سهامداری یا خروج از بازار ؟

اقتصاد۲۴- حمایت حقوقی‌ها و ارکان بازار پس از تحمیل ریسک‌های سیستماتیک بر بازار برای بسیاری از سهامداران خرد فرصت خروج از بازار را ایجاد کرده است. در این میان برخی از کارشناسان حمایت‌های دستوری از بازار را موجب برهم خوردن فرآیند طبیعی آن می‌دانند و توصیه می‌کنند سهامداران در چنین شرایطی به طور میان‌مدت به بازار ورود کنند. در سمت مقابل، اما عده دیگری حمایت ارکان بازار را در شرایط هیجانی لازم و ضروری می‌دانند. یک کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه به هیچ وجه سرمایه‌ای با هدف نوسانگیری در این شرایط وارد بازار سرمایه نشود، گفت: در برخی از مواقع به دلایل ملاحظات سیاسی و حاکمیتی جلوی ریزش‌های به صورت کاذب گرفته می‌شود. این اقدام شاید در بازه سه هفته‌ای جواب دهد، اما در بلندمدت تا زمانی که اصلاح مورد نظر تحلیلگران انجام نشود و قیمت‌ها به جذابیت نرسند سرمایه جدید وارد
بازار نمی‌شود.
حمید میرمعینی با اشاره به وضعیت بازار سرمایه در پی تنش‌های اخیر در منطقه اظهار داشت: روز گذشته میزان ریزش بازار سرمایه بیش از ۱۶ هزار واحد معادل ۳/۴ درصد بود که رقم بسیار قابل توجهی برای ریزش در یک روز محسوب می‌شود و رکورد ریزش شاخص در این مدت زمان شکسته شد، اما این ریزش متناسب با ارزش بازار بود.
وی با بیان اینکه کسی که وارد بازار سرمایه می‌شود باید بداند که این بازار سریع‌ترین واکنش را به اتفاقات نشان می‌دهد و باید این ریسک‌ها را هم بپذیرد، گفت: بازار سرمایه به همان اندازه‌ای که بازده‌های خارق‌العاده می‌دهد برخی مواقع هم ریسک کاهش ارزش قیمت‌ها هم در آن وجود دارد.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه عامل مهمی که قیمت‌ها مبتنی بر آن ارزش‌گذاری می‌شوند بحث امنیت سرمایه‌گذاری و کسب انتفاعاتی است، افزود: اگر انتفاعاتی متصور نشود و سهام در معرض ریسک باشند این شرایط روی قیمت بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد با توجه به معادلات و اتفاقات جدید بازار نیاز به محاسبات جدید برای قیمت‌گذاری‌ها دارد و فاکتور‌های جدید و تاثیرگذار در بازار باید لحاظ شوند و باید سطح ریسک در نظر گرفته شده، بالا رود.
میرمعینی با تاکید بر اینکه سهامداران به هیچ وجه به فکر نوسانگیری در این شرایط نباشند، اظهار داشت: اگر قرار است سرمایه جدید وارد بازار شود سرمایه‌داران باید دید شش ماه تا یک سال و با نگاه میان‌مدت به بازار داشته باشند. اما در حال حاضر فروشنده در بازار زیاد است و سرمایه‌گذارانی که تحمل ریسک آن‌ها پایین است به دنبال فرصتی هستند که سرمایه خود را از بازار سرمایه خارج کنند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: پول هوشمند فرار است و به سمتی هدایت می‌شود که ریسک حداقلی را داشته باشد، بنابراین شاید سرمایه‌داران بازده آنچنانی کسب نکنند، اما در این شرایط به دنبال حفظ ارزش دارایی‌ها هستند، پس توصیه می‌شود افراد با هدف نوسانگیری وارد بازار نشوند.
وی درباره خواسته عده‌ای مبنی بر تعطیلی چندروزه بازار سرمایه گفت: به هیچ وجه موافق تعطیلی بازار سرمایه برای چند روز با هدف عبور از تنش‌ها نیستم و آن را اختلال در مکانیسم بازار می‌بینم.
میرمعینی با تاکید بر اینکه نباید بازار سرمایه را تمام‌شده تلقی کرد هر چند الان روند منفی است، اما به نقاط جذاب هم می‌رسد، ادامه داد: این‌گونه نیست که تا هر زمان که تنش ادامه داشته باشد، شاهد ریزش باشیم. باید هر چه زودتر قیمت‌ها اصلاح شوند و به سطح تعادل برسند. در این صورت اثر اخبار التهابات بر بازار کمتر می‌شود.
وی تاکید کرد: در برخی از مواقع به دلایل ملاحظات سیاسی و حاکمیتی جلوی ریزش‌های به صورت کاذب گرفته می‌شود. این اقدام شاید در بازه سه هفته‌ای جواب دهد، اما در بلندمدت تا زمانی که اصلاح مورد نظر تحلیلگران انجام نشود و قیمت‌ها به جذابیت نرسند سرمایه جدید وارد بازار نمی‌شود و مکانیسم عرضه و تقاضا ایجاد نخواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه دیروز عدد زیادی از بازار خارج نشدند و چهار هزار میلیارد تومان بیشتر معامله نشد و امروز هم احتمالا همین روند را شاهد خواهیم بود، گفت: این رقم در مقابل اعدادی که در بازار سرمایه‌گذاری شده است، قابل توجه نیست. ارزش امروز بورس و فرابورس هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان است و تنها ۴۰۰ هزار میلیارد تومان سهام خرد شناور در بازار وجود دارد. میرمعینی اظهار داشت: ۲۵ درصد از ارزش بازار سهم شناوری یعنی همان ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است و روز گذشته ریزش چهار هزار میلیارد تومان یعنی یک‌دهم درصد ارزش بازار را داشتیم که این رقم اثرگذاری زیادی ندارد. آن‌هایی که از بازار سریع خارج می‌شوند، از جمله فعالانی هستند که دسترسی به سامانه معاملاتی سریع دارند و سرمایه این این افراد در اوراق و سپرده می‌ماند و دوباره به بازار سرمایه برمی‌گردد. وی تاکید کرد: با ادامه این روند در بلندمدت، شاید شاهد خروج سرمایه از بازار باشیم و تعمیق و ایجاد رکود در بازار سرمایه خروج سرمایه را شکل می‌دهد که در این صورت آسیب‌هایی هم به سایر بازار‌ها وارد می‌شود و شاهد سفته‌بازی‌ها در بازار ارز، طلا، سکه و… خواهیم بود.
این کارشناس بازار سرمایه درباره آینده کوتاه‌مدت بازار گفت: به طور قطع نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه پیش می‌آید و تمام برآورد‌ها در حال حاضر شرطی است.

 

در عین حال یک کارشناس دیگر بازار سرمایه گفت: رفتار روز گذشته سرمایه‌گذاران که با قیمت‌های پایین سهام خود را به فروش رساندند هیجانی بودن به همین دلیل، بعد از خروج هیجان از بازار، تازه متوجه ضرر و زیان‌های خود خواهند شد.
کوروش شمس دیروز در گفتگو با ایرنا اظهار داشت: بخشی از ارزشگذاری سهام مربوط به ریسک است که این موضوع به عنوان یکی از نقاط مهم برای ارزشگذاری سهام تلقی می‌شود.
وی با بیان اینکه تصور اهالی بازار سرمایه افزایش ریسک سیستماتیک در بورس است، افزود: سهامداران حاضر در بازار سرمایه در انتظار اصلاح قیمت‌ها بودند که این اتفاق بهانه‌ای برای اصلاح شاخص بورس بود. به همین دلیل روند کنونی بازار موقتی است.
شمس خاطرنشان کرد: از دو روز آینده روند منفی بازار و ریسک‌های سیستماتیک حاکم در بازار جمع خواهند شد و بازار به روند عادی خود ادامه خواهد داد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد ریسک سیستماتیک از جنس جنگ در کشور ایجاد نشود، زیرا فردی به نام سردار سلیمانی جان خود را در راه ایران و دفاع از مرز‌های کشور فدا کرد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه رییس‌جمهوری اعلام کرده است آمریکا در طول زمان جواب کار خود را خواهد گرفت بنابراین به نظر می‌رسد ریسک‌های حاکم در کشور خود به خود از بین بروند.
شمس اظهار داشت: رفتار روز گذشته سرمایه‌گذاران که با قیمت‌های پایین سهام خود را به فروش رساندند هیجانی بود به همین دلیل بعد از بین رفتن هیجان تازه متوجه ضرر و زیان‌های خود خواهند شد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته، حمایت حقوقی‌های حاضر در بازار و مباحث مربوط به ارزش‌گذاری سهام متوجه می‌شویم که بازار سرمایه همچنان چندان گران نیست و اگر ریسک سیستماتیک از دوش بازار برداشته شود بازار سرمایه همچنان گزینه اول برای سرمایه‌گذاری است.
وی اظهار داشت: تصمیم‌گیران کلان کشور مانند افراد عوام بازار به دنبال تصمیم هیجانی نیستند و تصمیماتی که اتخاذ می‌کنند در جهت منافع ملی و منافع کلان اقتصادی کشور است.

