حقایقی درباره آیین مرده سوزی در جهان

اقتصاد ۲۴- این روزها ویروس کرونای هندی نه فقط نظام درمانی هندوستان که حتی آیین مرده سوزی را هم در این کشور پرجمعیت به چالش کشیده است و براساس آنچه که تاکنون از وضعیت شیوع کرونا در هند روایت شده یکی از مشکلات جدی هندی ها سوزاندن مردگانی است که در نتیجه ویروس کرونا بر تعداد آنها افزوده شده است.

اما صرفه نظر از چالش کنونی مرده سوزی در هند باید گفت که سوزاندن مردگان تاریخ طولانی‌ و درجریان دارد برای مثال غیر از هند در برخی کشور‌های دیگر هم اموات را بجای دفن مستقیم می‌سوزانند در این مقاله به تاریخچه و فلسفه مرده سوزی اشاره شده است.

ببینید: بحران سوزاندن اجساد در هند + عکس

سوزاندن مردگان در هند و کشور‌های دیگر

تاریخ مرده سوزی (Cremation) بین بشر به ۲۰ هزار سال پیش و به جسد فردی موسوم به مونگو لیدی در دریاچه مونگو استرالیا بر می‌گردد. پیش از زرتشتیان نیز مرده سوزی در برخی اقوام داخل پارس‌ها نیز به قولی رایج بوده، اما با ورود زرتشت این عمل کامات منسوخ می‌شود. (ثابت نشده است)

فرایند کاهش حجم بدن انسان مرده و تبدیل ان به ترکیبات شیمیایی به شکل قطعات ریز و استخوان‌های کوچک را مرده سوزی می‌گویند. این کار از طریق سوزاندن در کوره و یا در فضای باز با استفاده از درجه حرارات بسیار بالا صورت می‌پذیرد. این عمل ممکن است بعنوان مراسم تشییع جنازه در برخی فرهنگ‌ها و یا عملی بعد از مرگ و به جای تشییع جنازه صورت گیرد. این کار همچنین به جای دفن بدن کامل داخل تابوت و یا بدون تابوت انجام شود.

بقایای بدست آمده از مرده سوزی یا در معابد جای داده شده و یا به آب روان ریخته شده و یا جایی که بازماندگان تعیین می‌کنند، قرار داده شود. حتی ممکن است طبق مراسم خاص بقایای مرده سوزی شده در نقاط مختلف و زمان‌های مختلف عمدا پراکنده گردد.

مرده سوز خانه

در اغلب کشور‌ها مرده سوزی در قبرستان‌ها انجام می‌شود، اما در برخی کشور‌های دیگر در کارخانه‌های مخصوص نزدیک معابد و یا گورستان‌ها و یا نزدیک رودخانه و دریا در فضای باز (هند و نپال) انجام می‌شود. درجه حرارات لازم در کوره‌های مرده سوزی به ۱۱۵۰ درجه سانتی گراد می‌رسد که برای سوزاندن جسدکافی است. سوخت لازم از طریق سوخت دیزل، گاز طبیعی، یا گاز شهری (در هنگ کنگ) تامین می‌گردد. قبلا سوخت عمده ذغال سنگ بوده است. کوره‌های جدید سیستم مانیتورینگ در خود داشته و مسوول این کار همه چیز را رایانه‌ای مدیریت می‌کند. برای هر ۴۵ کیلو جسد یک ساعتی وقت لازم است تا جسد سوزانده شود. برای بدن‌های بزرگ تا ۲ ساعت وقت لازم است. در بسیاری کشور‌ها سوزاندن چند جسد همزمان (مانند امریکا) غیر قانونی است. البته دو قلو‌ها و مادران همراه نوزاد مرده به صورت همزمان سوزانده می‌شوند.

اتاقکی که جسد در آن سوزانیده می‌شود از جنس آجر نسوز است که هر ۵ سال یکبار عوض می‌شود. برخی مراسم مرده سوزی با حضوربستگان انجام می‌شود (مانند هند که بستگان باید حضور داشته باشند.) در برخی نقاط نیز کوره‌های مخصوص کودکان یا افراد بزرگسال که وزن ۲۲۰ کیلو را می‌توانند تحمل کنند، وجود دارد.

در امریکا تابوت‌ها اجاره داده شده و قبل از مراسم مرده سوزی از بدن جدا می‌شود. در انگلستان جسد همراه با کفن سوزانده می‌شود و جنس کفن باید از مواد قابل استفاده مجدد باشد. جواهر و قطعات متصل به مرده قبل از سوزاندن، جدا خواهد شد. جسد همچنین از اسکنر حساس به فلزات عبور داده می‌شود تا فلزات احتمالی از بدن جدا شود. بدلیل کاهش هزینه‌ها همچنین کفن‌های قابل استفاده مجدد طراحی شده است تا بازماندگان دچار دردسر مالی نشوند!

علل مرده سوزی

مذهب عمده‌ترین دلیل برای مرده سوزی اعلام شده است. برخی اقوام مانند اقوام هندی با مذهب بودا برای آمرزش مردگان، این کار را انجام می‌دهند. دلیل عمده بعدی هزینه‌های گزاف است که باعث شده برخی بدلایل اقتصادی اجازه دهند تا مردگانشان را بسوزانند. عمده مذاهب دنیا معتقدند بعد از مرگ روح از بدن جدا می‌شود و به همین خاطر جسم را می‌توان پراکنده کرد و یا سوزاند. تدفین نقش غالبی را به جای مرده سوزی داشته، اما با افزایش جمعیت این موضوع در جهان تحت الشعاع قرار گرفته است. در بلایای طبیعی رخ داده در جنوب هند در سال ۲۰۰۴ بیش از ۳۰۰ هزار نفر به یکباره کشته شدند و به همین خاطر ترجیح داده شد تا اجساد سوزانده شود. در برخی از مذاهب نیز مردم معتقدند بعد از مرگ جسد به طبیعت بر می‌گردد و سوزاندن راهی آسان برای برگرداندن آسان و سریعتر جسم به طبیعت است.

