اقتصاد۲۴- جزیره زیبای کیش سالیانه از حدود ۱.۵ میلیون گردشگر میزبانی می‌کند که اوج آن در تعطیلات نوروز است.
به گفته یک مقام رسمی در سازمان منطقه آزاد کیش نوروز امسال بیش از ۲۰۸ هزار مسافر به کیش رفتند که حدود ۶۰ درصد آن با هواپیما سفر کردند. کیش ۵۰ هتل فعال شامل ۱۵ هتل پنج ستاره و هشت هتل چهار ستاره و ۱۹ هتل سه ستاره، پنج هتل ۲ ستاره و سه هتل تک ستاره دارد که در این مراکز امکان اقامت بیش از ۱۹ هزار نفر در پنج هزار و ۵۲۶ اتاق در هر روز فراهم شده است.
رمضانی دبیر ستاد هماهنگی سفر‌های نوروزی کیش همچنین گفته: ۲ میلیون و ۷۰ هزار نفر-بازدید از جاذبه‌های گردشگری کیش از جمله آثار تاریخی، تفریحات، مراکز تجاری و تک برند‌ها اتفاق افتاده که ۴۱۵ هزار بازدید آن مربوط به اماکن ورزشی و تفریحات دریایی است.
اگر ۲۰۸ هزار مسافر نوروز امسال در مدت ۳ روز اقامت حداقل ۲.۵ میلیون تومان خرج تفریحات ورزشی و دریایی کیش کرده باشند با یک گردش مالی حداقل ۵۲۰ میلیارد تومانی تنها در بازار تفریحات کیش روبرو هستیم.
این آمار‌ها نشان می‌دهد تغییر رویکرد جزیره از تجاری به گردشگری تا حدودی موفق بوده و بخش قابل توجهی از گردشگران برای استفاده از آکواریوم، پارک دلفین، تله کابین میکامال، بولینگ، پارک آبی اوشن، قلعه وحشت، کارتینگ، سافاری و بازی‌های آبی و تفریحات دریایی اسکله مارینا هزینه می‌کنند. علاوه بر این ها، جنگ‌های شبانه با کیفیت‌های متفاوت نیز همچنان پر رونق و پر فروش اند.
تفاوت رفتار گردشگر ایرانی با دیگران
رفتار گردشگران ایرانی تفاوت عمده‌ای با سایر کشورها دارد. در بسیاری از کشورها، گردشگران پیش از آغاز سفر، برنامه خود را مشخص و بلیت‌های تفریحات را از روی سایت‌های خدمات دهندگان یا پلتفورم‌های آنلاین سفارش می‌دهند و خرید می‌کنند. اما در ایران رفتار مشتری نشان داده برنامه ریزی پیش از سفر چندان مرسوم نیست.
در بازار گردشگری کیش، فرایند فروش و بازاریابی خدمات گردشگری از فرودگاه‌های مبدا و فرودگاه کیش آغاز می‌شود و مسافرین اولین پیشخوان‌های فروش بلیت را در فرودگاه‌ها می‌بینند. بعد از فرودگاه، کانسیرج‌های هتل‌ها و پیشخوان در پاساژ‌ها از جمله مبادی فروش خدمات هستند.
اما جدی‌تر از همه‌ی این پیشخوان‌ها و سامانه‌های فروش مستقیم، شبکه فروش آژانس‌های گردشگری محلی هستند که بخش قابل توجهی از فروش خدمات را در اختیار دارند.
آژانس‌ها چطور می‌فروشند؟
برای پاسخ به این سوال باید کمی بیشتر با درباره مکانیزم فروش آژانس‌ها آشنا شویم. عطا احمیراری فعال صنعت گردشگری می‌گوید: روال کار معمولا این طور است که آژانس‌ها تعدادی از خدمات مورد نظر را پیش خرید قطعی می‌کنند و با این پرداخت تخفیف‌های قابل توجهی از تامین کنندگان می‌گیرند، در هتل‌ها بین ۳۰ تا ۵۰ درصد تخفیف معمول است. این روش به چارتر و گارانتی معروف است.
احمیراری می‌گوید: در کیش کمی وضع فرق می‌کند، چارترکنندگان قدیمی بلیت هواپیما از جمله آقای خواب‌نما خودشان هتل دارند. هتل لوکس داریوش هم که برای آقای موسوی مالک هواپیمایی زاگرس است. خلاصه گارانتی هتل در کیش با توجه به محدودیت پرواز و درخواست بالا دیگر خیلی جذاب نیست.
این مدیر آژانس با اشاره به این که درصد کمی از مردم هنگام خرید تور کیش بلیت مراکز تفریحی را از آژانس‌ها یا پلتفورم‌ها می‌خرند گفت: آژانس‌های محلی کیش استراتژی شان گارانتی بلیت مراکز گردشگری نیست و بنابراین شکل قراردادشان درصد از فروش است. بر اساس نوع خدمات و توافقات، درصدی از قیمت بلیت مراکز تفریحی و گردشگری را به عنوان حق بازاریابی و فروش ور می‌دارند.
این فعال گردشگری ادامه داد: شبکه فروش آژانس‌های محلی هم بر روی خدمات مهمان (کانسیرج) و نیروی انسانی هتل‌ها و شبکه تاکسیرانی کیش متمرکز است. تازه علاوه بر این دفاتر فروش خوبی در محل‌های اصلی کیش دارند. خلاصه مسافر هرجا برود با یکی از عاملین فروش این شبکه روبرو می‌شود.
