بلاکچین چیست و چه کسی آن را اختراع کرد؟

اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: بلاکچین یک نوع پایگاه داده دیجیتال است که اطلاعات را به صورت ایمن و به ترتیب در یک سری بلوک‌هایی ذخیره می‌کند و هر بلوک به بلوک قبلی خود متصل است. این سیستم به صورت توزیع‌شده کار می‌کند، یعنی اطلاعات آن در چندین کامپیوتر ذخیره می‌شود و هر تغییری نیاز به تأیید همه این کامپیوترها دارد. به همین دلیل، تغییر یا تقلب در اطلاعات بسیار دشوار است. بلاکچین بیشتر برای ثبت تراکنش‌های ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین استفاده می‌شود، اما می‌تواند در بسیاری از زمینه‌های دیگر نیز کاربرد داشته باشد. سوابق نمی‌توانند به‌طور گذشته‌نگر تغییر داده شوند مگر با تغییر همه بلاک‌های بعدی و توافق شبکه.

همان‌طور که در ویکی‌پدیا توضیح داده شده است، «بلاکچین توسط ساتوشی ناکاموتو"، نام مستعار یک شخص یا گروه ناشناس» در سال ۲۰۰۸ به عنوان دفتر کل تراکنش‌های ارز دیجیتال بیت‌کوین اختراع شد که  آن را به اولین ارز دیجیتالی تبدیل کرد که مشکل دوباره خرج کردن (double-spending) را بدون نیاز به یک مرجع قابل اعتماد یا سرور مرکزی حل کرد.

بلاکچین اگرچه هنوز عمدتاً برای ثبت و ذخیره تراکنش‌های ارز‌های دیجیتال مانند بیت‌کوین مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما طرفداران فناوری بلاکچین در حال توسعه و آزمایش کاربرد‌های دیگر نیز هستند.

مزایای کسب‌وکاری بلاکچین چیست؟

مزیت اصلی بلاکچین به‌عنوان یک پایگاه داده برای ثبت تراکنش‌ها است، اما مزایای آن فراتر از مزایای پایگاه داده‌های سنتی است. مهم‌تر از همه، امکان تقلب در آن از بین رفته است و همچنین مزایای کسب‌وکاری زیر را فراهم شده است:

• صرفه‌جویی در زمان: بلاکچین زمان تسویه تراکنش‌ها را از چند روز به چند دقیقه کاهش می‌دهد. تسویه تراکنش‌ها سریع‌تر است زیرا نیازی به تأیید از سوی یک مرجع مرکزی ندارد.
• صرفه‌جویی در هزینه: تراکنش‌ها نیاز به نظارت کمتری دارند. شرکت‌کنندگان می‌توانند ارزش‌های خود را مستقیماً مبادله کنند. بلاکچین با ایجاد یک دفتر کل مشترک، تکرار تلاش‌ها را حذف می‌کند.
• امنیت بیشتر: ویژگی‌های امنیتی بلاکچین،آن را از تقلب، دست‌کاری و جرایم سایبری محافظت می‌کند.

بلاکچین چگونه کار می‌کند؟

بلاکچین نام خود را از نحوه ذخیره‌سازی داده‌های تراکنش می‌گیرد؛ به‌صورت بلاک‌هایی که به هم متصل می‌شوند تا زنجیره‌ای را تشکیل دهند. با افزایش تعداد تراکنش‌ها، بلاکچین نیز رشد می‌کند. بلاک‌ها زمان و ترتیب تراکنش‌ها را ثبت و تأیید می‌کنند.

بیشتر بخوانید: آلت کوین چیست؟/ با مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در آن آشنا شوید

هر بلاک شامل یک هش (اثر انگشت دیجیتال یا شناسه منحصربه‌فرد)، دسته‌های دارای مهر زمانی از تراکنش‌های معتبر اخیر و هش بلاک قبلی است. هش بلاک قبلی بلاک‌ها را به هم متصل می‌کند و مانع تغییر یک بلاک یا درج یک بلاک بین دو بلاک موجود می‌شود. از نظر تئوری، این روش باعث می‌شود که بلاکچین غیرقابل دستکاری باشد.

چهار مفهوم کلیدی پشت بلاکچین

دفتر کل مشترک

یک سیستم ثبت توزیع‌شده که تنها قابل اضافه کردن است و در یک شبکه تجاری به اشتراک گذاشته می‌شود. "با یک دفتر کل مشترک، تراکنش‌ها تنها یک بار ثبت می‌شوند و تکرار تلاش‌ها که در شبکه‌های تجاری سنتی رایج است از بین می‌رود."

مجوزها

مجوزها این اطمینان را ایجاد می‌کنند که تراکنش‌ها امن، تأییدشده و قابل راستی‌آزمایی باشند. سازمان‌ها به کمک امکان محدود کردن مشارکت در شبکه، می‌توانند به راحتی با قوانین حفاظت از داده‌های کشورها مطابقت داشته باشند.

قراردادهای هوشمند

قرارداد هوشمند یک توافق‌نامه یا مجموعه‌ای از قوانین است که یک تراکنش تجاری را تنظیم می‌کند؛ این قرارداد در بلاکچین ذخیره می‌شود و به‌صورت خودکار به‌عنوان بخشی از یک تراکنش اجرا می‌شود.

