ائتلاف رییسی و موتلفان غیرسیاسی

اقتصاد۲۴- این از شیوه‌ها و الگو‌های بلاغی است که سیاسیون گاه واژه، تعبیر یا اصطلاحی را از بستر گفتمانی غیرسیاسی وام گرفته و از آن به‌منظور اثرگذاری بیشتر و عمیق‌تر بر افکار عمومی و اذهان شهروندان جامعه، در ادبیات و گفتمان سیاسی خود بهره می‌برند. چنان‌که در همین انتخاباتی که حالا ۲۰ روزی بیشتر تا برگزاری‌اش نمانده، یکی از مدعیان شاخص و جدی که البته پیش از آغاز رسمی رقابت‌ها با حکم شورای نگهبان از گردونه رقابت خارج شد، نخستین ویدیوی تبلیغاتی‌اش را با تعبیر فوتبالی «دو هیچ» به پایان برد تا بگوید که پیشاپیش از رقبایش پیش افتاده که البته بعد روشن شد چنین نبوده و نسبتش با انتخابات ۱۴۰۰، چیزیست شبیه به من و شما و دیگر شهروندان. موضوع این گزارش البته آن کاندیدای ناکام نیست و بالعکس، قرار است از کسی صحبت کنیم که ماه‌هاست نامش را به عنوان مهم‌ترین گزینه جناح راست و حتی فراتر از آن، به عنوان پیروز احتمالی انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ می‌شنویم؛ «سیدابراهیم رییسی»

دولت ائتلافی یا ائتلاف غیرسیاسی؟

رییس دستگاه قضایی و کاندیدای اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم دیروز به شهرک صنعتی عباس‌آباد تهران رفت و در خطابه انتخاباتی‌اش به‌نحوی سعی کرد به همان شیوه و الگوی رتوریک و بلاغی که ابتدا اشاره شد، قدرت و توانایی‌اش را در سخنوری به رخ رقبا بکشد و همزمان جمله‌ای بگوید که بعید نیست طی روز‌های آینده به عنوان یکی دیگر از شعار‌های کارزار انتخاباتی‌اش بازتکرار و بازنشر شود. منتها با یک تفاوت اساسی و حائز اهمیت نسبت به آنچه پیش‌تر گفتیم و آن، اینکه رییسی به‌جای وام گرفتن از ادبیات غیرسیاسی برای نطق سیاسی خود، تعبیری را از ادبیات سیاسی در جایگاهی متفاوت و البته همچنان سیاسی به‌کار برد؛ او گفت که «دولت من یک «دولت ائتلافی» خواهد بود» و مطابق انتظار اغلب خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری برخط فارغ از آنکه به‌لحاظ جناحی همراه رییسی بودند یا نه، در پوشش خبر بازدید او از شهرک صنعتی عباس‌آباد، به همین جمله به عنوان تیتر خود ارجاع دادند. به‌خصوص رسانه‌های اصولگرا که این روز‌ها اگرچه همچون چهره‌های سیاسی منتسب به این جریان سیاسی سعی دارند ارتباطات ۵ کاندیدای اصولگرای انتخابات پیش‌رو راکاملا آرام و دوستانه جلوه دهند، اما می‌دانند اختلاف جدی است و چه بهتر که به‌جای هر صحبت از آنچه در مسیر اختلاف میان این و آن کاندیدای اصولگرا می‌گذرد، از «ائتلاف» و «همپیمانی ناگسستنی» بگویند. رییسی، اما به‌واقع اشاره‌ای به «ائتلاف» و تشکیل «دولت ائتلافی» به‌معنای مصطلح آن در ادبیات سیاسی نداشته و مشخصا با کلامی استعاری، موتلفان خود را «تولیدکنندگان» و «کارگران عزیز» معرفی کرده و با این تفاسیر است که از ائتلافی بودن دولت خود سخن گفته و از اینکه برای اعلام ائتلاف ناگسستی آمده است! آن‌هم درست در روزی که از جبهه پایداری تا جامعتین و از کاندیدای ردصلاحیت‌شده تا کاندیدای تاییدصلاحیت‌شده، صراحتا یا تلویحا از حمایت خود از او گفته‌اند. هرچند این اوضاع - چنان‌چه اشاره شد - به‌معنای آن نیست که هیچ اشکال و ایرادی در مسیر همگرایی و اجماع کامل و یکپارچه اصولگرایان وجود ندارد. چراکه همزمان با آنچه دیروز درباره حمایت‌ها از رییسی در اخبار شنیده و خواندیم، شنیدنی‌ها و خواندنی‌های خبری دیگری نیز مخابره شد که علیه این رویه را موردتاکید قرار داد؛ آنجا که یکی از مسوولان ارشد ستاد محسن رضایی صراحتا از این گفته که او اهل کناره‌گیری و انصراف از انتخابات نیست و همزمان بیژن نوباوه‌وطن، نماینده عضو جبهه پایداری تهران در مجلس و البته مشاور سعید جلیلی نیز تاکید کرده که او ارجح و اصلح از دیگر نامزد‌های اصولگرا و غیراصولگرای انتخابات ۱۴۰۰ است و نه‌تن‌ها «حضورش برای انتخابات بسیارضروری است»، بلکه فراتر از این «اساسا موضوع کنار رفتن جلیلی به نفع کسی مطرح نیست.»

