تاریخ انتشار: ۱۰:۲۰ - ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۱

مهریه، قربانی تبعیض

‌با لباس‌های سپید و صورت‌های آرایش‌کرده دست در دست آقا داماد یکی پس از دیگری شناسنامه‌هایشان را لبخند بر لب به دفتریار تحویل می‌دادند.

کیفرزدایی از مهریه

اقتصاد۲۴- با لباس‌های سپید و صورت‌های آرایش‌کرده دست در دست آقا داماد یکی پس از دیگری شناسنامه‌هایشان را لبخند بر لب به دفتریار تحویل می‌دادند. با دلی سرخوش و با چشم‌اندازی روشن از آینده‌ای مبهم. در این لحظه نه کسی مهر را می‌خواست بگیرد و نه کسی ابایی از پرداخت مهریه داشت. دوشیزه محترمه سرکار خانم... آیا حاضرید شما را با صداق معین به تعداد ۱۱۰ سکه تمام‌بهار آزادی به عقد زوج... دربیاورم.

آقای داماد! مهریه عندالمطالبه است؛ یعنی هروقت عروس خانم از شما مهریه‌شان را بخواهند، شما باید به ایشان پرداخت کنید. بله؟ بله! صدای دف... این روایت برای تک‌تک عروس و داماد‌ها تکرار می‌شد. فضای پارادوکسیکالی ایجاد شده بود. از یک‌سو درحال تنظیم اوراق مربوط به صدور اجرائیه مهریه ۱۲۱ سکه‌ای موکلم بودم و از دیگر سو شاهد شوروشعف عروس و داماد‌ها به همراه خانواده‌هایشان.

یکی حس‌وحال ناخوشایندی را برایم تداعی می‌کرد که ناشی از زورگویی مردی بود که حاضر به طلاق توافقی نمی‌شد و مطالبه مهریه تنها اهرم فشار برای رهایی زن بود و سوی دیگر حس‌وحال خوش عروس و داماد‌ها بود که با لبخند‌های تمام‌نشدنی‌شان از شادی سیرابم می‌کردند. نکته تأمل‌برانگیز این روایت این بود که تمامی زوج‌ها عقد ازدواج خود را با مهریه ۱۱۰ سکه کمی کمتر یا بیشتر ثبت کردند. یعنی دیگر خبری از مهریه‌های چندهزارسکه‌ای نبود.

قراردادن سقف برای مهریه با پیشنهاد یک زن! در دوره‌های پیشین مجلس شروع شد. الحاق یک ماده به قانون حمایت از خانواده با موضوع عدم حبس مردان در مهریه‌های بالای ۱۱۰ عدد سکه به پیشنهاد خانم نیره اخوان که اتفاقا عضو فراکسیون زنان مجلس هم بود، صورت گرفت. در طول دهه‌های گذشته قانون‌گذاران یا مرد بوده‌اند یا مردانی بوده‌اند در هیئتی زنانه که به بهانه‌های مختلف در جهت تضییع حقوق زنان گام‌های مؤثری به شکلی که فوق اشاره شد برداشته‌اند.


بیشتر بخوانید: حذف مجازات حبس مردان از قانون مهریه؟


خانم اخوان در جلسه علنی آن روز مجلس در دفاع از چنین پیشنهادی ازهم‌پاشیدگی خانواده‌ها را به علت مهریه‌های سنگین مطرح کرده بودند. اینکه آیا واقعا چنین ادعایی پذیرفتنی است، نیاز به تحقیق و بررسی جامعه‌شناسانه و ارائه آمار دارد و از آنجا که همه مسائل حوزه زنان خط قرمز است، به‌راحتی نمی‌توان تحقیق کارشناسانه و نتیجه‌گیری علمی کرد، اما یک چیز محرز است؛ بی‌شک علت ازهم‌پاشیدگی خانواده‌ها نه به مهریه بلکه به علل و عوامل بسیار پیچیده‌تر و عمیق‌تری مرتبط است که از حوصله این یادداشت خارج است.

مسائل اقتصادی و معیشتی از یک‌سو و علل فرهنگی و اجتماعی از دیگرسو همه با هم عناصر به‌هم‌پیوستگی ارکان یک خانواده یا متقابلا ازهم‌پاشیدگی آن محسوب می‌شوند. این نگاه سطحی به تأسیسی به نام مهریه به نظر می‌رسد چنان‌که در ذیل توضیح داده خواهد شد، فقط به منظور حذف پشتوانه مالی زنان و خالی‌کردن دست آنان بیش از پیش است.