اجماع

به گزارش اقتصاد۲۴ همه طرف‌ها از طریق اجماع، با تراکنش تأییدشده توسط شبکه موافقت می‌کنند. بلاکچین‌ها دارای مکانیسم‌های مختلف اجماع مانند اثبات سهام، امضای چندگانه و PBFT هستند.

هر شبکه بلاکچین شامل شرکت‌کنندگان مختلفی است که نقش‌های زیر را ایفا می‌کنند:

کاربران بلاکچین: شرکت‌کنندگانی (معمولاً کاربران تجاری) که مجوز ورود به شبکه بلاکچین و انجام تراکنش با دیگر شرکت‌کنندگان شبکه را دارند.

ناظران: کاربران بلاکچین با مجوزهای خاص که تراکنش‌های انجام شده در شبکه را نظارت می‌کنند.

اپراتورهای شبکه بلاکچین: افرادی که دارای مجوزها و اختیارات ویژه برای تعریف، ایجاد، مدیریت و نظارت بر شبکه بلاکچین هستند.

مراجع صدور گواهی: افرادی که انواع گواهینامه‌های لازم برای اجرای یک بلاکچین دارای مجوز را صادر و مدیریت می‌کنند.

بلاکچین و هایپرلجر

هایپرلجر نوعی از بلاکچین‌های منبع‌باز و ابزارهای مرتبط است که در دسامبر ۲۰۱۵ توسط بنیاد لینوکس و با حمایت IBM، Intel و SAP برای توسعه همکاری در ایجاد دفترهای توزیع‌شده مبتنی بر بلاکچین آغاز شد.

شرکت‌کنندگان هایپرلجر معتقدند که "تنها یک رویکرد توسعه نرم‌افزار منبع‌باز و همکاری مشترک می‌تواند شفافیت، دوام، قابلیت همکاری و پشتیبانی لازم را برای پیشبرد فناوری‌های بلاکچین و پذیرش آن در کاربردهای تجاری اصلی تضمین کند."

هدف پروژه هایپرلجر "پیشبرد همکاری‌های بین صنعتی با تمرکز ویژه بر بهبود عملکرد و اطمینان‌پذیری این سیستم‌ها از طریق توسعه بلاکچین‌ها و دفترهای توزیع‌شده است تا بتوانند از معاملات تجاری جهانی توسط شرکت‌های بزرگ فناوری، مالی و زنجیره تأمین پشتیبانی کنند.

امنیت بلاکچین

بلاکچین اغلب به‌عنوان یک فناوری "غیرقابل هک" مطرح می‌شود. با این حالاگر یک طرف ۵۱درصد از یک استخر استخراج را در اختیار داشته باشد، ممکن است بتواند یک ورودی جعلی به بلاکچین اضافه کند، که امکان دوباره خرج کردن و حتی ایجاد یک زنجیره جدید به نفع استخر استخراج را فراهم می‌کند. اگرچه این نوع حمله پرهزینه و دشوار است، اما اثربخشی آن نشان می‌دهد که کارشناسان امنیتی باید بلاکچین را به‌عنوان یک فناوری مفید در نظر بگیرند، نه یک پاسخ جادویی به همه مشکلات.

دو نوع اصلی بلاکچین، عمومی و خصوصی نام دارند که سطوح مختلفی از امنیت را دارا هستند. بلاکچین‌های عمومی از رایانه‌های متصل به اینترنت عمومی برای تأیید تراکنش‌ها و دسته‌بندی آن‌ها به بلاک‌ها برای افزودن به دفتر کل استفاده می‌کنند. در مقابل، بلاکچین‌های خصوصی معمولاً فقط به سازمان‌های شناخته‌شده اجازه پیوستن می‌دهند. چون هر سازمانی می‌تواند به بلاکچین‌های عمومی بپیوندد، این نوع ممکن است برای شرکت‌هایی که نگران محرمانه بودن اطلاعات در شبکه هستند مناسب نباشد.

تفاوت دیگر بین بلاکچین‌های عمومی و خصوصی به هویت شرکت‌کنندگان مربوط می‌شود. بلاکچین‌های عمومی عموماً بر اساس اصل ناشناس بودن طراحی شده‌اند. یک بلاکچین خصوصی شامل یک شبکه مجاز است که در آن اجماع از طریق فرآیندی به نام 'تأیید انتخابی' به دست می‌آید، جایی که کاربران شناخته‌شده تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند. مزیت این روش برای کسب‌وکارها این است که تنها شرکت‌کنندگان با دسترسی و مجوزهای مناسب می‌توانند دفتر کل تراکنش‌ها را حفظ کنند. با این حال، هنوز برخی مشکلات مانند تهدیدهای داخلی وجود دارد، اما بسیاری از آن‌ها با یک زیرساخت بسیار امن قابل حل هستند.

فناوری‌های بلاکچین با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال رشد هستند و مفاهیم جدیدی را برای همه چیز از ذخیره‌سازی اشتراکی تا شبکه‌های اجتماعی ایجاد می‌کنند. از نظر امنیتی، ما در حال کشف مرزهای جدیدی هستیم.