بیشتر بخوانید: ادامه بگومگو‌ها درباره رد صلاحیت نامزد‌های شاخص انتخابات

حمایت فرمانده سابق خاتم یا رقابت فرمانده اول؟

همچنین در روزی که «دیدار ۲ ساعته سعید محمد و رییسی» و البته متعاقبا فعال شدن ستاد‌های محمد به‌سود رییسی» سرخط مهم‌ترین اخبار انتخاباتی بود، چنان‌چه اشاره شد مسوول ستاد قرارگاه شرق کشور محسن رضایی در حالی تاکید کرده که «او کناره‌گیری نخواهدکرد» و استدلال کرده که «اگر رضایی می‌خواست کنار بکشد، هرگز بعد از حجت‌الاسلام رییسی ثبت‌نام نمی‌کرد» و در اظهارنظری تامل‌انگیز به «تاسیس قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در سال ۶۸» به عنوان «یکی از دستاورد‌های محسن رضایی» اشاره کرده است. حال آنکه چهره‌ای که هوادارانش در همین انتخابات با استناد به عملکرد قرارگاه خاتم‌الانبیاء، از قابلیت و توانایی‌هایش می‌گفتند، سعید محمد بود؛ یکی از چند کاندیدای دارای پیشینه نظامی که برخلاف اغلب گزینه‌های شاخص هم‌رده خود، حاضر به کناره‌گیری به نفع رییسی در ۲۴ ساعت پایانی پیش از اعلام نتایج بررسی صلاحیت داوطلبان ازسوی شورای نگهبان نشد و درحالی دیروز بالاخره از این حمایت خبر داد که چند روز دیرتر از دیگر کاندیدا‌های اصلاح‌طلب و اصولگرای ردصلاحیت‌شده حاضر به اعلام پذیرش حکم شورای نگهبان و صدور بیانیه شده بود.

اصلح پایداری یا صلاحیت جلیلی؟

بحث حمایت جبهه پایداری از رییسی نیز چنان‌که گفتیم همراه با فراز و فرود‌ها و حاشیه‌هایی است که بعضا می‌توانند از متن و اصل خبر مهم‌تر باشند. چنان‌که دیروز مجید متقی‌فر، سخنگوی جبهه پایداری از حمایت این تشکل منتسب به جناح راست از سیدابراهیم رییسی خبر داده و گفته آنان «پس از ارزیابی دقیق نامزد‌های مطرح در جبهه انقلاب‌مطابق شاخص‌های اعلامی ازسوی رهبر عزیزمان، جهت نزدیک شدن به انتخاب اصلح از میان جناب آقای رییسی و جناب مهندس محصولی و جناب دکتر جلیلی در شورای مرکزی جمع‌بندی نمود و مقرر شد پس از ثبت‌نام نامزد‌های ریاست‌جمهوری از ۳ نفر از بزرگواران یک نفر به عنوان گزینه نهایی و اصلح به مردم عزیز و شریف ایران معرفی شود که جناب آقای محصولی به‌رغم اصرار اعضای شورای مرکزی جبهه از ثبت‌نام خودداری کرد و درنهایت جبهه پایداری انقلاب اسلامی باتوجه به اجماع اغلب جریانات و نیرو‌های جبهه انقلاب جناب آقای رییسی را به عنوان اصلح به مردم عزیز و شریف ایران اسلامی معرفی می‌نماید.» با این همه، اما چنان‌چه اشاره شد، بیژن نوباه‌وطن در قامت مشاور سعید جلیلی و البته به عنوان یکی از اعضای ارشد جبهه پایداری همچنان از حضور جلیلی در صحنه انتخابات می‌گوید و فراتر از آن، اصرار دارد که این موضوع که او به نفع کسی کنار برود، اساسا مطرح نیست.

