امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، اعلام کرده که استفاده از مکانیزم ماشه برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران قطعی است. اگرچه این تحریمها به لحاظ اقتصادی ضعیفتر از تحریمهای آمریکا هستند، اما ذهنیت دائمیشدن تحریمها در ایران، انتظارات تورمی را تشدید و تورم را دوباره به حرکت درمیآورد.
پزشکیان با تاکید بر پشتیبانی دولت از فعالیتهای فعالان اقتصادی در خارج از کشور اضافه کرد: تلاش ما این است که اسنپبک فعال نشود، اما در هر صورت با توجه به فضای دوستانه روابط با همسایگان و دوستان و نیز سازمانهای منطقهای که در آنها عضو هستیم، وضعیت برای همکاریها و داد و ستد شما بسیار مساعد است.
وقتی شبکه ۱۲ اسراییل از مکرون پرسید که آیا «اسنپبک» قطعی شده است، مکرون گفت: بله، فکر میکنم همینطور است. چون آخرین اخباری که از ایرانیها داریم جدی نیست.
«لارنس نورمن» خبرنگار نشریه آمریکایی «والاستریت ژورنال» عصر پنجشنبه در رشتهتوییتی به تماس روز گذشته «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و همتایان اروپایی خود پرداخت.
«کایا کالاس»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از ظهر چهارشنبه به وقت تهران با اشاره به آغاز روند فعال شدن اسنپبک مدعی شد «فرصت برای یافتن راهحل دیپلماتیک درباره برنامه هستهای ایران بهسرعت در حال پایان یافتن است.»
مسئولان آژانس برداشتهای یکطرفهشان از تفاهم با ایران را مطرح کردهاند؛ در صورت بازگشت قطعنامهها علیه ایران، صورتمسئله تغییر میکند و تفاهم با آژانس پایانیافته تلقی خواهد شد.
تأثیر اصلی فعالسازی مکانیسم ماشه ، افزایش سختگیری در کنترل صادرات فناوریهای حساس است. این موضوع میتواند زنجیره تأمین برخی قطعات را برای صنایع راهبردی (مانند هستهای، موشکی، و نظامی) با چالش مواجه کند.
یک کارشناس اقتصادی میگوید: تحریمهای آمریکا به قدری گسترده است که فعال شدن مکانیزم ماشه تاثیر چندانی بر اقتصاد ایران نخواهد داشت. البته شاید این دیدگاه با واقعیتهای اقتصادی کشور و دشواریهای زندگی مردم همخوانی نداشته باشد، اما با توجه به تجربیات گذشته به این نتیجه خواهیم رسید که در برابر تحریمها، چه از سوی آمریکا و چه در سطح بینالمللی، باید برای عادیسازی زندگی مردم اقداماتی هرچند سخت انجام بگیرد. هرچند ممکن است تاثیر آن بر برخی افراد در جایگاههای خاص کمتر محسوس باشد.
مکانیسم ماشه بار دیگر به محور اصلی گفتوگوهای ایران و اروپا بدل شده است، اما روایت تهران و بروکسل از این سازوکار به دو مسیر متفاوت میرود. اروپا شروطی برای تمدید یا لغو اسنپبک مطرح کرده که عباس عراقچی آن را «غیرواقعی و غیرمعقول» دانست و در همان حال به تروئیکا هشدار داد که اگر دکمه ماشه را فشار دهند «همه چیز را از دست خواهند داد.»
در دهههای اخیر، پرونده هستهای ایران و مواضع غرب در قبال آن یکی از پیچیدهترین و پرچالشترین مسائل سیاست خارجی کشور بوده است. در این میان، مفهوم «سازوکار ماشه» که در توافق موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گنجانده شده بود، همیشه یکی از نقاط کانونی نگرانیها و بحثها در فضای رسانهای و اقتصادی ایران بوده است.
از سه شرط، دو شرط احتمالاً در مسیر درست حرکت میکنند، اگرچه مشخص نیست چقدر و با چه سرعتی. در مورد سوم، نشانهای از حتی حرکت جزئی هم دیده نمیشود: موضع آمریکا به نظر این است که ایرانیها میدانند چگونه به ما برسند، اما نیازی به اقدام اول یا پذیرش مذاکرات غیرمستقیم نیست؛ بنابراین در وضعیت کنونی، احتمال اعمال اسنپبک بیشتر از عدم آن است.
نماینده چین در جلسه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در بیانیهای تاکید داشت که جامعه بینالمللی باید به اجماع تازهای برای حل درست موضوع هستهای ایران از راههای سیاسی و دیپلماتیک برسد.
مهمترین و در دسترسترین ابتکار عمل، این است که با آژانس وارد مذاکره شویم و از بازرسان آژانس هم دعوت کنیم در مدت زمان باقی مانده، بازرسیهای خود را انجام دهند. استدلال فعلی برخی آقایان این است که ما این کار را نمیکنیم، چون نمیخواهیم برخی اطلاعات ما افشا شود. اما حقیقت این است که تنها راه خروج ما از فشار آژانس این است که با گروسی و بازرسان همکاریهای لازم را انجام دهیم؛ بنابراین از دید من بهترین ابتکار عمل، همراهی با آژانس است.
آن رویکردی که در مجلس شورای اسلامی دیده میشود، نه تنها به رفع مشکلات کمکی نمیکند، بلکه نوعی همیاری با نتانیاهو است. خروج ایران از NPT نیز زمینه را برای تحریم ایران فراهم میکند. درواقع اگر افراطیون در ایران موفق شوند کشور را از NPT خارج کنند یا حتی ادبیات خروج از NPT را به ادبیات قالب در سیاست خارجی ایران تبدیل کنند، عملا مکانیسم ماشه به بدترین نحو آن تعریف خواهد شد. یعنی ایرانی که صاحب بمب نیست به عنوان یک کشور تهدید کننده صلح و امنیت بین المللی تعریف میشود
لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال در ایکس نوشت: «من متوجه شدهام که دیدگاه اروپاییها این است که توافق سهشنبه بعید است برنامههای مربوط به اسنپبک را تغییر دهد.»