اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: در ابتدا فناوری وب ۱ وجود داشت. وب ۱ در واقع همان اینترنتی است که همه با آن آشنا هستیم و امروز تبدیل به ابزار اصلی زندگی ما شده است. پس از آن از فناوری وب ۲ رونمایی شد. این وب در واقع همان وب تولید شده توسط کاربران است که با ظهور شبکه‌های اجتماعی شناخته شد. اکنون، هر کجا که نگاه می‌کنیم، مردم درباره وب ۳ صحبت می‌کنند و آن را گام بزرگ بعدی در تکامل اینترنت می‌دانند. اما وب ۳ دقیقاً چیست؟
وب ۳ هنوز در حال توسعه است و به طور دقیق تعریف نشده است. با این حال، اصل این است که این اینترنت غیرمتمرکز خواهد بود و تحت کنترل دولت‌ها و شرکت‌ها نخواهد بود و تا حدی به مفهوم «متاورس» متصل خواهد بود.
وب غیرمتمرکز چیست؟
امروزه تمامی زیرساخت‌های سایت‌های محبوب و محیط‌های آنلاین که زمانمان را در آن‌ها سپری می‌کنیم، معمولاً متعلق به شرکت‌ها هستند و تا حدی تحت کنترل مقرراتی که دولت‌ها تعیین می‌کنند. به این دلیل است که ساده‌ترین راه برای ساخت زیرساخت شبکه این بود که شخصی هزینه نصب سرورها و راه‌اندازی نرم‌افزارهایی که مردم می‌خواهند به آن‌ها دسترسی داشته باشند را بپردازد و سپس یا هزینه‌ای برای استفاده از آن دریافت کند یا اجازه دهد رایگان از آن استفاده کنیم، به شرطی که از قوانین آن‌ها پیروی کنیم.
امروزه گزینه‌های دیگری داریم و به ویژه، اصلی‌ترین ابزار ما فناوری بلاکچین است. بلاکچین یک روش نسبتاً جدید برای ذخیره داده‌ها به صورت آنلاین است که حول دو مفهوم اصلی رمزنگاری و محاسبات توزیع شده ساخته شده است.
رمزنگاری داده‌ها به این معنی است که داده‌های ذخیره شده روی بلاکچین فقط توسط افرادی که اجازه دسترسی به آن دارند، قابل دسترسی است. حتی اگر این داده‌ها روی کامپیوتری متعلق به یک دولت یا شرکت ذخیره شده باشد.
و محاسبات توزیع شده یا رایانش توزیع شده نیز به این معناست که فایل روی چندین کامپیوتر یا سرور به اشتراک گذاشته می‌شود. اگر یک نسخه خاص از آن با تمام نسخه‌های دیگر مطابقت نداشته باشد، داده‌های آن فایل معتبر نیستند. این امر لایه‌ای دیگر از حفاظت اضافه می‌کند، به این معنا که هیچ‌کس به جز کسی که داده‌ها را کنترل می‌کند، نمی‌تواند بدون اجازه مالک داده یا شبکه توزیع شده، به آن‌ها دسترسی پیدا کند یا آن‌ها را تغییر دهد.
بیشتر بخوانید: تفاوت کیف پول سرد و گرم ؛ کدام یک بهتر است؟
این مفاهیم با هم به این معنی هستند که داده‌ها به گونه‌ای ذخیره می‌شوند که فقط تحت کنترل شخصی که مالک آن‌هاست، قرار دارد، حتی اگر روی سروری متعلق به یک شرکت یا تحت کنترل دولت محلی ذخیره شده باشند. مالک یا دولت هرگز نمی‌تواند بدون کلیدهای رمزنگاری که مالکیت را ثابت می‌کنند، به داده‌ها دسترسی داشته باشند یا آن‌ها را تغییر دهند و حتی اگر سرور آن‌ها را تعطیل یا حذف کنند، داده‌ها همچنان روی یکی از صدها کامپیوتر دیگر که روی آن ذخیره شده‌اند، قابل دسترسی خواهند بود.
مفاهیم دیگری که اغلب در ارتباط با زیرساخت فنی وب ۳ استفاده می‌شوند این است که این وب باز است، یعنی عمدتاً بر پایه نرم‌افزارهای Open Source ساخته شده است و اعتماد ناپذیر و بدون نیاز به مجوز است.
اعتماد ناپذیر به این معناست که تعاملات و تراکنش‌ها می‌توانند بین دو طرف انجام شوند بدون اینکه نیازی به یک واسطه مورد اعتماد باشد. این لزوماً در وب ۲ یا قبل از آن وجود نداشت، زیرا باید مطمئن می‌بودید که صاحب محیطی که از آن برای تعامل یا تراکنش استفاده می‌کنید، ارتباطات شما را دستکاری نمی‌کند.
