ایران از جاده ابریشم کنار گذاشته شد؟!

اقتصاد۲۴- سند همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین می‌تواند بستر خوبی برای مشارکت فعال ایران در ابَرپروژه «ابتکار کمربند و جاده» باشد که به یک طرح توسعه‌ای در غرب آسیا تبدیل شده است.

با امضای سند همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین از سوی وزرای امور خارجه دو کشور مسیر سرمایه گذاری و مشارکت ایران در پروژه‌های بزرگی از جمله «ابتکار یک کمربند یک راه» را هموار کند.

«شیء جی پینگ» رئیس جمهور چین و معمار اقتصاد نوین این کشور به عنوان طراح و ایده پرداز «ابتکار یک کمربند یک راه» اخیراً با تغییر نام روبه‌رو شده و به «ابتکار کمربند و جاده» نامگذاری شده ولی در اقتصاد بین‌الملل با نام‌هایی همچون راه ابریشم نوین یا راه ابریشم قرن ۲۱ هم شناخته می‌شود)، قصد دارد تا این کشور را به مالک یکی از بزرگترین پروژه‌های عمرانی-اقتصادی دنیا تبدیل کند.

راه ابریشم ایران با یک راه یک کمربند احیا می شود

اگر در گذشته راه ابریشم از چین به آسیای میانه، ایران، عثمانی، بالکان و اروپا منتهی می‌شد، در پروژه «ابتکار کمربند و جاده» یا راه ابریشم نوین مقرر شده است بخش‌های زیادی از آسیای میانه، روسیه و شمال اروپا، اروپای شرقی، آفریقا و غرب آسیا با استفاده از کلیدواژه «حمل و نقل» ولی عملاً با در برگیری کلیت اقتصاد، بیش از ۷۰ کشور را شامل شود.

نقش ایران در گسترش جاده ابریشم

در همین رابطه امین ترفع مدیرکل تجاری‌سازی و تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی  ايده اوليه کمربند راه براي پر كردن اين شكاف ها میان شرق و غرب شکل گرفت، گفت: به طوری که با تکیه بر نرخ رشد بالای GDP، فاصله شرق و غرب چین کاهش یافت از این رو شبكه قطار پرسرعت چين با سرعت 420 كيلومتر در ساعت بين سالهاي 2004 تا 2019 به طول 24500 كيلومتر كشيده شد.

او اظهار کرد: از سوی دیگر لازم بود تا به تبعیت از دوران گذشته، انتقال مجدد جریان تجارت به جاده، افزایش یابد تا از آن طریق علاوه بر ایجاد توسعه متوازن در داخل خاك چين، پيشروي مرزهاي اقتصادي و تجاری آن کشور به سوی غرب و كشورهاي آسياي مرکزی و اروپا صورت گیرد به طوری که کشورهای غربی بتوانند نقش موتور محرک را برای توسعه سرزمین های بخش غربی چین فراهم کنند.

مدیرکل تجاری‌سازی و تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه همسایگان شمالی و غربی چین که بالاترین GDP را در میان کشورهای منطقه دارا بودند (روسیه، قزاقستان، پاکستان)، جایگاهی کلیدی را برای ایفای این نقش مکمل پیدا کردند گفت: رییس جمهور چین در سال 2013، ابتکار کمربند راه را در قزاقستان معرفی کرد. این ابتکار از 6 کریدور اقتصادی تشکیل شده که کریدور شماره 4 آن از مسیر ایران عبور می کند. یکی از مهمترین کریدورهای اقتصادی این ابتکار، کریدور اقتصادی چین پاکستان است که سرمایه گذاری 46 میلیارد دلاری چین در زیر ساختهای اقتصادی و حمل و نقلی آن در حال انجام است.

ترفع تصریح کرد: هر یک از کشورهای منطقه با همسوسازی جریان توسعه و منافع خود با چین، از طریق مکانیزم های دو جانبه و چند جانبه، با ابتکار کمربند راه همراهی و تلاش می کنند با همه توان، نقش سازنده و مکمل را با شرکای منطقه ای خود در این ابتکار ایفا کنند.