از آنجایی که کاتولیک مذهب‌ها مراسم خاصی برای تدفین دارند، هزینه‌ها بشدت زیاد است و به همین خاطر اغلب از روحانیون خود پرسیده اند که ایا می‌شود چنین کاری کرد که در پاسخ جواب منفی شنیده اند. بنا براین کاتولیک‌ها رسما حق مرده سوزی ندارند.

درآوردن برخی ابزار مانند قلب و دندان مصنوعی و پلاتین و ... قبل از مرده سوزی واجب است و ابزار مذکور به فرد متعهد و همراه مرده داده خواهد شد. برخی نیز به دلایل شخصی و اینکه جسد کم کم زیر خاک تخریب می‌شود، ترجیح میدهند بدلیل وابستگی شدید به فرد از دست رفته، به مرده سوزی و نگهداشتن خاکستر جسد دست بزنند.

خاکستر سازی از بقایای سوزانده شده

بعد از اینکه جسد سوزانده شد، با دستگاه کوبنده که مانند توپ‌های فلزی قوی هستند، جسد به خاکستر تبدیل می‌شود. در ژاپن و تایوان عملیات کوبش جسد بدون اجازه انجام نمی‌شود. در ژاپن اغلب خانواده‌ها بقایای سوزانده شده را با خود به خانه برده و سالیان سال در گوشه‌ای از خانه در ظرفی مخصوص همراه با نمک و سدیم و پتاسیم نگه داشته و با آن به عبادت می‌پردازند.

برخی مذاهب و اقوام خاکستر را دفن می‌کنند. برخی نیز در رودخانه یا دریا می‌ریزند. در برخی کشور‌ها مانند هند (آیین جین، هندوئیسم، سیک و بودایی) و نپال مراسم مرده سوزی کنار آب انجام شده و همان وقت نیز خاکستر مرده را به آب می‌دهند.

مرده سوزی در دوران مدرن

در سال ۱۸۷۳ پروفسور برونتی فرهنگ مرده سوزی را در وین نمایش داد و بعد در انگلیس به سال ۱۸۷۴ جنبشی در این رابطه بوجود آمد و اولین عملیات مرده سوزی در اروپا به صورت رسمی در ووکینگ انگلیس در ۱۸۷۸ انجام شد. در سال ۱۸۷۶ در واشنگتن امریکا توسط کتر فرانسیس لموین انجام گردید. این اعمال بین پروتستان‌ها و نه کاتولیک‌ها که با این عمل مخالف سرسخت بودند، رخ داد. در سال ۱۹۶۳ پاپ ممنوعین مرده سوزی را رفع کرد و کلیسای کاتولیک در سال ۱۹۶۶ اجازه محدود این کار را داد که دوباره با مخالفت گسترده روبرو شد. در استرالیا در سال ۱۹۲۵ رسما کارخانه مرده سوزی افتتاح شد.

دکتر استیو لوکر صاحب کارخانه B&L Cremation Systems Inc سیستم مرده سوزی جدیدی بنام Hot Hearth را در دهه ۱۹۸۰ اختراع کرد و با استفاده از گاز و حرارت پایین کوره مرده زودتر به خاکستر تبدیل شود. در واقع حرارت بیشتری با گاز کمتر درست می‌شد و هزینه مرده سوزی را نیز کاهش می‌داد. برای هر مرده بر اساس وزن، زمان خاصی به رایانه مرکزی و کنترل کننده مرکزی داده می‌شود.

آمار مرده سوزی در کشور‌های مختلف

ژاپن با ۹۹ درصد (در سال ۲۰۰۸) بالاترین آمار مرده سوزی در جهان را دارد. بدین معنی که ۹۹ درصد از ژاپنی‌ها وقتی می‌میرند، راهی مرده سوز خانه‌ها می‌شوند و اجساد سوزانده می‌شود.

این در حالی است که ایتالیا و لهستان با ۱۰ درصد کمترین آمار مرده سوزی را در بین کشور‌های مرده سوز به خود اختصاص داده اند. در آسیا و در کشور چین طبق آمار ارائه شده در سال ۲۰۰۸ کل مرگ و میر‌ها ۹۳۴۸۴۵۳ نفر بوده که از این تعداد بیش از ۴۵۳۴۰۰۰ یعنی ۴۸ درصد را سوزانده اند.

در اروپا ودر انگلیس آمار مرده سوزی در سال ۲۰۰۸ به ۷۲ درصد رسیده است. در کانادا این رقم به ۶۸ درصد در سال ۲۰۰۹ رسیده، در حالی که در دهه ۱۹۷۰ این رقم تنها ۵ درصد بوده است. در امریکا ۳۶ درصد از مردگان در سال ۲۰۰۹ سوزانده شده اند. طبق پیش بینی‌ها این رقم در سال ۲۰۱۵ به ۴۶ درصد و در سال ۲۰۲۵ به ۵۸ درصد خواهد رسید. در استرالیا نیز رقم ۶۵ درصد و در نیوزیلند به ۷۰ درصد رسیده است.

منبع: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