بورس به کجا می‌رود؟

اقتصاد ۲۴ - یک سال پیش و در چنین روز‌هایی بازار سرمایه ایران خود را برای بی‌سابقه‌ترین رشد آماده می‌کرد و در بهار طبیعت هم به‌طور مداوم جامه سبز بر تن داشت. اما نوروز امسال ماجرا متفاوت از سال پیش است؛ این‌روز‌ها اگرچه شاخص با شیب ملایمی به سمت پایین در حرکت است، ولی تحلیلگران روز‌های چندان امیدوارکننده‌ای را پیش‌بینی نمی‌کنند، هرچند همه نگاه‌ها به سمت روند اخبار برجام و همچنین انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو نیز هست. مردمی که بدون آموزش‌های لازم بخش زیادی از دارایی خود را وارد این بازار کردند و حالا در منفی‌های چندده‌درصدی به سر می‌برند، امیدوارند فضای انتخاباتی پیش‌رو، روند بازار را تغییر دهد تا انگیزه آن‌ها برای شرکت پرشور در انتخابات افزایش پیدا کند؛ اما تحلیلگران این بازار تمرکز خود را بر اخبار دیپلماسی و احتمال بازگشت آمریکا به برجام و همچنین روند تحریم‌ها گذاشته‌اند. بورس در ۱۴۰۰ به چه سمتی خواهد رفت و آیا می‌توان به روند روبه‌رشدی مشابه پارسال امیداور بود؟

شروع هفته با ۱۱ هزار واحد کاهش شاخص

اگرچه بازار بورس در هفته دوم فروردین هم فعالیت خود را آغاز کرد، ولی بسیاری از فعالان بازار شروع اصلی این بازار را پس از تعطیلات نوروز در نظر می‌گیرند که البته در این روز هم بازار سرمایه نه‌تن‌ها چنگی به دل نزد، بلکه با منفی سنگینی هم پیش رفت. دیروز روند نزولی بازار سرمایه هم ادامه داشت و شاخص کل بورس بیش از ۱۱ هزار واحد کاهش یافت. در معاملات دیروز، بازار سرمایه شاخص کل بورس با ۱۱ هزار‌و ۶۴۸ واحد نزول تا رقم یک‌میلیون‌و ۲۸۲ هزار واحد کاهش یافت. شاخص کل و معیار هم‌وزن نیز هزارو ۵۳۳ واحد کاهش یافت و رقم ۴۴۱‌هزار‌و ۱۱۴ واحد را ثبت کرد. معامله‌گران ۲۹۱ هزار معامله به ارزش ۳۲‌هزار‌و ۹۶۲ میلیارد ریال انجام دادند. فولاد‌مبارکه اصفهان، ملی صنایع مس ایران، سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، معدنی و صنعتی چادرملو، پالایش نفت اصفهان و پتروشیمی پارس نسبت به سایر نماد‌ها بیشترین تأثیر منفی را روی بورس گذاشتند. در آن‌سوی بازار سرمایه شاخص کل فرابورس نیز با ۱۱۹ واحد کاهش در رقم ۱۸‌هزار‌و ۳ واحد ایستاد، معامله‌گران این بازار ۱۳۷ هزار معامله به ارزش ۱۸‌هزار‌و ۳۹۹ میلیارد ریال انجام دادند. پلیمر آریاساسول، بیمه پاسارگاد، پتروشیمی زاگرس، سرمایه‌گذاری صباتأمین، پتروشیمی تندگویان، پتروشیمی مارون و فولاد هرمزگان جنوب نسبت‌به سایر نماد‌ها بیشترین تأثیر منفی را روی فرابورس گذاشتند.

