حرف‌های سیاسی، تبعات اقتصادی

اقتصاد۲۴- کافی است نگاهی صفحات مجازی داشته باشیم آنگاه خواهیم دید که کارشناس و غیرکارشناس مسائل روز اقتصادی را زیر سوال می‌برند و درمورد، اما و اگر‌های آن بدون توجه به اینکه نظرهای‌شان می‌تواند چه پیامدی را برای بازار مورد نظر داشته باشد به بحث و بررسی می‌پردازند. اظهارنظر‌ها در حالی مطرح می‌شود که کارشناسان بار‌ها خطر نظرات شبه‌کارشناسانه را گوشزد کرده‌اند، اما همچنان مسائل روز اقتصادی مورد توجه غیرکارشناسان است.

 

به عنوان نمونه اخیرا محسن رضایی در توئیتی نوشته بود: «نقدینگی را به سوی تولید هدایت نکردند مار اژد‌ها شده در بورس سر از بازار ارز و طلا و زمین و ساختمان درآورده است.» البته واکنش نسبت به روند بازار سرمایه مسئله تازه‌ای نیست و از زمان رونق گرفتن این بازار بسیاری از فعالان سیاسی واکنش‌های متفاوتی را درباره رشد شاخص بورس نشان می‌دادند، این در حالی است که تحلیلگران اقتصادی معتقد بودند اینگونه اظهارنظر‌ها و به راه افتادن جوّ روانی منفی می‌تواند جذابیت بازار بورس را کاهش دهد و در آن صورت خروج نقدینگی را خواهیم داشت و اگر این حجم از نقدینگی جذب هر بازاری شود قطعا فاجعه‌ای در اقتصاد به وجود خواهد آمد.

 

---

بیشتر بخوانید: اگر فکری به‌حال اقتصاد کشور نشود احتمال وقوع اغتشاش بالا می‌رود

فضای مجازی این‌روز‌ها ابزاری برای رساندن نظرات به گوش دیگران شده است و در نگاه اول به نظر نمی‌رسد که این مسئله مشکلی را ایجاد کند. اما اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر به این موضوع بپردازیم خواهیم دید که اظهارنظر در فضای مجازی زمانی مشکل‌ساز خواهد شد که این فضا تریبونی برای مسائل غیرکارشناسانه باشد. پرسش مهمی که در این میان مطرح می‌شود این است که اظهارنظر‌های غیرکارشناسی در فضای مجازی چه تبعاتی را برای اقتصاد به همراه خواهد داشت؟ مرتضی افقه، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اثر اظهارنظر‌های غیرکارشناسانه برای اقتصاد به «ابتکار» گفت: ما در فضای مجازی دائما شاهد اظهارنظر‌هایی درخصوص مسائل اقتصادی هستیم و در میان این جریان شخصیت‌های سیاسی هستند که به تحلیل برخی از مسائل اقتصادی می‌پردازند، اما نکته‌ای مهم این است که نظر شخصیت‌های سیاسی قطعا اثر بیشتری را می‌تواند بر روند یک بازار بگذارد. متاسفانه این‌روز‌ها در خصوص مسائل پیچیده اقتصادی بسیاری از افراد نظر‌های خود را در قالب فضای مجازی مطرح می‌کنند و این اظهار‌نظر‌ها می‌تواند برای جامعه و بازار‌های اقتصادی مشکل‌زا باشد.

این کارشناس اقتصادی با بررسی تبعات منتشرشدن نظرات غیرکارشناسانه در فضای مجازی ادامه داد: اگر بخواهیم با نگاه دقیق‌تری این مسئله را بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم این اظهارنظر‌ها از سوی شخصیت‌های دولتی گاهی مواقع به دلیل رقابت‌های سیاسی بوده و تبعات آن بسیار بیشتر از یک اظهارنظر معمولی خواهد بود. ما باید بدانیم که بررسی‌های غیرکارشناسانه که به دلیل رقابت و یا دعوا‌های سیاسی انجام می‌شود می‌تواند خطر جدی برای سرمایه‌گذاری‌ها چه در داخل و چه در خارج باشد. بسیاری از اظهارنظر‌های سیاسیون که صرفا با هدف رقابت بوده تاثیر بسیار منفی بر روند سرمایه‌گذاری می‌گذارد، به بیانی دیگر این نظرات غیرکارشناسانه باعث فراری شدن سرمایه‌ها می‌شود، از سوی دیگر می‌تواند سرمایه‌ای را در بازار متوقف می‌کند و در انتها باعث بدبینی افراد نسبت به آینده اقتصاد می‌شود.