محمدرضا خوش باطن موسس اسکی کابلی کیش می‌گوید: خدمات گردشگری رسمی بر اساس نرخنامه‌های مصوب سازمان منطقه آزاد قیمت گذاری شده است. در این نرخ نامه ۴۶ عنوان خدمت از باغ پرندگان و آکواریوم تا انواع کشتی تفریحی و تفریحات دریایی و غواصی و انواع جنگ و تم پارک‌ها تا اجاره دوچرخه و موتور با جزییات خدمات و قیمت مشخص شده است و تقریبا همه به آن پایبند هستیم.
محمدجواد کابلی با اشاره به این که مشکل اصلی گردشگری کیش کمبود پرواز و به تبع آن مسافر است، گفت: در روز‌های پیک و تعطیلات، فروش مستقیم رونق دارد، اما موضوع اصلی فروش در زمان‌های عادی است که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. اینجاست که آژانس‌های محلی به شدت نقش آفرین هستند و به قول معروف تیغ شان خوب می‌برد.
بیشتر بخوانید: بهره برداری از پایانه فرودگاه بین المللی کیش
مدیر یک مرکز گردشگری در کیش که نخواست نامش منتشر شود نیز با تاکید بر نقش آژانس‌های محلی بر فروش بلیت خدمات معتقد است: آژانس‌ها یک شبکه کامل و یکپارچه در اختیار دارند و به راحتی می‌توانند مسافر را به سمت هر مرکزی که می‌خواهند هدایت کنند. اولویت فروش را هم درصد قراردادشان مشخص می‌کند. اگر تامین کننده درصد مورد نظر آژانس‌ها را قبول نکند روشن است که از چرخه فروش آن‌ها حذف می‌شود. واقعیت این است ما با مافیای فروش بلیت در کیش روبرو هستیم. اینجا حرف آخر را آژانس‌ها می‌زنند نه تامین کنندگان!
این مدیر گردشگری می‌گوید: آژانس‌ها قبلا روی ۳۰-۳۵ درصد قانع بودند و توافق می‌کردند، اما من شنیده ام به برخی از کسب و کار‌ها پیشنهاد ۶۰-۷۰ درصدی داده اند. این رقم‌ها شاید برای برخی از مراکز و برنامه‌های تفریحی مثل جنگ شب، قابل قبول باشد، ولی برای بسیاری از مراکز تفریحی و گردشگری که هزینه اجرایی بالایی دارند، قابل قبول نیست. البته نظارتی هم از سوی سازمان منطقه آزاد کیش صورت نمی‌گیرد. این اصلا عادلانه نیست که سرمایه گذار و تامین کننده خدمات کمتر از آژانس‌های محلی سود کنند!
این کیشوند تاکید دارد: زیاده خواهی آژانس‌های محلی در نرخ کمیسیون شان موجب می‌شود قیمت تمام شده خدمات به ویژه برای زیرساخت‌هایی که سرمایه گذاری‌های فراوانی و هزینه‌های بهره برداری زیادی دارند گران تمام شود و طبیعی است که خدمات گران‌تر به فروش می‌رسد و در نهایت گردشگر حساب می‌کند می‌بیند اگر به دبی یا استانبول برود جذابیت‌های بیشتری برایش دارد و قید کیش را می‌زند!
شبکه تاکسی کیش
محمد. مدیر یک رستوران معتقد است: آژانس‌ها در فروش رستوران‌ها و کافه‌ها خیلی تاثیر ندارند و بازاریابی این حوزه کاملا در اختیار شبکه رانندگان تاکسی است. آن‌ها هستند که اگر پول از شما نگیرند، با تبلیغات منفی کاری می‌کنند که فروش شما با آسیب جدی روبرو شود. آن‌ها هستند که شایعه مسمویت فلان کافه یا وجود موش در فلان رستوران را به مسافر منتقل می‌کنند. تاکسی هستند که مسافر را به رایگان به رستوران‌ها و کافه‌ها و دفاتر آژانس‌ها می‌برند.
این رستوران دار کیشی می‌گوید: ما اوایل که رستوران مان را تاسیس کرده بودیم در پیک تعطیلات بود و خیلی مشکلی برای فروش نداشتیم. وقتی تاکسی‌ها مراجعه می‌کردند جواب منفی می‌دادیم، بعد که به وضعیت عادی رسیدیم دیدیم اصلا دخل و خرج و اجاره رستوران در نمیاید. دست به دامان تاکسی‌ها شدیم و دوباره فروش برگشت و سرپا شدیم. خلاصه اگر هوای مافیای تاکسی‌ها را نداشته باشید باید از جیب هزینه کنید.
سازمان منطقه آزاد کیش کجاست؟
به نظر می‌رسد اگر سازمان منطقه آزاد کیش می‌خواهد ماموریت خود را همان طور که در طرح جامع نوشته «دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار است» دنبال می‌کند، باید نظارت جدی تری بر روی فعالیت آژانس‌های محلی و شبکه تاکسیرانی داشته باشد تا منافع سرمایه گذار و فروشنده و به صورت کلی ذینفعان به صورت عادلانه‌ای تامین شود.
شاید بهره گیری از اپلکیشن‌های آنلاین مانند آنچه در دیگر شهر‌های دنیا وجود دارد بتواند بخشی از نابسامانی و بی عدالتی موجود را کاهش دهد.