تاریخ انتشار: ۱۲:۱۰ - ۲۶ مرداد ۱۳۹۸

چرا بنگاه‌داری مبتنی بر رانت در حال رواج است؟

یک اقتصاددان گفت: این واقعیت را باید پذیرفت که فساد، زد و بند و رشوه همچون موریانه در حال خوردن پایه‌های نظام اداری کشور است و به نظر می‌رسد این ساختار معیوب جز تولید و خلق فسادهای بزرگ هیچ خروجی ندارد.
محسن جلال پور
اقتصاد24- محسن جلال‌پور اقتصاددان در کانال تلگرامی خود با طرح این سوال که «چرا بنگاه‌داری مبتنی بر رانت در حال رواج است؟» نوشت: حجم اعداد و ارقامی که این روزها درباره فساد برخی چهره‌های سیاسی- اقتصادی مطرح می‌شود، واقعا تکان دهنده است. غیر قابل تصور است که فردی از راه‌های قانونی به چنین ارقامی نزدیک شود. اعدادی که هوش از سر انسان می‌برند به جای خود، اقتصاد ایران این روزها به آزمایشگاهی تبدیل شده که می‌شود در آن به تماشای انواع بازی‌های مجرمانه اقتصادی نشست.

آن‌چه این روزها در دادگاه‌ها می‌گذرد فقط بخش آشکار فساد گسترده در ساختار اقتصاد ایران است که امیدواریم مبارزه با آن ادامه پیدا کند اما این یک واقعیت است که دستگاه قضائی و سایر دستگاه‌های تصمیم‌گیر باید فکری به حال سیاست‌هایی کنند که فساد آفرین هستند.

این واقعیت را باید پذیرفت که فساد، زد و بند و رشوه همچون موریانه در حال خوردن پایه‌های نظام اداری کشور است و به نظر می‌رسد این ساختار معیوب جز تولید و خلق فسادهای بزرگ هیچ خروجی ندارد چون تا زمانی که سیاست‌های مبتنی بر توزیع منابع چند قیمتی و اعطای مجموعه ای از مجوزهای اقتصادی توسط مدیران دولتی ادامه پیدا کند،فساد کاهش پیدا نخواهد کرد.

رقابت بر سر دریافت انواع رانت و منابع چند قیمیتی باعث شده بنگاه‌ها فکر کنند بهتر است به‌جای تلاش برای بازاریابی و افزایش بهره‌وری،یا با مدیران مستقر دولتی طرح دوستی بلند مدت بریزند یا سراغ مدیران بازنشسته اما با نفوذ دولتی بروند تا در چانه‌زنی با دولت دست بالا را داشته باشند. دلیل به کارگیری رسمی و غیر‌رسمی سیاستمداران و دلالان سیاسی و افراد ذی‌نفوذ توسط برخی بنگاه‌های ایرانی این است که می‌خواهند در چانه‌زنی برای دریافت رانت از قافله عقب نمانند.بدترین عارضه این است که مساله فساد در نظام اداری باعث شده بنگاه‌های سالم نیز به بیماری دچار شوند.

«رابرت لیتان» و «ایان هث ‌وی» در مقاله‌ای که در مجله هاروارد بیزینس منتشر کرده‌اند به نتایج نگران کننده‌ای دست یافته‌اند. آنها معتقدند پیوند سیاستمداران فاسد و بنگاه‌داران رانت جو هر روز محکم‌تر می‌شود و شمار فعالان اقتصادی رانت‌جو در حال افزایش مداوم است. بنگاه‌دارانی که از نفوذ شرکای سیاسی خود استفاده می‌کنند تا از رانت‌های اقتصادی بهره‌مند شوند حتی در اقتصادهای مبتنی بر سرمایه‌داری هم نگرانی ایجاد کرده‌اند.

از سوی دیگر، «رابرت لیتان» و «ایان هث ‌وی» به این نتیجه رسیده‌اند که کارآفرینی مولد که با خلق محصولات و خدمات جدید و بهتر برای همگان ثروت‌آفرینی می‌کند رو به زوال است.

در ایران هم این رابطه به اشکال مختلف بیان شده است. از جمله مسعود نیلی اعتقاد دارد چنانچه نظام خلق ثروت یا همان بنگاهداری اقتصادی، در تملک نظام خلق قدرت و حکمرانی سیاسی قرار گیرد، فجایع بزرگ رفاهی ناشی از فساد و ناکارآیی به وجود خواهد آمد.