از سوی دیگر یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است که حقوقی‌ها سهم‌های کوچک را رها و سهم خود را در دستور کار قرار داده‌اند، اگر هدف حقوقی‌ها کمک به بازار سرمایه بوده، باید توجه کنند چه راهی موجب ثبات بازار می‌شود.
علی یوسفیان تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص حمایت بازار توسط حقوقی‌ها به بورس‌نیوز اظهار کرد: با توجه به اینکه شاخص کل بهبود پیدا کرده، اما شاخص هم‌وزن منفی، نشان‌دهنده جهت‌دار بودن حمایت حقوقی‌ها از بازار است.
وی ادامه داد: حقوقی‌ها سهم‌های کوچک را رها و سهم خود را در دستور کار قرار داده‌اند، اگر هدف حقوقی‌ها کمک به بازار سرمایه بوده، باید توجه کنند چه راهی موجب ثبات بازار می‌شود و تا زمانی که حقیقی‌ها در بطن بازار حضور نداشته باشند بازار اصلاح نمی‌شود.
وی تصریح کرد: سهم‌های کوچک منفی هستند و استقبال از سوی حقیقی‌ها انجام نمی‌شود و این بی‌توجهی مسوولین بازار را به وجود حقیقی‌ها می‌رساند؛ سهامداران کوچک ممکن هست نگاه‌شان درست‌تر و کارآمدتر باشد، حقوقی‌ها جانبدارانه عمل کرده‌اند و هدف‌شان این بوده که منفی نشوند. اگر کلیت بازار، هدف باشد توازن در شاخص کل و هم‌وزن ایجاد می‌شود.
تحلیلگر و مشاور سرمایه‌گذاری سهم‌نگر در رابطه با ادامه‌دار بودن روند روز گذشته بازار عنوان کرد: روند بازار به سیاست‌های سرمایه‌گذار‌ها و نحوه مدیریت بازار بستگی دارد، به هر حال سهم‌هایی در بازار محوری‌تر هستند و سهم‌هایی مورد توجه نیستند، با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند از سهم‌های خود حمایت کنند و این موجب اختلاف می‌شود.

یک کارشناس دیگر نیز عنوان کرد بازار سرمایه در سال‌های اخیر با فراز و نشیب‌های زیادی در ابعاد مختلف اقتصادی و سیاسی مواجه بوده، اما شهادت سردار سلیمانی یکی از پررنگ‌ترین مسائل برای ما بوده است. فردین آقابزرگی به سنا گفت: رویداد‌های سیاسی روی قیمت‌های جهانی از جمله نفت، طلا و ارز بی‌تاثیر نیستند، اما این التهاب‌ها موقت است. اعتقاد دارم التهاب چند روز گذشته نیز به صورت گذرا و موقت است و حتی ممکن است طی دو روز معاملاتی از یک فضای عرضه به یک فضای تقریبا تعادلی برگشت داشته باشیم.
وی رفتار منطقی سهامداران را در شرایط فعلی اصل اول بازگشت تعادل به بازار دانست و گفت: در شرایطی که هیچ یک از اقدامات در رابطه با عرضه و تقاضا هیچ اثر و نفعی به حال سهامداران ندارد؛ بهترین رویکرد برای آنان خویشتنداری است. ضمن اینکه می‌توانند با حذف دستور فروش به بازگشت سریع‌تر تعادل در بازار کمک کنند.

