احتمال ایجاد بازار سیاه با خواب جدید دولت برای زنجیره فولاد/ قیمت‌گذاری دستوری، عرضه فولاد در بورس را سخت می‌کند

اقتصاد۲۴ - قیمت‌گذاری دستوری موضوعی است که این روزها فعالان اقتصادی درباره حذف آن هم‌صدا شده اند. یکی از چالش هایی که گریبان زنجیره فولاد را گرفته مداخله دولت برای تنظیم بازار محصولات زنجیره فولاد به طور عمده از طریق ستاد تنظیم بازار و صدور بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مختلف بوده است.

داستان مداخله دولت در بحث قیمت گذاری، سایه رانت و فساد را در بیشتر بازارها گسترانده و این موضوع باعث افزایش نگرانی تولیدکنندگان به ویژه در زنجیره فولاد شده است.

طبق هدف‌گذاری برنامه جامع فولاد، صنعت فولاد می‌تواند به تولید ۵۵ میلیون تن در سال تا ۱۴۰۴ برسد؛ با این حال، زنجیره فولاد ایران از ابتدای سال جاری با چالش‌های متعددی روبروست؛ افزایش سرسام آور قیمت‌ها در بازار فولاد، دیگر بازارهای موازی از جمله بازار لوازم خانگی را هم متاثر کرده است.

فعالان اقتصادی معتقدند؛ سیاست‌های دولت در تنظیم بازار، منفعتی به مصرف‌کنندگان نهایی کالاها نمی رساند و تنها موجب ایجاد رانت، فساد و رونق واسطه‌گری در بازار شده است به طوری که افزایش ناگهانی قیمت محصولات این زنجیره سوالات زیادی را مطرح کرده است، یکی از این سوال ها این است که محصول صددرصد تولید داخل چرا باید درگیر بازی افزایش نرخ ارز قرار بگیرد.

خواب جدید دولت برای زنجیره فولاد، عرضه آن در بورس است، الزام تولیدکنندگان عمدتاً بزرگ به عرضه ماهیانه شمش و محصولات فولادی در بورس کالا به میزان مشخص موضوعی است که شرایط را برای تولیدکنندگان و خریداران واقعی محصولات در این عرصه سخت کرده است.

باید منتظر انفعالات فولاد در بورس باشیم

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد۲۴ در مورد علت اقدام دولت برای عرضه فولاد گفت: عرضه فولاد در بورس مقوله جدیدی نیست که در حال حاضر منتظر فعل و انفعالات آن در بازار باشند.

وی تصریح کرد: پیشتر بحث این بود که برای یک نظام قیمت گذاری و وضع یک تعرفه که بتواند شرایط عرضه محصولات را با فعل و انفعالات و یک نظام دستوری نظام بخش کند تاکنون منتفی بوده است؛ اما اینکه می خواهند در بورس کالا این محصول را عرضه کنند مانند همیشه بر اساس قانون عرضه محصولات باید از طریق بورس کالا انجام شود بنابراین مشمول قیمت گذاری نخواهد شد؛ این رویه از قبل بوده است.

به گفته آقابزرگی، عرضه محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا می طلبد تا خود بازار تعیین کننده قیمت باشد این در حالی است که با توضیحاتی که ارائه شده با وجود عرضه در بورس بعید نیست که دولت همچنان در تعیین قیمت مداخله داشته باشد .

بیشتر بخوانید: خودشیفتگی سیاسیون، فولاد را به قهقرا می‌برد/ بورس، تابع دستورالعمل مسئولان است تا شفاف‌سازی

این تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به سوال که آیا بورس می تواند بازار فولاد را به ثبات برساند و متعادل کند؟ اظهار کرد: در حقیقت بورس یکی از بهترین روش ها و مناسب ترین راهکارهایی است که می تواند بحث نقدشوندگی و شفافیت قیمت و تعادل را در بازار ایجاد کند.

وی تصریح کرد: بورس کالا مکان و محلی است که عرضه و تقاضا به حد اشباع در آن وجود دارد؛ در تمام نقاط دنیا کامودیتی در بازارهای بورس با استفاده از کلیه ابزارها، آپشن ها، اختیارات معامله و یا سایر مشتقات به نحو صحیح و شفاف عرضه می شود و همواره سعی بر این است که هم تولید کننده و هم خریدار از این معامله ها نفع ببرند؛ اما متاسفانه در ایران به دلیل نگاه دستوری به تمام بازارها از جمله بورس این اتفاق شاید هیچ گاه عملیاتی نشود درحالی که باید برای تنظیم بازارها از جمله بازار فولاد از هدایت سنتی به سمت عرضه های شفاف پیش بروند .

آقابزرگی ادامه داد: در محلی به نام بورس، عرضه محصولات معمولاً موفقیت آمیزتر است تا بازاری که شفاف و نقدشونده نیست و به صورت سنتی اداره می شود؛ بنابراین گسیل دادن هر نوع معاملاتی از مسکن، خودرو، فولاد، محصولات فرآورده های پتروشیمی و نفتی در بورس کالا موجب سهولت در تأمین نقدینگی برای فروشندگان و سهولت در تأمین مواد اولیه برای خریداران می شود و با قیمت متعادل نیز عرضه خواهد شد، بنابراین بسیار مطلوب است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه امروز زمانی است که برای گذر از مشکلات بازار نظیر محصولات فولاد دولت باید اقدام جدیدی را اجرا کند گفت: فولاد یکی از کالاهای استراتژیک کشور محسوب می شود و می تواند ارزآوری خوبی هم داشته باشد اما با این روش در قیمت گذاری و عرضه، قطعاً موضع دیگری باید برای این محصول در نظر گرفت.

وی با تاکید بر اینکه بورس محلی مطمئن برای عرضه محصولات است، گفت: مداخلات بی اساس، نظام بورس را دچار اختلال خواهد کرد و این مسیر شرایط را برای تمام بخش ها به مخاطره خواهد انداخت.

آقابزرگی ادامه داد: دولت بهتر است از تصمیماتی که باعث تشدید بحران قیمت و عرضه فولاد در بازار می شود اجتناب کند در غیر این صورت تبعات سنگینی متوجه این صنعت خواهد شد .

این کارشناس بورس در پایان یادآور شد: باید راه های ایجاد بازار سیاه در زنجیره فولاد مسدود شود و شرایط به نفع تولید کننده و خریدار، واقعی شود و این راه، تنها از مسیر عرضه مناسب محصولات در بورس می گذرد.