زمانی که قانون فوق تصویب شد، سکه تمام‌بهار آزادی یک میلیون تومان بود و مقنن خدمتگزار به بنیان خانواده! تصور می‌کرد با تصویب این قانون دیگر دعاوی مهریه به حداقل خواهد رسید و دیگر مردی پشت در‌های زندان نخواهد ماند. غافل از آنکه تورم گریزپا با اراده و دستور این مقننین گرامی خود را تطبیق نمی‌دهد؛ نتیجه آنکه سقف آنان بازهم بر سرشان خراب شد و ۱۱۰ سکه تعیینی‌شان باز هم شکل و شمایل مهریه لاکچری را به خود گرفت.

اکنون که با افزایش نرخ تورم قیمت سکه به بیش از ۱۳ میلیون تومان رسیده است، باز نمایندگان نیمی از مردم به این فکر افتاده‌اند که نخیر ۱۱۰ سکه هم زیاد است، مهرالسنه بهترین است. حال که تجربه تعیین سقف برای مهریه را باوجود خلاف شرع و قانون بودن پشت‌سر گذاشته و به وضوح وارد حوزه خصوصی اشخاص و قرارداد‌های مالی‌شان شده‌اند، در بحبوحه اعتراضات مردمی به قیمت‌های سرسام‌آور کالا‌های اساسی، نمایندگان مردم که باید هم‌اکنون دغدغه‌شان نان شب مردم باشد، دوباره به یاد اصلاح قانون از رمق افتاده مهریه افتاده‌اند؛ یعنی اصلاح در اصلاح. با این یادآوری که می‌خواهند برای مهریه‌های بیش از ۱۴ سکه، حق‌الثبت‌های چهاردهم درصد تا ۱۵ درصد قرار بدهند و به این ترتیب باز دستشان را در جیب مردم، آن‌هم جوانانی که با این شرایط نابهنجار اقتصادی تازه می‌خواهند تشکیل زندگی بدهند، بکنند.

برای اینکه شکل موجهی نیز برای این تصمیم غیرمنطقی و اخلاقی و قانونی خود بدهند، برای عواید حاصل از این حق‌الثبت‌ها، صندوقی برای جهیزیه دختران نیازمند درنظر گرفته‌اند که این وجوه باید به این صندوق واریز شود. فراموش نمی‌کنیم که بازنشستگان نیز دارای صندوق بوده و هستند و یکی از بزرگ‌ترین اختلاس‌ها از این صندوق‌ها صورت گرفت.

و، اما سخنی منطقی با تصمیم‌گیرانی که اندیشه می‌کنند و دلسوز کیان خانواده‌ها هستند. آنچه گذشت، سرگذشت یکی از ارکان مهم و پایه‌ای در عقد ازدواج در سال‌های اخیر در کشور ماست. برخی مهریه این رکن قانونی را ارزش‌گذاری زنان با مبلغ و کالا تلقی‌کردن زن دانسته و برخی نیز ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای زنان می‌دانند.

گذر به دادگاه‌های خانواده واقعیات تلخ و تکان‌دهنده‌ای را درخصوص وضعیت زنان نشان می‌دهد. قوانین در حوزه حقوق زنان نیاز به بازنگری اساسی دارد. نمی‌توان مرد را رئیس خانواده تلقی کرد و از پوشش زن تا رفت‌وآمد و کارکردن و تحصیل او گرفته تا حضانت و نفقه و طلاق را همه را زیر سایه مردانه قانون‌گذار تفسیر کرد و بعد مهریه را که در غیاب سازوکار‌های حمایتی از زنان مطلقه می‌تواند نقش مؤثر و سازنده و حمایتی داشته باشد، به بهانه حبس‌زدایی مردان مدام محدود و محدودتر کرد.

مردانی که من در دفترخانه ازدواج دیدم، با علم و آگاهی و هشدار سردفتر و توضیح عندالمطالبه‌بودن مهریه با آگاهی و شعور تمام اقدام به قبول ۱۱۰ عدد سکه می‌کردند. امروز هروز کمتر کسی می‌تواند بگوید از چگونگی و چرایی مهریه مطلع نیست. پس چه اصراری است که به جای مردانی که می‌فهمند، می‌دانند و می‌خواهند، مردان دیگری تصمیم بگیرند که شما نمی‌فهمید و نمی‌دانید و نمی‌توانید؟

هم‌اکنون مطالبه مهریه جز از طریق اجرای ثبت امکان‌پذیر نیست. پروسه رسیدگی در اجرای ثبت یک پروسه فرسایشی و تقریبا بی‌حاصل برای زنان است. چرا بی‌نتیجه؟ به دلیل آنکه به محض اقدام از سوی زوجه پیامک اجرای مهر برای زوج ارسال می‌شود و زوج هم که دست و پا بسته نیست، می‌تواند سریعا اقدام کرده و تمام اموال خود را به نام دیگری کند.

