چالش شب چله؛ یک مهمانی خانوادگی چند میلیون آب می‌خورد؟

اقتصاد۲۴- با نزدیک شدن به آخرین شب پاییز، سنت دیرینه دور هم جمع شدن خانواده‌ها پای سفره‌های بلند و رنگارنگ، امسال بیش از هر زمان دیگری تحت فشار تورم و گرانی قرار گرفته است. بر اساس بررسی‌های میدانی، هزینه تهیه آجیل، میوه، گوشت و سایر ملزومات شب یلدا به گونه‌ای سرسام‌آور افزایش یافته که حتی خانواده‌های با درآمد متوسط نیز در برپایی جشن‌های پرشکوه این شب با دشواری مواجه شده‌اند.

آجیل را فراموش کنید!

براساس نرخ‌های اعلامی اتحادیه آجیل و خشکبار، قیمت پسته فندقی بین ۱٬۱۰۰٬۰۰۰ تا ۱٬۳۰۰٬۰۰۰ تومان، بادام هندی ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ تا ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ تومان و تخمه ژاپنی ۳۸۰٬۰۰۰ تا ۴۵۰٬۰۰۰ تومان است. سایر مغز‌ها و خشکبار نیز افزایشی چشمگیر داشته‌اند.

یلدا بدون هندوانه و انار!

از سوی دیگر، میوه‌ها با جهش‌های کم‌سابقه‌ای مواجه شده‌اند؛ انار و هندوانه به ترتیب با قیمت میانگین ۵۵٬۰۰۰ و ۲۵٬۰۰۰ تومان در هر کیلو، و سیب قرمز با میانگین ۵۲٬۵۰۰ تومان فروخته می‌شوند که نسبت به سال گذشته ۵۵ تا ۸۵ درصد افزایش یافته است.

بلندترین شب سال یا گران‌ترین شب سال؟

اگر یک خانواده چهار نفره بخواهد شب یلدا را با سفره‌ای سنتی و کامل برگزار کند، باید هزینه قابل توجهی را متحمل شود. محاسبات نشان می‌دهد برای خرید ۵۰۰ گرم پسته و بادام هندی، ۲ کیلو انار و هندوانه، ۲ کیلو سیب، پرتقال و موز، به علاوه یک کیلو آجیل مخلوط و تنقلات، تنها هزینه آجیل و میوه به حدود ۵ تا ۶ میلیون تومان می‌رسد. وقتی این مبلغ را با هزینه پروتئین‌ها، مانند ۱٫۵ کیلو گوشت گوسفند و نیم کیلو مرغ جمع کنیم، حدود ۲ تا ۲٫۵ میلیون تومان دیگر نیز بر بار مالی خانواده افزوده می‌شود. به اضافه برنج، نوشیدنی‌ها و سایر ملزومات سفره، مجموع هزینه شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره بین ۷ تا ۸ میلیون تومان برآورد می‌شود.

شب سخت تلخ بازنشسته‌ها

اما این رقم برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها که معمولاً میزبان عروس‌ها، داماد‌ها و نوه‌ها هستند، به مراتب سنگین‌تر است. اگر خانواده‌ای ۱۰ تا ۱۲ نفره بخواهد شب یلدا را مثل سال‌های قبل برگزار کند، هزینه‌ها به راحتی به ۲۰ میلیون تومان و بیشتر می‌رسد؛ رقمی که با حقوق ماهانه اغلب بازنشستگان فاصله‌ای فاحش دارد و باعث می‌شود بسیاری از آنان از برگزاری مراسم مفصل بازمانند.

چالش تازه داماد‌ها

مسأله برای تازه‌عروس‌ها و تازه‌داماد‌ها نیز به مراتب پیچیده‌تر است. آنها که باید هدیه، طلا و سایر ملزومات را طبق رسم و رسوم هر سال تهیه کنند یا میزبان مهمانی‌های خانوادگی باشند، ناگزیرند مخارج خود را چندین برابر کنند تا بتوانند جشن‌های شب یلدا را به روال سال‌های گذشته برگزار کنند. این فشار مالی نه تنها توان اقتصادی خانواده‌ها را تحت تأثیر قرار داده، بلکه سنت‌ها و دورهمی‌های خانوادگی را نیز به شکل ملموسی محدود کرده است.

کارشناسان اقتصادی تأکید می‌کنند که تورم افسارگسیخته در بخش خوراکی‌ها، گوشت و میوه، باعث شده سفره‌های شب یلدا کوچک‌تر شوند و فرصت جمع شدن خانواده‌ها و ایجاد خاطره‌های شیرین به یک تصمیم سخت و پرهزینه بدل شود. در شرایطی که هزینه‌ها با افزایش چند برابری مواجه است و درآمد‌ها همگام با آن رشد نکرده‌اند، بسیاری از خانوار‌ها حتی توان خرید حداقلی برای شب یلدا را نیز ندارند.

به این ترتیب، سنتی که قرن‌ها پایدار بوده و نماد اتحاد، مهربانی و شادی خانوادگی است، امسال با قیمت‌های نجومی آجیل و میوه و شکاف فاحش میان درآمد و هزینه‌ها، در معرض تهدید جدی قرار گرفته است. خانواده‌ها مجبور شده‌اند جشن‌ها را کوچک کنند، مهمانی‌ها را محدود کنند و یا حتی از برگزاری مراسم صرف نظر کنند؛ وضعیتی که نشان می‌دهد تورم و گرانی چگونه می‌تواند ریشه‌های فرهنگی و سنتی یک جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.