مذاکرات ماه آینده ایران و آژانس درباره چیست؟

اقتصاد۲۴ - کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس هفته گذشته در سخنانی در نشست شورای حکام تصریح کرد: تعاملات فنی بین ایران و آژانس همواره وجود داشته و دو طرف برای حل و فصل چند موضوع پادمانی، مدت هاست که در حال کار و تعامل هستند و در طول دو سال گذشته نیز چندین نشست فنی برگزار کرده اند. از این رو، نشست اعلام شده فنی اوائل ماه آوریل از سوی مدیرکل نیز در تداوم همین مسیر است و مبین تعریف یک فرآیند یا ترتیبات جدید نیست. ما به تلاش‌های مشترک برای حل و فصل سریع چند موضوع باقی مانده پادمانی ادامه خواهیم داد.

ایران و آژانس از دو سال پیش برخی موضوعات پادمانی را دنبال می‌کنند که مذاکرات و بررسی‌ها درباره این چند موضوع هم چنان جریان دارد و مذاکراتی که قرار است در فروردین سال آینده برگزار شود نیز در مورد موضوعات فوق است.

مدیرکل آژانس در بخشی از اظهارات خود درباره "وجود ذرات چندگانه اورانیوم طبیعی با منشاء فعالیت انسانی از جمله ذرات تحول یافته ایزوتوپی در مکانی که توسط ایران اعلام نشده است" گفته است، با گذشت ۱۸ ماه، توضیحات لازم، کامل و معتبر از نظر فنی را درباره وجود این ذرات ارائه نداده است.

نماینده ایران در پاسخ به این مطلب نیز گفته است که تاکنون چندین بازدید و تعامل و مکاتبه درباره این مکان انجام شده و شفاف سازی‌ها و توضیحات ضروری توسط ایران ارائه شد. از طرف ما، کارشناسان فنی دیدگاه‌ها و ارزیابی متفاوتی نسبت به ارزیابی‌های آژانس دارند.

در عین حال به نظر می‌آید آژانس در کشاکش تعاملات سیاسی و مذاکراتی برجامی سعی دارد به ایران برای برخی همکاری‌ها فشار بیاورد. اما ایران ضمن اعلام آمادگی خود را برای تعامل با آژانس جهت ادامه مباحث فنی اعلام کرده است که "تعیین هرگونه ضرب الاجل غیرواقعی برای هر نوع تعامل، به نفع هیچ یک از طرفین نیست.

رفائل گروسی مدعی شده است که "ایران درباره سه محل دیگر که هیچ کدامشان به آژانس اعلام نشده بودند، به هیچ یک از سوال‌های آژانس درباره وجود احتمالی مواد هسته‌ای در این محل‌ها پاسخ نداده است. "

بیشتر بخوانید: تاکید اتریش بر حمایت از برجام و توافق اخیر ایران و آژانس

در نتایج نمونه‌گیری‌های محیطی که در سال ۲۰۲۰ از دو مورد از این محل‌ها انجام شد، اورانیوم طبیعی با منشاء فعالیت انسانی کشف شد.

کاظم غریب آبادی هم چنین درباره این موارد اظهار کرده است: در مورد اورانیوم طبیعی در قالب دیسک فلزی، باید یادآوری کنم که بازرسان آژانس دو بار در طول نیمه دوم سال ۲۰۲۰ فعالیت راستی آزمایی میدانی را در مکان مورد نظر انجام دادند. این علاوه بر "راستی آزمایی موجودی فیزیکی" سالانه است که معمولاً در نیمه اول سال انجام می‌شود. با این حال، درخواست جدید آژانس در دست بررسی است. در مورد دو مکان دیگر، آژانس فقط حدود دو ماه است که نتایج تجزیه و تحلیل و سوالات مرتبط را به ایران ارائه کرده است. این تحلیل‌ها در حال حاضر تحت ارزیابی و بررسی توسط ما با هدف ارائه پاسخ‌های لازم به آژانس است.

به نظر می‌آید، با وجود همکاری‌های گسترده و نزدیک ایران و آژانس، دو طرف بر سر اصل موضوع که یکی این مسایل را موضوعات ادعایی که با فعالیت‌های جاری هسته‌ای نیز ارتباطی ندارند و از هیچ فوریتی هم برخوردار نیستند، می‌داند و دیگری که کاملا این مسایل را در پیشخوان موضوعات مورد بررسی خود قرار داده است، اختلاف نظر جدی وجود دارد. یکی همکاری‌ها را گسترده و رو به جلو و سریع می‌داند و دیگری همچنان خواستار همکاری‌های گسترده‌تر در کوتاه‌ترین زمان ممکن است.

آژانس در حالی خواستار" شفاف‌سازی و حل‌وفصل مسائل بدون تاخیر بیشتر" از سوی ایران است که ایران در پنج سال گذشته گسترده‌ترین همکاری‌ها و بازرسی‌ها را به گفته مقامات آژانس داشته است. با وجود خروج آمریکا از برجام و اجرا نشدن تعهدات برجامی طرف‌های اروپایی، ایران اجازه نداده کمترین خللی در روند بازرسی‌های آژانس انجام شود.

حتی در مذاکرات اخیر رافائل گروسی در تهران که به تفاهم ایران و آژانس برای ادامه راستی آزمایی‌ها تا سه ماه دیگر منجر شد، مقامات ایرانی درباره "تلاش مشترک برای حل و فصل سریع چند موضوع باقی مانده پادمانی" اعلام کردند.

بنابراین، جوسازی برخی رسانه‌های خارجی درباره این که مذاکرات ماه آینده ایران و آژانس درباره موضوعات جدید فنی است، با هدف افزایش سطح توقعات و گمراهی افکار عمومی آن هم در شرایط حساس سیاسی در رابطه با بحث برجام راه به جایی نخواهد برد و تنها می‌تواند فضای همکاری دو طرف را مبهم سازد.

روشن است از آنجایی که مقامات آمریکایی نتوانستند از مسیر‌های سیاسی برای بازگشت به برجام امتیازی دریافت کنند، سعی دارند از مسیر آژانس برای خود کیسه‌ای بدوزند، در حالی که روند همکاری‌ها در آژانس تاکنون با حسن نیت از سوی ایران ادامه داشته است و با این اقدامات صرفا مسیر همکاری تیره خواهد شد.