این درحالی است که پیش از این براساس ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی این امکان وجود داشت که اموال زوج تأمین و توقیف شود، اما اکنون این امکان قانونی به شدت سخت و تقریبا غیرممکن شده است. مدعیان این مصوبه ناصواب می‌گویند پروسه دادرسی حذف می‌شود گویی با دادن سند ازدواج به دفترخانه همه چیز تمام می‌شود و هیچ راهی دیگر نباید طی شود! خیر پروسه دادرسی حذف می‌شود که پروسه طولانی و سخت اجرا جایگزین شود. بازی با کلمات را هر کسی نداند وکلای حقیقی مردم می‌دانند.

و، اما سویه ناامیدکننده دیگر بحث مهریه، ابزاربودن این رکن برای رهایی از شرایط سخت و دشوار طلاق برای زنان است. مردان متشرع تعیین کرده‌اند الطلاق بالساق. به‌روزرسانده‌اش می‌شود ماده خوش‌رنگ و لعاب ۱۱۳۳ که می‌گوید مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه درخواست طلاق همسرش را بنماید. شرایط قانونی چیست؛ پرداخت مهریه و اجرت‌المثل که آن هم می‌دانیم که مهرم حلال و جانم آزاد تمام شرایط را تسهیل می‌کند. و، اما اگر زن بخواهد درخواست طلاق بکند، چطور؟ اثبات عسر و حرج!

عموما قضات محترم عسرت یک زن را زمانی می‌پذیرند که زوجه حکم قطعی اصداری از محاکم دادگستری ناشی از ضرب‌وجرح زوج را در اختیار داشته باشد و دلایلی مانند ارتباط زوج با غیرمحارم، دستی بر خمر داشتن و مخدرات و امثالهم نیازمند ادله مثبته قوی از سوی زن است. این توضیحات برای این داده شد که یادآور شوم مهریه یک ابزار خوب و قوی است که زوجه در شرایط لاجرم بتواند برای برابر‌شدن حقوق قانونی‌اش با مرد و خلاصی از اوضاع آشفته زندگی زناشویی که در آن گرفتار شده است، از آن استفاده کند.

حال مجلسیان محترم که در شرایط مشابه برای اناث متعلقه‌شان نه دغدغه مالی دارند و نه از حیث طلاق مانند زنان عادی این جامعه با دشواری و موانع مواجه خواهند شد، هرازگاهی حس دلسوزی مردانه‌شان برای مردان مهریه‌به‌دوش! پشت میله‌های زندان غلیان می‌کند و خود را پاسخ‌گوی سیل جمعیت چندنفری مردان! بسیار خودجوش! و ناگهانی! دم مجلس در قالب طرح و مصوبه برای این تنها سنگر کاملا تسخیرنشده زنان می‌بینند. به نظر می‌رسد تا این تأسیس به یک عنصر کاملا بی‌بو و خاصیت تبدیل نشود، این عزیزان از پای ننشینند و آرام نگیرند.

دلسوزان تصمیم‌گیر در حوزه زنان! تک‌تک شما به‌طور احتمالی خواهر، دختر و یقینا مادرانی دارید که قائل به حق و حقوقی برای آنان هستید. مهریه در شرایط سخت اقتصادی کنونی یک فرض مادی ممکن‌الوصول برای سرپا نگه‌داشتن زن از سختی‌های مالی پس از طلاق است. نیز بی‌تعارف و شفاف بالا گفته شد یک ابزار قانونی برای متعادل‌کردن هر دو کفه ترازوی قانون طلاق.

بسیار نادر است زنی که زندگی را با عشق شروع کرده به‌راحتی و بنا به دلایل سطحی از همسرش جدا شود. ریشه‌یابی طلاق را باید در تغییر بنیان‌ها و نظام فکری اشخاص جست‌وجو کرد نه تغییر تعداد سکه‌های مهریه!

راستی در ساعت ۱۲:۲۰ دیروز اجرائیه‌ای که خود من روز قبل اسنادش را تدارک دیده بودم، صادر شد. اجرای ثبت در راستای احقاق حقوق مدیون (و نه طلبکار) بلافاصله بعد از صدور اجرائیه پیامک کد رهگیری را برای زوج! فرستاده و او را از اقدام همسرش برای مطالبه مهریه مطلع کرده بود، حال آنکه کد رهگیری اصولا و قاعدتا باید برای متقاضی ارسال شود که تا این لحظه نه برای من و نه بستانکار ارسال نشده. شاید ما اشتباه می‌کنیم این حقوق بدهکار است که باید محفوظ بماند نه بستانکار! یعنی من موفق به توقیف اموال و مآلا استفاده از این اهرم فشار برای طلاق موکلم خواهم شد؟ شاید پاسخ پرسش من را کمیسیون قضائی مجلس بهتر بداند!