او بیان کرد: یکی از برنامه های قدرتمندی که در منطقه آسیای مرکزی و اروپای شرقی تمرکز دارد، برنامه همکاری های اقتصادی منطقه ای آسیای مرکزی (CAREC) است که توسط بانک توسعه آسیایی ایجاد و پشتیبانی می شود و در زیر ساخت های اقتصادی و حمل و نقلی کشورهای همسایه سرمایه گذاری صورت می گیرد و هدف نهایی همه این سرمایه گذاری ها عموما اتصال اروپا به چین از طریق کشورهای آسیای مرکزی است.

ترفع توضیح داد: به منظور موفقیت کامل ابتکار کمربند راه، چین همواره رویکرد اجتناب و دوری از تنش و مناطق پر تنش را دارد بنابراین هر یک از کشورهای منطقه به منظور همسو شدن با جریان توسعه چین، به طور مستمر برای پیش بینی پذیری شاخه ای اقتصادی و سیاسی، سهولت کسب و کار و ایجاد پیوندهای استراتژیک تجارت آزاد با کشورهای منطقه و فرامنطقه تلاش می کنند و به تقویت چسبندگی های اقتصادی خود با قدرتهای اقتصادی می پردازند.

مدیرکل تجاری‌سازی و تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی توضیح داد: کشور ایران نیز از این چارچوب خارج نیست و هر چه بتوانیم پیوندهای تجاری استراتژیک و چسبندگی های اقتصادی با کشورها و مناطق پیرامونی را در فضای بدون تنش تقویت کنیم، امکان نقش آفرینی بیشتری در برنامه های منطقه ای و بین المللی از قبیل ابتکار کمربند راه و تقویت ترانزیت شرق به غرب، برایمان فراهم خواهد شد.

بیشتربخوانید :چرا اقتصاد ایران با همه ظرفیت هایش درجا می‌زند؟

ترفع تصریح کرد: امروز باید بپذیریم که موقعیت جغرافیایی، صرفا مزیتی نسبی است که چنانچه با مزیت های رقابتی پیش گفته همراه نشود، برتری خود را از دست داده و ظرفیت هایش به نفع سایر مناطق جغرافیایی تخلیه می شود. از این رو تمامی ابزارهای نرم در حوزه تجارت و اقتصاد باید به کار گرفته شوند تا علاوه بر افزایش چسبندگی اقتصادی با کشورهای منطقه و فرا منطقه، عدم قطعیت از فضای کسب و کار داخلی برطرف شود و منافع کشور ایران با منافع توسعه ای چین در شراکت برد-برد با کشورهای همسایه و منطقه، همسو شود.

همچنین در ادامه حامد وفایی کارشناس اقتصاد بین الملل به موضوع یک کمربند یک راه نیز پرداختیم که وی در این باره معتقد بود ایران در مسیر همکاری باچین از "جاده ابریشم" حذف نشده است.

وفایی تصریح کرد: این که عده ای نقشه ای را نشان می دهند و ایران را از جاده ابریشم بیرون می دانند صحیح نیست چرا که این جاده برای دسترسی چین به غرب است و به عنوان یک پهنه عمل می کند. ایران هنوز هم می تواند فرصت حضور در این مسیر را از دست ندهد هر چند در برهه ای از زمان سرمایه گذاری و همکاری با چین را نادیده گرفت.

او در پاسخ به این سوال که آن فرصت از دست رفته در زمان تصویب برجام بود؟ گفت: شاید می توان به آن هم اشاره کرد که تا حدودی از سرمایه گذاری ها و منفعت تجاری از چین، نسبت به آن بی اهمیت شدند.

براساس این گزارش افزایش میزان ترانزیت در بخش جاده ای با کشورهای همسایه و همچنین کشورهای مختلف خود یکی از مهم ترین نیازهای کشور در حوزه حمل ونقل است که هم اکنون با احیای یک کمربند یک راه امیدواریم دوباره راه ابریشم ایران احیا شود.