یک مثال خوب از تراکنش‌های در وب ۳ می‌تواند ارسال مستقیم بیت‌کوین به شخص دیگری باشد؛ نه از طریق یک صرافی آنلاین یا کیف پول ذخیره شده روی سرور متمرکز. تمام فرایند انجام تراکنش توسط الگوریتم بلاکچین و رمزنگاری کنترل می‌شود و احتمال بسیار کمی وجود دارد که کسی بتواند آن را مختل کند.
به همین ترتیب، «بدون نیاز به مجوز» به این معناست که هیچ یک از طرفین در یک تراکنش یا تعامل نیازی به دریافت مجوز از یک شخص ثالث (مانند یک ارائه‌دهنده خدمات یا دولت) ندارند تا بتوانند آن را انجام دهند.
مفاهیم وب ۳ DAO
سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) یک مفهوم وب ۳ است که به یک گروه، شرکت یا جمعی اشاره دارد که با قوانین و مقرراتی که در بلاکچین کدگذاری شده است، اداره می‌شوند. برای مثال، در یک فروشگاه مبتنی بر DAO، قیمت تمام اقلام و جزئیاتی درباره اینکه چه کسی از سود کسب‌وکار پرداختی دریافت می‌کند، روی بلاکچین ذخیره می‌شود. سهامداران DAO می‌توانند رأی دهند تا قیمت‌ها یا افراد دریافت‌کننده پول را تغییر دهند.
با این حال، هیچ فردی نمی‌تواند قوانین را بدون داشتن مجوز تغییر دهد. و هیچ‌کس که مالک زیرساخت فیزیکی باشد، مانند صاحبان سرورها یا صاحبان تأسیساتی که سود در آن‌ها نگهداری می‌شود، نمی‌تواند به هیچ نحوی مداخله کند. مثلاَ اینکه با سودها فرار کنند!
نکته مهم این است که DAOها نیاز به بسیاری از واسطه‌ها برای اداره یک سازمان را به کلی حذف می‌کنند، مانند بانکداران، وکلا، حسابداران و صاحبان املاک.
هوش مصنوعی (AI) و وب ۳
بیشتر مردم معتقدند که هوش مصنوعی نقش بزرگی در وب ۳ خواهد داشت. این به دلیل ارتباط سنگین ارتباطات ماشین به ماشین و تصمیم‌گیری‌هایی است که برای اجرای بسیاری از برنامه‌های وب ۳ مورد نیاز خواهد بود.
متاورس و وب ۳
آخرین مفهوم مهم وب ۳ که باید به آن بپردازیم، متاورس است. در ارتباط با وب ۳، اصطلاح «متاورس» به نسخه بعدی رابط کاربری اینترنت اشاره دارد. همان رابط کاربری که از طریق آن با دنیای آنلاین تعامل داریم، با دیگر کاربران ارتباط برقرار می‌کنیم و داده‌ها را مدیریت می‌کنیم.
ایده متاورس این است که نسخه‌ای بسیار فراگیرتر، اجتماعی‌تر و ماندگارتر از اینترنت باشد و از فناوری‌هایی مانند واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) استفاده خواهد کرد تا ما را به دنیای دیجیتال جذب کند، و به ما اجازه دهد به روش‌های طبیعی‌تر و فراگیرتر با آن تعامل داشته باشیم. برای مثال، با استفاده از دستان مجازی برای برداشتن و جابجایی اشیاء، و با استفاده از صداهای خود برای دادن دستور به ماشین‌ها یا صحبت با افراد دیگر. به بسیاری از جهات، متاورس می‌تواند به عنوان رابطی در نظر گرفته شود که از طریق آن انسان‌ها با ابزارها و برنامه‌های وب ۳ تعامل خواهند داشت.
این امکان وجود دارد که برنامه‌های وب ۳ بدون دخالت متاورس ایجاد شوند که بیت‌کوین یک مثال آن است اما عمدتاً اعتقاد بر این است که فناوری متاورس و تجربیات آن نقش بزرگی در نحوه تعامل بسیاری از این برنامه‌ها با زندگی ما خواهند داشت.
برخی از نمونه‌های برنامه‌های وب ۳
بیایید نگاهی به برخی از نمونه‌های وب ۳ در عمل بیاندازیم:
- بیت‌کوین – ارز دیجیتال اصلی که بیش از ده سال است وجود دارد و پروتکل آن به صورت غیرمتمرکز است، اگرچه همه اکوسیستم آن این‌گونه نیست.
- دیاسپورا – شبکه اجتماعی غیرانتفاعی و غیرمتمرکز
- استیمیت – پلتفرم وبلاگی و اجتماعی مبتنی بر بلاکچین
- آگور – بازار مبادله غیرمتمرکز
- اوپن‌سی – یک بازار برای خرید و فروش NFT، که خود بر روی بلاکچین اتریوم ساخته شده است
- سپین – شبکه اجتماعی غیرمتمرکز دیگر، ساخته شده بر روی بلاکچین اتریوم
- یونی‌سواپ – صرافی غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال
- اورلجر – پلتفرم زنجیره تأمین، اصالت و اعتبار مبتنی بر بلاکچین