بیشتر بخوانید:ریزش ۴ هزار و ۹۰۰ واحدی شاخص کل بورس در نخسین روز کاری هفته

روز خروج شدید پول‌های حقیقی

اگرچه آخرین روز سال ۹۹ با ورود شدید پول حقیقی یعنی فعالیت کاربران حقیقی همراه بود و انتظار می‌رفت روز‌های مثبتی در انتظار بازار باشد، اما حالا شرایط چندان مساعد به نظر نمی‌رسد. همین دیروز ثبت بیشترین خروج پول حقیقی در سال ۱۴۰۰ در این بازار رخ داد و ارزش خالص تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی کل بازار سهام ۷۶۳ میلیارد تومان بود و شاهد تداوم خروج نقدینگی حقیقی از بورس بودیم. در معاملات دیروز بورس تهران شاخص کل با افت ۱۱‌هزار‌و ۶۴۸ واحدی به رقم یک‌میلیون‌و‌۲۸۲‌هزار‌و ۸۷۴ واحد رسید. در بازار دیروز «فولاد»، «فملی» و «شستا» نماد‌های بزرگ بازار بودند که بیشترین تأثیر منفی را بر شاخص داشتند. در جدول پرتراکنش‌ترین نماد‌های بورس برکت صدرنشین است و اپال و شستا در رتبه‌های بعدی هستند. در فرابورس نیز رافزا، بپیوند و آریا پرتراکنش‌ترین نماد‌ها هستند. در روز شنبه ارزش خالص تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی کل بازار سهام ۷۶۳ میلیارد تومان بود و شاهد تداوم خروج نقدینگی حقیقی از بورس بودیم. علاوه بر این در معاملات دیروز بیشترین خروج پول حقیقی را شرکت صنایع شیمیایی ایران (شیران) داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن ۳۳ میلیارد تومان بود. پس از شیران، اپال و فولاد بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. دیروز همچنین ارزش معاملات کل بازار سهام به رقم پنج‌هزار‌و ۱۳۶ میلیارد تومان رسید که نسبت‌به روز چهار‌شنبه ۳.۷ درصد کاهش یافته است. ارزش معاملات خرد نیز ۳۵ درصد کاهش یافت و به رقم دوهزار‌و ۵۰۳ میلیارد تومان رسید. در پایان معاملات دیروز، ارزش صف‌های خرید نسبت‌به روز چهار‌شنبه یک درصد کاهش یافت و به رقم ۹۹ میلیارد تومان رسید. ارزش صف‌های فروش نیز ۳۹ درصد افزایش یافت و دوهزار‌و ۹۴۶ میلیارد تومان شد.

پیش‌بینی روند معاملات بورس در هفته سوم بهار ۱۴۰۰

اما این روند نزولی تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد و در هفته سوم بهار ۱۴۰۰ این بازار به چه سمتی خواهد رفت. دراین‌باره یک کارشناس بازار سرمایه با پیش‌بینی روند معاملات بورس در هفته جاری گفت: در هفته پیش‌رو شاهد معاملاتی متعادل در بازار خواهیم بود و احتمال ایجاد روند قوی در معاملات بازار ضعیف به نظر می‌رسد. «امیر‌علی امیرباقری» که با ایرنا سخن می‌گفت، به روند معاملات بورس در نخستین روز‌های معاملاتی سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و افزود: در هفته‌ای که گذشت شاهد معاملات کم‌رمقی در بازار بودیم که علت آن به‌صورت سنتی برگرفته از تعطیلات نوروزی و کاهش ارزش معاملات بازار در این برهه زمانی بود. او به عوامل تأثیرگذار در افت شاخص بورس در بازار هفته گذشته اشاره و اظهار کرد: به‌دلیل تغییر ایجاد‌شده در زمان تسویه‌ها، خریدار و فروشنده تمایل چندانی به انجام معاملات در بازار سهام ندارند.

امیرباقری اظهار کرد: علت دیگر اینکه به‌دلیل وجود تعطیلات رسمی، احتمال ایجاد ریسک‌های معاملاتی در بازار با افزایش همراه می‌شود که به‌صورت عمده سهام‌داران و سرمایه‌گذاران چنین ریسکی را تحمل نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند در زمان بازگشت ثبات به معاملات این بازار، اقدام به ورود و سرمایه‌گذاری در این بازار کنند. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه اکنون بازار سرمایه روند چندان مشخصی ندارد، گفت: در صورت وجود روندی جدی در معاملات بازار، زمینه ایجاد معاملات بهتر فراهم می‌شد و حتی در این صورت در زمانی که معاملات در بازار قدرت چندانی ندارند، رونق به معاملات بازار بازگردانده می‌شود. او به مهم‌ترین پارامتر‌های تأثیرگذار در روند معاملات بازار سهام اشاره کرد و افزود: اکنون مهم‌ترین پارامتر تأثیرگذار بر بدنه بازار سرمایه، پارامتر ابهام است که به‌صورت مستقیم در افزایش پارامتر ریسک تأثیرگذار است؛ همین موضوع باعث شده تا حدودی خریداران و فروشندگان از انجام معاملات در بازار سهام عقب‌نشینی کنند. امیرباقری خاطرنشان کرد: درباره مناسبات سیاسی تأثیرگذار بر بازار سهام، بحث بازگشت آمریکا به برجام و انتخابات ریاست‌جمهوری ایران مطرح است که به دلیل وجود ابهام در نتیجه این اتفاق‌ها، ریسک بازار افزایش پیدا کرده است. این کارشناس بازار سرمایه گفت: تا حدودی به‌دلیل نبود روندی غالب در بازار، سهام‌داران از سرمایه‌گذاری در این بازار و ورود سرمایه‌های خود به بورس خودداری می‌کنند؛ بنابراین در کوتاه‌مدت و میان‌مدت نباید در بازار انتظار روند‌های قوی مشابه روند‌های دو سال اخیر را داشته باشیم.

