتمال صدور قطعنامه علیه تهران، ذیل دو گزارش رافائل گروسی، مدیر کل آژانس و همچنین پیش‌نویس مشترک ایالات متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی اختصاص دارد.
حادی حق شناس می‌گوید: مکانیسم ماشه از لحاظ حقوقی، عرفی و قوانین بین‌الملل هیچ اعتباری ندارد و تنها بار روانی برای اقتصاد ما به همراه خواهد داشت، البته تاثیر این بار روانی پس از مدتی از بین می‌رود و اقتصاد ما به سمت و سوی با ثبات‌تری خواهد رفت.
علی حیدری می‌گوید: اگر فعالیت‌های آمریکا در فعال کردن مکانیسم ماشه منجر به چند قطعنامه در سازمان ملل و نه در شورای حکام شود چند ریزش مقطعی را در بازار سهام شاهد خواهیم بود، اما روند بازار تا شب عید به احتمال زیاد صعودی خواهد بود.
وزیر خارجه آمریکا با تأکید بر تلاش واشنگتن برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و استناد به « مکانیسم ماشه » گفت: «کشور‌های اروپایی نیز می‌دانند که (لغو محدودیت‌های تسلیحاتی ایران) ایده بدی است. اطمینان دارم که ایالات متحده ظرف یک هفته موفق خواهد شد و مکانیسم ماشه فعال می‌شود».
یک کارشناس مسائل راهبردی معتقد است که مکانیسم ماشه یک اصطلاح کاملا تبلیغاتی و خودساخته ای است که فقط مصرف داخلی دارد تا بتوانند استدلال کنند که واشنگتن تمامی جنبه ها را در نظرگرفته و به سادگی می تواند تمام تحریم ها را علیه ایران احیا کند.
دست آمریکایی ها برای فعال کردن مکانیسم ماشه بسته شده است با این حال آنها می گویند به زودی تحریم های ایران را بر می گردانند. قانونا ایالات متحده با خروج از توافق هسته ای دیگر توان انجام کاری علیه برجام را ندارد، مگر اینکه دست به اقداماتی فراقانونی بزند.
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در واکنش به ادعای مقامات آمریکایی در بازگرداندن مکانیسم ماشه علیه ایران گفت: یکجانبه‌گرایی آمریکا، سازمان ملل را تضعیف می‌کند.
وزیر خارجه آمریکا در حالیکه شورای امنیت سازمان ملل متحد دست رد به خواسته غیرقانونی آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران زد، در سخنرانی تبلیغات انتخاباتی، خروج از برجام را جزو دستاورد‌های ترامپ دانست.
وزیر امور خارجه با اشاره به سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران، گفت: سفر آقای رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران ارتباطی با مکانیسم ماشه ندارد.
عدم همراهی اعضا برجام با آمریکا و گزارش ندادن به کمیته اجرای تحریم‌های ایران در شورای امنیت می‌تواند در اعمال تحریم‌ها به‌صورت بین‌المللی اخلال جدی ایجاد کند. تا زمانی که احتمال شکست ترامپ در انتخابات ۱۳ آبان جدی باشد، اروپا انگیزه زیادی برای عقب‌نشینی از تصمیم فعلی خود در همراهی نکردن با دولت ترامپ نخواهد داشت.
اگر جامعه ی جهانی برای حل و فصل بحران های نوظهور در عرصه ی بین الملل، ناگزیر از پذیرفتن بایدها و نبایدهای خشک حقوقی باشد، رسیدن به نتایج مطلوب بسیار توان فرسا خواهد بود.
توافق برجام توافقی کامل از حیث پیش‌بینی شرایط بوده است. یکی از بند‌های این توافق به طرز اعجاب آوری دست ایران را بسته و در مقابل دست آمریکا را باز نگه داشته است. بندی که به مکانیزم ماشه معروف است. بر اساس این بند از توافق، آمریکا بدون رضایت هر یک از طرفین توافق می‌تواند همه تحریم‌های پیشین و فلج کننده سازمان ملل علیه ایران را برگردانده و مدافعان ایران نظیر روسیه و چین حق وتو ندارند. شب گذشته ترامپ تیر خلاص را به جنازه برجام زد و این مکانیزم را فعال کرد.
چندین دیپلمات و یک مقام سازمان ملل اعلام کرد که وزیر خارجه آمریکا به احتمال زیاد روز پنج‌شنبه برای دیدار با دبیرکل سازمان ملل و تلاش برای بازگرداندن تحریم‌های این سازمان علیه ایران عازم نیویورک خواهد شد.
نماینده ایران در سازمان ملل، در بخش دیگری از این بیانیه درباره اقدام آمریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه (یا مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها) جهت احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هشدار داد.