سیاست جدید ارزی بانک مرکزی تورم‎زاست؟/ اصلاحات ارزی دیر اما ضروری/ دلار تک نرخی می‌شود؟

اقتصاد۲۴ -  بازار ارز همچنان بر مدار صعود قرار دارد. با این همه اما بانک مرکزی از روز چهارشنبه سیاست جدید ارزی را در پیش گرفت. با توجه به ورود قیمت دلار به کانال ۲۷ هزار تومان، بانک مرکزی سیاست ارزی خود را با تغییراتی همراه کرد؛ بر این اساس مهم‌ترین تغییر از روز چهارشنبه ۲۶ شهریور ماه رخ داد، به طوری که شاهد پیشی گرفتن نرخ ارز در صرافی‌های بانکی از نرخ بازار غیررسمی بودیم. این اتفاق در پی تصمیم بانک مرکزی برای از میان بردن فاصله قیمتی میان ارز بازار غیررسمی و صرافی‌های بانکی رخ داد.

شاید به نوعی این تغییر در راستای کاهش دخالت بانک مرکزی و اساسا دولت در بازار ارز باشد، موضوعی که کارشناسان بارها نسبت به آن تاکید کرده بودند و حالا امروز شاید هر چند دیر اما تقریبا در حال اجراست. با این همه اما برخی کارشناسان معتقدند این سیاست برای امروز اقتصاد ایران کارآمد نیست.

عباس آرگون، نائب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه چند نرخی بودن ارز طی سالیان اخیر همراه با فساد و رانت زیادی بوده است، اظهار داشت: حال که بانک مرکزی از سیاست جدید ارزی خود رونمایی کرده و قصد دارد با یکی کردن نرخ ها، ارز تک نرخی را عملیاتی کند، این مسئله در حکم شمشیر دولبه‌ای است که می‌تواند مزایا و معایب خودش را داشته باشد.

نائب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: هرچند که در نهایت قیمت ارز در صرافی‌ها با قیمت ارز در کف بازار برابری کرد و سامانه نیما نیز قیمت‌ها را به صورت کلی در مسیر افزایش قرار داده، اما به نظر می‌رسد این سیاست ناشی از تنگنای ارزی است که کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بنابراین تبعات تورمی این موضوع سنگین است و باعث افزایش هزینه تمام شده واردات کالا‌ها می‌شود، طبعا در چنین شرایطی تورم نیز باز هم با افزایش همراه شده و سطح عمومی قیمت‌ها نیز با رشد مضاعفی همراه می‌شود.

هر چند در نهایت آرکون معتقد است سیاست ارز چند نرخی فساد آور است و این در طی سالیان مشخص شده است.

جلوی اشتباهات از هر زمان گرفته شود خوب است

سعید مسگری، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با اقتصاد۲۴ می گوید: برای بررسی بازار ارز باید نگاه بلند مدت تر نسبت به سیاست های اتخاذ شده داشته باشیم. سیاست هایی که در سال های اخیر اجرا شد باعث شد کل اقتصاد را درگیر کند. سیاست معروف ارز 4200 تومانی و تشکیل بازار ثانویه یا همان نیما دو اقدامی بود که نه تنها نتیجه بخش نبودند که سیاستی مانند ارز دولتی باعث ایجاد رانت و ناکارآمدی شدند.

بیشتر بخوانید: رمزگشایی از سیاست جدید ارزی بانک مرکزی

وی می افزاید: متاسفانه دولت علیرغم انتقادهایی که از سوی کارشناسان شد به دلایلی اصلاحی در این سیاست ها انجام نداد. در یک سال اخیر البته به مرور این سیاست ها از جمله ارز 4200 تومانی برداشته شود.

این کارشناس اقتصادی تصریح می کند: همچنین سیاست ارز نیمایی باعث شده بود تا صادرکنندگان تمایلی به ورود ارز خود به بازار ارز نیما به دلیل اختلاف قیمت در بازار نداشته باشند که همین مسئله مشکلاتی را به وجود آورده بود. در حالی که درآمد ارزی کشور به دلیل بیماری کرونا، تحریم های نفتی و غیر نفتی کاهش پیدا کرده بود این سیاست های غلط نیز به تلاطم بازار دامن زده بود.

مسگری تاکید می کند: این سیاست ها هرچند از مدت ها قبل باید اصلاح می شد اما هر زمان جلوی این اشتباهات گرفته شود بهتر است تا به تعویق بیفتد. باید تا جایی که می توان موانع ورود ارز به کشور را از پیش پا برداشت هرچند که اجرای این سیاست ها مانند برداشتن ارز نیما هزینه هایی را هم در پی داشته باشد.

تورم یا ارز تک نرخی؟

مسگری می گوید: ممکن است این سیاست موجب بالا رفتن قیمت برخی کالاها شود که با نرخ ارز ترجیحی وارد می شوند، اما باید این هزینه پرداخت شود. بهرحال اصلاح اشتباهات در حوزه ارزی دارای هزینه است اما نکته مهم این است که اصلاح نکردن آن هزینه های بیشتری را برای کشور و اقتصاد خواهد داشت.

وی می افزاید: ادامه سیاست های غلط ارزی، ادامه توزیع رانت و ایجاد بستر فساد و ادامه اخلال در تولید و توزیع کالاها ممکن است تبعات بیشتری نسبت به بالا رفتن قیمت برخی کالاها داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان می کند: به نظر می رسد در حال حاضر با توجه به محدودیت منابع ارزی، علیرغم دیر شدن این اصلاحات، زمان خوبی است تا اشتباهات ارزی را به طور کامل اصلاح کنیم و مداخلات دولت در بازار ارز را تا حد ممکن کاهش دهیم.

مسگری یادآور می شود: سیاست های نادرست ارز نیمایی، ارز 4200 و... جز تبعات منفی برای اقتصاد کشور چیزی در پی نخواهد داشت. نرخ ارز باید به سمت تک نرخی برود و تعیین کننده قیمت نیز بازار عرضه و تقاضا باشد مگر کالاهای خیلی اساسی و یا داروها که نیاز به حمایت بیشتر دولت دارند.