او ادامه داد: به لحاظ تکنیکالی در زمان ایجاد روند‌های سنگین در معاملات، بازار احتیاج به اصلاح قیمتی و زمانی پیدا می‌کند؛ به همین دلیل در کوتاه‌مدت نباید در بازار در انتظار روند‌های قوی در جهت مثبت و منفی باشیم. امیرباقری اظهار کرد: نکته‌ای که باید به آن دقت کرد، این است که سرمایه‌گذاران ممکن است در زمان تحلیل پارامتر‌های حاضر و آتی، به برخی از سهام با قیمت‌های ارزنده برخورد کنند، اما از آنجایی که با وجود ارزندگی قیمت‌ها روند قوی در بازار شکل نمی‌گیرد، شاهد ورود جریان نقدینگی در بازار نخواهیم بود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: این امر باعث می‌شود بسیاری از سرمایه‌گذاران صبر کنند تا در زمان تشکیل روند جدی در بازار حتی با قیمت‌های بالاتر به بازار ورود کنند، اما در زمان قیمت پایین سهام، به‌دلیل نبود روند قوی سرمایه خود را وارد بازار نمی‌کنند. او روند معاملات بورس در هفته جاری را مورد پیش‌بینی قرار داد و افزود: در هفته پیش‌رو شاهد معاملاتی متعادل در بازار هستیم و احتمال ایجاد روند قوی در معاملات بازار ضعیف به نظر می‌رسد. امیرباقری خاطرنشان کرد: با توجه به اتفاق‌های سیاسی، چشم‌انداز روشن سیاسی و گشایش‌های مطرح‌شده مانند بازگشت آمریکا به برجام، می‌توان انتظار داشت بازار ارز تحت تأثیر این خبر قرار بگیرد که همین امر بر بدنه بازار سرمایه تأثیرگذار خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه گفت: این موضوع ممکن است زمینه افزایش عرضه در بازار را فراهم کند؛ هرچند ایجاد عرضه در بازار نشان‌دهنده روند قوی نزولی در بازار نیست. او به سرمایه‌گذاران توصیه کرد برای سرمایه‌گذاری در بورس پارامتر‌های فعلی و آتی را مورد بررسی قرار دهند.

امیرباقری تأکید کرد: در‌صورتی‌که سهام‌داران اطلاعات کافی و قدرت تحلیل در بازار سهام را ندارد، از افراد دارای مجوز قانونی کمک بگیرند تا بتوانند از این طریق نهایت استفاده را از ظرفیت‌های بازار داشته باشند.

تأثیر قرارداد با چین بر بازار سرمایه ایران چه خواهد بود؟

مهم‌ترین خبر نوروز امسال ایران، امضای سند جامع همکاری با چین است که با نگاه‌های متفاوتی هم روبه‌رو شده و کارشناسان مختلف در روز‌های گذشته در نقد یا حمایت از این قرارداد سخن گفته‌اند. تأثیر این سند همکاری بر بازار بورس ایران هم یکی از بحث‌های جدی این‌روزهاست که کارشناسان زیادی به تأثیر مثبت این سند همکاری بر بازار بورس امیدوارند.