به گفته دکتر نیلی، نظام کسب و کار و بنگاهداری، نظام خلق و انباشت «ثروت» است که در آن، تولیدکنندگان، محصولات رقابتی تولید می‌کنند و لذا همواره در معرض تهدید از جانب رقبای بالفعل و بالقوه خود قرار دارند. سود و زیان و ورشکستگی و تعطیلی و همزمان راه‌اندازی کسب و کار‌های جدید، در ذات کارکرد این نظام قرار دارد.
در مرتبه‌ای بالاتر نسبت به نظام کسب‌وکار، نظام سیاسی قرار دارد که در آن، «قدرت» سیاسی خلق و حفاظت می‌شود. این نظام برخلاف نظام کسب و کار، محصولی انحصاری و جمعی تولید می‌کند و به همین دلیل تجربه بشری به این نتیجه رسیده است که لازم است انواع مراقبت‌ها و نظارت‌های عمومی مبتنی بر شفافیت و پاسخگویی در آن تعبیه شود. به‌گونه‌ای که قدرت سیاسی در نتیجه این انحصار ذاتی، فاسد، تنبل و فربه نشود.

این تجربه بسیار پرهزینه همچنین، نشان داده است هرچه بنگاهداری به سیاست نزدیک‌تر شود، سیاستمدار از پاکدستی دورتر خواهد شد و هرچه سیاست به بنگاهداری نزدیک‌تر شود، بنگاهداری از کارآیی فاصله خواهد گرفت. لذا سیاست‌زدایی از اداره بنگاه‌های اقتصادی به ضرورتی تعیین‌کننده تبدیل شده است. شرط لازم برای غیرسیاسی اداره شدن بنگاه‌ها، خصوصی بودن آنها است.
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/تصویر جنجالی مصاحبه سفیر ایران با مجری زن تلویزیون باکو

استوری احساسی یکتا ناصر بعد از پس گرفتن دخترش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

فیلم/ یک آیین عجیب در رُم؛ پاپ پای زنان زندانی را شست و بوسید!

نحوه محاسبه حق بیمه کارگران در سال جدید

عکس/تغییر لوگوی گوگل به افتخار یک عکاس ایرانی

عکس/ نوزادی در آغوش ترلان پروانه؛ ذوق خانم بازیگر!

عکس/ نیمار مهمان ویژه دیوید و ویکتوریا بکام شد

واکنش اولین شهردار تهران به ساخت مسجد در پارک قیطریه + عکس

اینفوگرافی/ کشورهای پیشرو در حوزه انرژی پاک و تجدیدپذیر

فیلم/ رقیب مهم هادی چوپان در مسترالمپیا ۲۰۲۴ کیست؟

اثر خیره‌ کننده برندگان مسابقات عکاسی طبیعت در سال ۲۰۲۴

عکس/ ست الهام حمیدی و همسرش در کنسرت

تصویری عاشقانه از بازیکن سابق پرسپولیس و همسر جذابش

معرفی مرسدس بنز G کلاس با پیشرانه شش سیلندر هیبرید

تولید پژو پارس در سال جدید از سر گرفته می‌شود؟

قیمت روغن مایع به این رقم رسید + جدول

بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری بورس بررسی شد

عکس/ استوری احساسی سردار آزمون با دخترش

مدت زمان تحویل کارت‌های سوخت کاهش می‌یابد

روایت حسن روحانی از «صبح جمعه» گرانی بنزین

دلار در یک هفته چقدر بازدهی داشت؟

بازدهی بازار طلا در یک هفته گذشته

شرکت چینی BOE احتمالاً نمایشگر آیفون SE ۴ را تولید می‌کند

عکس/حمله تسنیم به سفیر ایران در باکو به دلیل عکس با خانم مجری!

«سلطان رمزارز» جهان به ۲۵ سال حبس محکوم شد!

یک مسئول سابق: صدیقی از من خواسته بود ملک بهزیستی همجوار باغ ازگل را هم به او بدهیم!

عکس/ امضای جهانبخش بر پای شکسته دختر هوادار

بازداشت فرزند حمید نوری در سوئد + عکس

عکس/ اولین نماینده عربستان در مسابقه دختر شایسته جهان

ثبت رکورد جدی در قیمت حواله خودرو‌های جانبازان!

حذف شرکت‌های ایرانی از بازار عراق

داعش برای عملیات «گرگ تنها» در خاک اروپا فرمان داد!

یک قانون جدید برای صدور پایان کار ساختمان

بهترین ارز‌های دیجیتال برای سال ۲۰۲۴

قیمت طلا به ریل تعادلی خود بازمی‌گردد؟

فیلم/ ادعای جدید امیرحسین ثابتی علیه لاریجانی در شبکه افق

آندرتیکر، ستاره کشتی کج جهان وارد ایران می‌شود؟

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

حذف کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق + عکس

سایه سنگین حادثه تروریستی مسکو بر روابط روسیه و بوسنی/ تشدید کش مکش های قومیتی؟

علی قنبری، اقتصاددان: فعالیت اقتصادی در گرو داشت ارتباطات خاص/ اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد

سکوت اژد‌های زرد در دریای سرخ؛ نگاهی به موضع چین در قبال انصارالله/ دلیل صبوری پکن چیست؟

واگویه‌های جامعه در نوروز ؛ مردم را سر کار گذاشتند/همه‌چیز بهم ریخته است و همه بریده‌ایم/ فریادها به گوش دولت می‌رسد؟

دعای روز هجدهم ماه رمضان + معنی و تفسیر

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس