اقتصاد۲۴- همه دولت‌های عربی می‌خواهند که جنگ تمام شود و همه می‌خواهند که کسی دیگر آن را خاتمه دهد. این پیامِ پیش پاافتاده و در عین حال بحث برانگیزِ ۲۲ عضو اتحادیه عرب و ۵۷ عضو سازمان همکاری‌های اسلامی بود و همه آن چیزی که از نشست فوق العاده یازدهم نوامبر آنان در ریاض بیرون آمد.
آن گونه که رنج‌های فلسطینیان، توجه اعراب را به خود جلب کرده و هیجانشان را شعله ور می‌سازد، رنج‌های سودانی‌ها یا یمنی‌ها یا سوری‌ها چنین تاثیری ندارد.
به آسانی می‌توان این نشست سران را به عنوان یک "شلوغ بازار" تخطئه کرد، همان سرشت معمول اتحادیه عرب. چندین رهبر حاضر در این نشست، معیار‌های دوگانه غرب در موضوع فلسطین را تقبیح کردند. بسیار منصفانه. اما این کار را در نشستی انجام دادند که بشار الاسد، یکی از نامحبوب‌ترین رهبران عرب، هم به آن نشست دعوت شده بود تا درباره جنایات جنگی اسرائیل موعظه کند. آن‌ها همچنین خواستار شکسته شدن محاصره غزه شدند حال آنکه این مصر است که تقریبا در بیست سال گذشته، به این محاصره کمک کرده است. هیچ یک از کشور‌های عضو سازمان کنفرانس اسلامی، به اسرائیل سلاح نمی‌دهد، اما البته برخی شان از اسرائیل سلاح می‌خرند.
واقعیت‌های بین خطوط را بخوانید تا سرشت این نشست سران برایتان روشن شود. تناقضات عمیقی در دل واکنش منطقه به جنگ غزه وجود دارد. برای مثال، بسیاری از کشور‌های عربی خلیج فارس دوست دارند که اسرائیل از شر حماس خلاص شود حتی در شرایطی که هراس دارند چنین کاری، آتش تندروی را در کشور‌های خودشان روشن کند. آن‌ها مایلند که شبه نظامیان "محور مقاومت" ایران آسیب ببینند، اما نگرانند که خودشان هم در کوران این آتش گیر بیفتند. چندین سال است که آن‌ها از خاورمیانه تازه‌ای سخن می‌گویند که بر اقتصاد و نه ایدئولوژی تمرکز دارد. اکنون می‌ترسند که یک جنگ طولانی در غزه، چنین طرح‌هایی را ناکار سازد.
ابراهیم رئیسی، رییس جمهوری ایران، تقریبا چهل دقیقه در این نشست حرف زد در حالی که زیر عبایش یک چفیه هم انداخته بود که نمادی از هویت فلسطینی است. او در بخشی از سخنانش از کشور‌های اسلامی خواست که برای فلسطینی‌ها سلاح بفرستند. این پیشنهاد، مودبانه نادیده گرفته شد. چندین شرکت کننده دیگر خواهان تحریم‌های دیپلماتیک و اقتصادی علیه اسرائیل شدند، اما این پیشنهاد هم کنار گذاشته شد. پیشنهاد تحریم نفتی علیه اسرائیل هم به جایی نرسید. همه به فکر منافع خودشان هستند.
سعودی‌ها تصمیم گرفتند که مراسم "فصل ریاض" را برگزار کنند: یک جشنواره سالانه که بخشی از برنامه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی برای گشایش در محدودیت‌های فرهنگی کشور است. این کار انتقاداتی را برانگیخت: ولیعهد می‌خواهد مردم در ریاض تفریح کنند در حالی که مردم در غزه می‌میرند. این انتقادات، موجب آزردگی سعودی‌ها شد: گویی فقط آن‌ها جشن گرفته اند و بقیه‌ی منطقه عزادارند!
بیشتر بخوانید: واکاوی روابط ترکیه و اسرائیل در اوج جنگ غزه؛ صبر اردوغان در حال لبریز شدن است؟
انتهای داستان، بیشتر منطقه همان زندگی معمول خود را دارد. حتی ایران هم تا به اینجا حدی از عملگرایی را در مهار رفتار خود نشان داده است. گفت وگوی رو در روی بن سلمان و رئیسی نشان داد که آشتی آن‌ها هنوز برقرار است. هیچ کس – دست کم در حال حاضر – خواهان یک جنگ منطقه‌ای نیست.
در درازمدت اما، رخداد‌های شش هفته گذشته یه ما یادآوری می‌کند که آرامش اخیر خاورمیانه، شکننده است. این منطقه هنوز هم در تقاطع یک منازعه بی پایان و پایان دادن به منازعات گرفتار است و جنگ غزه، تنها این گزینه را صیقل داده است.
محمدالیحیا، عضو سعودی مرکز بلفر در دانشگاه هاروارد می‌گوید: "اگر اردوگاه صلح شکست بخورد، باید در انتظار یک جنگ گسترده‌تر بود. "، اما برای موفقیت صلح، اسرائیل باید امتیاز بدهد که بعید است.
هرچند هیچ تحولی همچون توافق صلح با فلسطینی‌ها نمی‌تواند ایران و نیابتی هایش را تضعیف کند، اما به نظر نمی‌رسد که دولت راستگرای اسرائیل و دولت بی اعتبار فلسطینی، آماده احیای گفتگو‌های صلح باشند.
با این همه، آغاز گفتگو‌های صلح، بهترین امیدواری دولت‌های عربی است. ایالات متحده آمریکا آن‌ها را ترغیب کرده است که در یک نیروی بین المللی برای تامین امنیت غزه پس از جنگ مشارکت کنند. فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه سعودی در یک گفت وگوی مطبوعاتی پس از نشست سران کنفرانس اسلامی، به خبرنگاران گفت که از او درباره شرایط بعد از جنگ غزه سوال نپرسند. وی گفت: "تنها آینده، همان یک آتش بس فوری است و این موضع یکپارچه کشور‌های عربی است. " دیپلمات‌های عرب می‌گویند که هرچه این جنگ بیشتر به درازا بکشد، دشوارتر بتوان تصور کرد که در آینده چه رخ خواهد داد.
منبع: اکونومیست / دیپلماسی ایرانی