وی در ادامه افزود: من بار‌ها گفته‌ام که برخی از سیاسیون به خاطر نابالغ بودن منافع حسی و گروهی خود را به منافع ملی ترجیح می‌دهند بدون آنکه بدانند صحبت و نظرشان چه پیامدی را برای اقتصاد به همراه می‌تواند داشته باشد. به عنوان نمونه به آسیب اظهارنظر‌ها برای سرمایه‌گذاران اشاره کردم این در حالی است که نظرات غیرکارشناسانه می‌تواند جامعه مصرف‌کننده را نیز هدف قرار دهد.

افقه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به رفتار مصرف‌کنندگان در برابر انتشار نظرات بدون پایه علمی اشاره کرد و در این‌باره گفت: برخی مواقع اظهارنظر‌ها تصویری از آینده تاریک یک بازار را به نمایش می‌گذارد و مصرف‌کننذگان طبق همان تصویر رفتار‌های هیجانی از خود نشان می‌دهند. متاسفانه اظهارنظر‌های غیرکارشناسانه از گذشته تا به امروز وجود داشته و تاثیرات عمیق و وسیعی را بر متغیر‌های اقتصادی گذاشته است. این‌روز‌ها گسترش وسایل ارتباط جمعی از یک سو و نابالغی افراد تاثیرگذار از دیگر سو ضربات بسیار زیادی را به متغیر‌های اقتصادی وارد کرده است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه راهکاری برای متوقف کردن اظهارنظر‌های غیرکارشناسانه وجود ندارد ادامه داد: اکنون ابزار و یا قانونی وجود ندارد تا جلوی اظهارنظر‌ها گرفته شود. قاعدتا در شرایط فعلی راهکاری برای متوقف کردن جریان اظهارنظر‌های غیرکارشناسانه وجود ندارد، به خصوص که بحث آزادی بیان نیز مطرح است و تنها می‌توان این توصیه را کرد که قبل از هر اظهارنظر افراد به درستی فکر کنند و با بررسی همه‌جانبه نظری را در فضای مجازی منتشر کنند.

آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی نیز نظرات غیرکارشناسانه را به زیان اقتصاد دانست و در این‌باره گفت: تا کنون شاهد اظهارنظر افراد غیرکارشناس در خصوص یک بازار اقتصادی در کشور‌های دیگر نبوده‌ایم، این در حالی است که به کرات می‌بینیم مسائل پیچیده اقتصادی مورد توجه افراد غیرکارشناس در ایران قرار می‌گیرد و این رفتار می‌تواند به ضرر اقتصاد باشد. ما باید بدانیم هنگامی که نظری برخلاف واقعیت بازار مطرح شود بی‌اعتمادی شکل خواهد گرفت. به عنوان مثال فردی نظری را درخصوص نخریدن خودرو مطرح می‌کند و آن را راهی برای سامان یافتن بازار می‌داند.

 

عده‌ای همراه با این جو روانی از خرید منصرف می‌شوند، اما پس از مدتی می‌بینند که ریشه مشکلات در صنعت خودرو چیز دیگری بوده و در همین شرایط اعتماد خود را نسبت به اظهارنظر‌ها از دست می‌دهند. نمونه این مسئله در بازار مسکن و یا بورس هم دیده می‌شود و سردرگمی این اظهارنظر‌ها نیز قطعا تبعاتی را برای ما به همراه داشته باشد.
این استاد دانشگاه همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش به جو روانی ناشی از انتشار نظر‌ها اشاره کرد و گفت: اگر کارشناسان اقتصادی با دلایل علمی درخصوص چشم‌انداز بازار‌ها اظهارنظر کنند نه تنها مشکلی به وجود نمی‌آید بلکه می‌تواند مسیر بازار را به سمت وضعیتی مطلوب‌تر هدایت کند، اما قطعا شخصیت‌های سیاسی نمی‌توانند مسائل اقتصادی را بررسی کند. اولین اثر منتشرشدن نظر‌های غیرکارشناسانه از بین رفتن اعتماد عمومی خواهد بود.
وی در ادامه با تاکید بر حرفه‌ای بودن مسائل اقتصادی ادامه داد: افراد تاثیرگذار اگر حرفی برای گفتن دارند می‌توانند در قالب توصیه مطرح کنند تا نظر‌ها اثر کمتری را بر بازار بگذارند. همانطور که گفتم ما در کشور‌های دیگر چنین جریانی را نمی‌بینیم، مسائل اقتصادی بسیار حساس و حرفه‌ای بوده و باید به این نکته توجه داشته باشیم.

 

منبع: روزنامه ابتکار