منبع: روزنامه شرق
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ استقلال در دربی تهران با لباس جدید

عکس/ سفر مسعود پزشکیان به جنوب غرب تهران

اینفوگرافی/ برنده پرسپولیس است یا استقلال؟

عکس/ توپ فینال جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ در موزه فیفا

عکس/ شباهت باورنکردنی سیروان خسروی به مادرش

عکس/ لحظه آزادی اسرای فلسطینی

عکس/ استایل خاص فردین و ناصر ملک مطیعی ۴۳ سال پیش با لباس‌های برند

عکس/ جولان اتوبوس‌های دو طبقه ۵۱ سال پیش در میدان فردوسی تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

درخواست تاجگردون از شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت برای کم شدن بی‌ثباتی اقتصادی

سامانه جدید بارشی در کشور؛ هلال احمر اعلام آماده باش کرد

استیضاح همتی در دستور کار روز یکشنبه مجلس قرار گرفت + جزئیات

مفقود شدن ۶ نفر در بهمن؛ اعزام تیم‌های نجات به محل حادثه

واکنش ایران به فراخوان خلع سلاح پ‌ک‌ک

هشدار مدیریت بحران به تهرانی‌ها؛ شنبه یکشنبه مراقب باشید

برنامه حضور النصر در ایران مشخص شد

برای درمان یبوست چه بخوریم؟

بهترین غذا برای سحری ماه رمضان چیست؟

آیا سرطان دهان کشنده است؟

عکس/ لاله مرزبان و شهاب حسینی در حاشیه یک سریال

رقابت جذاب والیبال برفی دختران در دیزین

آیا وام ودیعه مسکن در سال آینده افزایش می‌یابد؟

پیش‌بینی بازار خودرو در هفته دوم اسفند ۱۴۰۳

بازار فرش ایران در اختیار قاچاقچیان افغانستانی

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

قیمت جدید کالا‌های اساسی اعلام شد+ جدول

عکس/ خشکبار شاهرضا ۶۰ سال پیش در خیابان شاهرضا سابق و انقلاب فعلی

ماجرای سرقت گردبند ۱۰۰میلیونی در پیروزی چه بود؟

اظهارات جدید عارف درباره قطعی برق

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

رکورد فوق العاده گلزن پرسپولیس در دربی

عکس/ آیین نوروز خوانی در گرگان

فیلم/ انفجار بمب حین اقامه نماز جمعه در پاکستان

عکس/ الناز شاکردوست در کنار جانی دپ ۱۰ سال پیش

عکس/ استایل جنجالی هنگامه قاضیانی

اظهارات تازه وزیر خارجه ترکیه علیه ایران

فیلم/ خبر خوش وزیر رفاه برای مددجویان و معلولان

فیلم/ فحاشی رکیک سعید قاسمی در هیئت اهل بیت

طائب: پول فروش نفت به حساب خودمان واریز می‌شود

پیش‌بینی همتی از وضعیت اقتصاد ایران در ماه‌های آینده

حمله قایق‌های جنگی اسرائیل به سواحل غزه

اینفوگرافی/ شلوغ‌ترین مسیر‌های مهاجرتی دنیا کجاست؟

خبر خوش وزیر کار درباره افزایش حقوق کارگران

آیا تاسیان واقعا سریال خوبی است؟

آبله میمونی همچنان در وضعیت اضطرار

اظهارات تازه پزشکیان درباره افزایش اختیارات استانداران

رکورد استقلال در دربی‌ها شکسته شد

عکس/ نمایی دیدنی از حرم امام رضا ۱۳۰ سال پیش و دوره قاجار

افزایش یارانه نان و دارو برای سال ۱۴۰۴

اعلام قیمت جدید زولبیا و بامیه در ماه رمضان

فیلم/ اژه‌ای: کسی که خطا کرده را با کسی که مرتکب فساد شده باید فرق گذاشت

عکس/ ساعت میلیاردی محمدرضا گلزار خبر ساز شد

عکس/ ایران رتبه پنجم جدیدترین رنکینگ لیگ‌ فوتبال آسیا

عکس/ سرویس و نگهداری لامبورگینی چقدر هزینه دارد؟

سقوط قیمت بیت کوین به کمتر از ۸۰ هزار دلار

زلنسکی وارد واشنگتن شد

قیمت رهن و اجاره آپارتمان در جنوب تهران + جدول

قیمت طلای جهانی کاهش یافت

روزگار سخت سیستان؛ بلای ویرانگری که گرد و غبار و خشکسالی بر سر یک استان آورد