آقابزرگی رشد بازار پس از روند هیجانی فعلی را حتمی دانست و افزود: بعد از گذر از تعادل شاهد افزایش نرخ ارز یا سایر مولفه‌های اثرگذار بر وضعیت اقتصادی خواهیم بود. کما اینکه پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش قیمت نفت است که در حال حاضر حدود ۸۰ دلار است. چنانچه این فاکتور‌ها را در شرایط عادی داشتیم، خیلی از سهامی که اکنون در صف عرضه هستند می‌توانستند تجربه قیمت‌های مثبت را در این روز‌ها داشته باشند و در نتیجه شاخص نیز حرکتی پرشتاب رو به بالا را تجربه کند.
وی راهکاری مانند توقف فرآیند دادوستد در بازار را بدترین تصمیم دانست و یادآور شد: از بین بردن نظام عادی و روال طبیعی فرآیند عرضه و تقاضای بازار می‌تواند بدترین حالت ممکن باشد. اما در این میان بهترین روش این است که شرایط مدیریت شود و بازارگردان‌ها حضور پررنگ‌تری داشته باشند.
آقابزرگی افزود: توقف نماد‌های معاملاتی تنها یک روش پیشگیرانه است که کمک چندانی به تخلیه هیجان سهامداران نخواهد کرد؛ بنابراین باید با ورود سفارش‌های خرید به منظور پیشگیری از تداوم رفتار هیجانی به مدیریت و کنترل شرایط پرداخت.
وی در پایان ضمن ابراز تاثر از شهادت سردار سرلشکر قاسم سلیمانی گفت: من صمیمانه شهادت سردار رشید اسلام و یکی از نیرو‌های متعهد به نظام جمهوری اسلامی ایران را به هموطنان و اهالی بازار سرمایه تسلیت عرض می‌کنم و برای ایشان علو درجات را از خداوند منان خواستارم.

معاون کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری نیز از توقف روند کاهشی شاخص در نهایت تا پایان هفته جاری خبر داد و گفت: برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با اشراف بر شرایط بازار، وارد خرید سهام پرسود شده‌اند.
علیرضا توکلی‌کاشی در گفتگو با مهر، در خصوص تحولات بازار سرمایه در اولین روز از معاملات هفته جاری و تاثیر کاهش شاخص کل بورس بر سایر بازار‌ها گفت: بازار سرمایه همانند یک دماسنج عمل می‌کند که در واقع، رفتار آن معلول اتفاقات بیرونی است، اما این رابطه لزوما معکوس نیست، به عبارت بهتر، معمولا انتظار نداریم که اتفاقات و نوسانات قیمت‌ها در بازار سرمایه، بر فضای بیرونی آن اثرگذار باشد.

معاون توسعه کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری افزود: به دنبال انجام حمله تروریستی ایالات متحده آمریکا در عراق که موجب شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی شد و به خصوص اینکه این حمله، یک حمله کور نبوده و به اعتراف مقامات آمریکایی کاملا با برنامه از پیش طراحی شده بوده است، به‌گونه‌ای که پهپاد متخاصم فقط سه خودروی امنیتی را که حامل سپهبد قاسم سلیمانی که یکی از بالاترین و موثرترین مقام‌های نظامی ایران بود، مورد هدف قرار داده است، برخی نگرانی‌هایی در کشور ایجاد شد که آیا احتمال وقوع تنش و احیانا جنگ در منطقه افزایش یافته است.

وی تصریح کرد: البته این نگرانی‌ها به معنای آن نیست که وقوع تنش و اعلان جنگ در منطقه حتمی خواهد بود، بلکه این موضوع صرفا سبب بروز نگرانی‌هایی در بازار سرمایه شده که از جنس سوال و ابهام است؛ نه اینکه جامعه اطمینان پیدا کرده باشد که این گمانه‌زنی‌ها به وقوع می‌پیوندد و همین نگرانی‌ها، منجر به کاهش شاخص بورس در اولین روز معاملاتی هفته و پس از انتشار خبر‌های یادشده شد که این عکس‌العمل بازار به یک اقدام تروریستی کاملا طبیعی بوده که حتی ممکن است ظرف چند روز آینده هم ادامه داشته باشد.
توکلی کاشی گفت:، اما جای هیچ نگرانی نیست، زیرا با رفع ابهامات و انجام اقدامات مدبرانه و هوشمندانه نظام، بازار سرمایه می‌تواند به سرعت این کاهش شدید را ظرف چند روز جبران کرده و در جایگاه قبلی و حتی به مراتب بالاتر از آن قرار گیرد.

توکلی‌کاشی تصریح کرد: اگرچه ممکن است کاهش شاخص بورس ظرف چند روز آینده نیز ادامه داشته باشد، اما به احتمال زیاد، تا پایان هفته جاری، این نوسانات متوقف خواهد شد؛ همان‌طور که در چند سال گذشته نیز شاهد وقایع مشابهی در منطقه بوده و به خوبی از آن گذر کرده‌ایم. این در حالی است که در یک سال اخیر، دو اتفاق مهم حمله به پالایشگاه آرامکو در عربستان از سوی پهپاد‌های یمنی و سقوط پهپاد آمریکایی از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خاک ایران که آن‌ها نیز اتفاقات مهمی از نظر نظامی و امنیتی بودند، برخی نگرانی‌ها را ایجاد کرده بود که مبادا جرقه وقوع یک جنگ در منطقه زده شود و بازار سرمایه نیز پیرو همین مسائل نوساناتی را شاهد بود، ولی بعد از گذشت چند روز، روند کاهشی شاخص بورس فروکش کرد و اثر آن در بازار سرمایه از بین رفت.