«بهروز خدارحمی» یکی از این تحلیلگران اقتصادی است که در گفتگو با «بازار» دراین‌باره گفت: با توجه به اتفاقاتی که در یک ماه پایانی سال ۹۹ رخ داد و تقریبا به این جمع‌بندی رسیده شد که هیجانی که در فروش خیلی از سهام‌ها بود، بی‌دلیل بود؛ در‌صورتی‌که سهم‌ها ارزنده بودند و زمانی که بخش قابل ملاحظه‌ای از هیجانات تخلیه شد و در روز‌های پایانی سال، ما بازار بهتری را نسبت به قبل داشتیم و به نظر می‌رسد در ادامه نیز همان روند را داشته باشیم. مضاف بر اینکه تفاهم‌نامه‌ای که با چین به امضا رسید، می‌تواند به‌عنوان یک خبر خوب در اقتصاد کشور تلقی شود و موجب گشایش‌های اقتصادی برای ما باشد. خدا‌رحمی گفت: متأسفانه ما در یکی، دو سال گذشته این تجربه را زیاد داشته‌ایم که خیل گسترده‌ای از سهام‌داران تازه‌وارد، نمی‌توانند تحلیل مناسبی از شرایط بازار و شرایط بین‌المللی داشته باشند و بعضا اخبار خوب را بد تلقی می‌کنند و اخبار بد را خوب. اما به‌صورت کلی این اتفاق می‌تواند جزء اخبار خوب بنیادی برای بازار محسوب شود و برای خیلی از صنایع گشایش ایجاد کند و امیدواریم این دو، سه پارامتر دست به دست هم دهند و بتوانیم شاهد بازار خوبی از هفته دوم فروردین باشیم.

این کارشناس بازار سرمایه معتقد است بسته‌شدن کانال سوئز به‌صورت کوتاه‌مدت می‌تواند بر بخشی از صنایع و بارگیری و گشایش‌هایی که محدودیت‌های کوتاه‌مدت دارند، اثر بگذارد، اما اثر آن به‌صورتی نیست که بخواهد ماندگار باشد و از این دست متغیر‌ها در بازار بسیار داریم؛ مانند ناآرامی‌هایی که در برخی از کشور‌ها مثل عربستان رخ می‌دهد و روی نفت تأثیر می‌گذارد. استاد دانشگاه تربیت‌مدرس بیان کرد: نگاه کلی حاکم بر بازار این است که ما در چند ماه گذشته به‌دلیل هیجانات مفرطی که در بازار داشتیم و اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم در یک سال گذشته، شاهد بودیم نیمه اول آن هیجان از جنس مثبت و خوش‌بینی بوده و در نیمه دوم آن هیجان از جنس منفی و عمدتا همراه با بدبینی بوده است و هیچ‌گاه به اخبار خوب یا بد وزن درستی نداده‌ایم و آن چیزی که به چند ماه گذشته مرتبط است، این است که اخبار خوب و بنیادی در بسیاری از نماد‌ها دیده نشد؛ به دلیل آن هیجانی که وجود داشت و اساس شاخص درستی برای ارزیابی وجود نداشت و بخش درخور توجهی از افرادی که روی روند بازار هم تأثیرگذار بودند.

خدارحمی در انتها یادآور شد: تصور می‌کنم نتیجه مجموع اتفاقاتی که افتاد، مثل محدودیت‌ها و کم و زیادکردن دامنه که البته در بلند‌مدت خوشایند نیست، ولی به ناچار این اتفاقات افتاد، این بود که هیجان در بازار کمتر شود و این هیجان کمتر موجب شود ما به جای اینکه با روند مثبت و منفی، با صف خرید و صف فروش تصمیم به خرید یا فروش بگیریم، دنبال این باشیم که به سمت تحلیل برویم و در آن زمان است که ما سراغ متغیر‌ها و اخباری شبیه به این برویم که کدام‌یک از شرکت‌ها در زیر مجموعه خود اخبار خوبی داشتند، افزایش سرمایه داشتند و کدام‌یک متأثر از نرخ برابری دلار وضعیت بهتری پیدا می‌کنند و....

امیدوارم این اتفاق افتاده باشد؛ چراکه اگر این موضوع انجام و اخبار دیده شود و به میزان اثری که دارند بر قیمت‌ها متأثر شوند، در این صورت برای خیلی از سهم‌ها اتفاق‌های خوبی رقم خواهد خورد.