حمایت روحانیون یا مدرسین؟

همزمان خبر مهم دیگر که باز ظاهر امر نشان از حمایتی دیگر از رییسی داشت و کمی که در آن دقیق می‌شدیم، ابعادی مهم در حاشیه قابل‌تامل می‌نمود، به اظهارات سیدرضا تقوی، رییس سنی مجلس یازدهم و البته دبیر جامعه روحانیت مبارز اختصاص داشت و تاکید این روحانی اصولگرا بر حمایت «جامعتین» از سیدابراهیم رییسی. تقوی که پس از سال‌ها حضور در مجالس شورای اسلامی در ادوار دوم، چهارم و پنجم را در کارنامه دارد و این سال‌های اخیر و پیش از بازگشت به پارلمان با آغاز به کار مجلس یازدهم نیز راس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و همین‌طور جامعه روحانیت مبارز، ازجمله روحانیون متنفذ در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های جناح راست بوده، درحالی دیروز بار دیگر به اظهارنظری سیاسی- انتخاباتی پرداخت که یک سال اخیر و پس از برگزاری مراسم افتتاحیه مجلس یازدهم که او به عنوان رییس سنی این دوره مدیریت جلسه‌اش را برعهده داشت، کمتر از او شنیده‌ایم. تقوی، اما دیروز در حالی از «فعال شدن جامعتین در راستای انتخابات» خبر داد که این نهاد سیاسی- مذهبی اصولگرا متشکل از دو نهاد جامعه روحانیت مبارز و مجمع مدرسین حوزه علمیه قم است و اگرچه جامعه روحانیت، از ماه‌ها پیش به صراحت از ورود به انتخابات گفته و از همان زمان نیز محور تحرکات اصولگرایان در نهادی موسوم به «شورای وحدت» قرار گرفت تا پشتیبان رییسی در انتخابات باشد، اما جامعه مدرسین حوزه علمیه قم این رویه را دنبال نکرده است. چنان‌که آبان‌ماه ۹۹ آیت‌الله مرتضی مقتدایی به عنوان نایب‌رییس جامعه مدرسین اعلام کرد که این تشکل سیاسی- مذهبی تصمیم نهایی خود را درمورد انتخابات ۱۴۰۰ گرفته و به قطع و یقین، «بنای دخالت در انتخابات ریاست‌جمهوری ندارد.» مقتدایی که در این رابطه چندکلامی مختصر به خبرآنلاین گفته بود، در عین حال تاکید داشت روحانیونی که در کسوت اساتید حوزه علمیه قم و با گرایش سیاسی نزدیک به اصولگرایان و محافظه‌کاران در جناح راست فعالیت می‌کنند، «تمام تلاش خود را برای تشویق مردم در زمینه مشارکت در امر انتخابات به کار خواهند بست»، اما آنچه مسلم است «در موضوع معرفی کاندیدا، نقشی نخواهند داشت.» حدود ۷ ماه پس از آن اظهارات مقتدایی، اما سیدرضا تقوی از حمایت «جامعتین» از رییسی می‌گوید. جالب آنکه تقوی در بخشی از سخنان دیروز خود تاکید کرده که «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم حتما خودشان به‌صورت جداگانه این موضوع را اعلام خواهند کرد.» حال اینکه جامعه مدرسین دقیقا چه زمانی آنچه را که دبیر جامعه روحانیت مبارز از قول‌شان گفته رسانه‌ای می‌کنند، هنوز مشخص نیست. هرچند فارغ از زمان اعلا‌م‌موضع، در عین حال این نکته نیز ناروشن است که آیا روحانیون عضو جامعه مدرسین اساسا چنین موضعی را برخلاف آنچه پیش‌تر اعلام شده بود، اتخاذ می‌کنند یا نه و احتمالا اینهاست که باعث شده رییسی هم از تشکیل «دولت ائتلافی» بگوید و هم در عمل، همچنان کارزار انتخاباتی‌اش را «مستقل» از اصولگرایان دنبال کند و موتلفان‌شان را از میان غیرسیاسیون برگزیند.