توکلی کاشی با بیان اینکه بسته به بزرگی و کوچکی وقایعی که در عرصه سیاسی در منطقه رخ می‌دهد، بازار سرمایه طبیعتا دچار نوساناتی می‌شود و این یک پدیده کاملا طبیعی و منطبق بر انتظارات در بازار سرمایه است، تصریح کرد: در چنین شرایطی نباید سهامداران رفتار‌های هیجانی از خود نشان دهند، زیرا رفتار‌های هیجانی به‌طور عمده سبب آسیب دیدن سرمایه خودشان خواهد شد.
وی در پاسخ به خبرنگار مهر مبنی بر توصیه عملی به سهامداران گفت: به گواه آمار در سی سال گذشته، بازار سرمایه همواره جزو بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری و بهترین ابزار حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم و سایر نوسانات اقتصادی بوده است، به این معنا که روند بازار اگرچه در دوره‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت همراه با نوساناتی بوده، اما به طور عمومی رو به صعود بوده است.
توکلی‌کاشی خاطرنشان کرد: توصیه عمومی که همیشه به فعالان بازار و به خصوص افراد کم‌تجربه‌تر که به تازگی و در چند سال اخیر به بازار سرمایه پیوسته‌اند می‌شود، این است که سرمایه‌های خود را با واسطه صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار سرمایه کنند و از ورود مستقیم به بازار سرمایه بپرهیزند، زیرا این صندوق‌ها، دارای مدیران حرفه‌ای بوده و سبد متنوعی از سهام را در اختیار دارند و در صورت وقوع نوساناتی در بازار سرمایه می‌توانند بهترین بهره‌برداری را از آن صورت دهند؛ زیرا در بازار سرمایه، و در زمانی که عمده سرمایه‌گذاران فروشنده هستند، آن‌ها خلاف جهت حرکت کرده و با قیمت‌های پایین، اقدام به خرید حرفه‌ای سهام می‌کنند.
وی ادامه داد: بنابراین مردمی که در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده باشند، از منافع ناشی از افزایش ارزش سهامی که توسط این صندوق‌ها با قیمت پایین‌تر خریداری شده، منتفع می‌شوند، ضمن اینکه اگر شرایط خاصی وجود داشته باشد که نیاز به فروش یک سهم باشد، مدیران حرفه‌ای به سرعت وارد عمل شده و فروش را انجام می‌دهند. پس مثل هر زمان دیگری، به سرمایه‌گذاران بازار توصیه می‌شود در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.
توکلی‌کاشی گفت: توصیه‌ای که به سایر سرمایه‌گذارانی که به هر دلیلی در گذشته و به صورت مستقیم وارد بازار شده‌اند دارم، این است که در شرایط هیجانی، انتظار، بهترین عکس‌العمل ممکن است. ایشان باید آگاه باشند که فشار بیشتر برای فروش سهام، سبب کاهش بیشتر قیمت سهام شده و صرفا به ضرر ارزش سرمایه ایشان خواهد بود.
وی افزود: طبیعتا بازیگران حرفه‌ای بازار بهتر می‌دانند که در شرایط بحرانی و نوسانی، راهبرد صحیح چیست، زیرا ایشان سرمایه‌های چند صد و چند هزار میلیارد تومانی را در اختیار دارند و خود بهتر می‌دانند که در شرایط بحرانی، زمان مناسبی برای فروش نبوده و امکان فروش حجم بالای سهام، اصولا ممکن نیست.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا رفتار سهامداران عمده بازار سرمایه، روز گذشته علت ترغیب سهامداران به سمت فروش سهام خود بود، خاطرنشان کرد: یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای، هیچ‌گاه در شرایط مبهم و نامعلوم، سهام خود را برای فروش عرضه نخواهد کرد، زیرا به گواه تجربه و آمار گذشته، در بسیاری از مواقع بعد از فروکش کردن گردوغبار ناشی از ابهامات، بازار در نقطه‌ای بالاتر از وضعیت قبلی قرار گرفته و فروش سهام، صرفا سبب افزایش زیان شده است.