چراغ وزارت صمت پیش از قطع برق صنایع، خاموش شد

اقتصاد۲۴- فساد هزاران تن نهاده دامی دولتی و خصوصی در گمرکات شمال کشور در حالی اتفاق افتاده که حالا مواد اولیه صنایع غذایی کشور به دلیل قطعی برق و خاموشی‌های مکرر در خطر نابودی قرار دارند. در واقع عدم بهره‌مندی وزارت صنعت، معدن و تجارت از قدرت چانه‌زنی شرایطی را برای صنایع کشور فراهم کرده که آن‌ها با خسارت‌های فراوان روبه‌رو هستند و هیچ حامی‌ای نیز برای پاسخگویی به مطالبات خود ندارند. در واقع سکوتی که وزارت صمت در ماه‌های گذشته در مقابل گرانی‌های بی‌رویه کالا‌های اساسی و آشفتگی بازار در مواجهه با مردم در پیش گرفته، حالا نصیب صنایع کشور شده است؛ صنایعی که معیشت مردم در گرو فعالیت و ارزآوری آن‌ها قرار دارد و اگر یک روز چرخ فعالیت آن‌ها متوقف شود، اقتصاد کشور نیز با بحران روبه‌رو خواهد شد و بازار‌های صادراتی ایران نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.

با این حال خبری از مطالبه‌گری وزارت صمت به عنوان متولی تولید نیست و در حالی که قطعی برق صنایع کشور نسبت به خرداد ماه با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شده است، هیچ جلسه‌ای از سوی وزارت صمت با وزارت نیرو برای سر و سامان دادن به این موضوع برگزار نشده و اگر هم برگزار شده باشد، خروجی مثبتی نداشته و کسی از آن اطلاعی ندارد؛ بنابراین صنایع کشور این روز‌ها هیچ پشت و پناهی ندارند و در روزگاری سخت فعالیت می‌کنند که در صورت عدم تغییر شرایط به طور حتم توقف فعالیت برخی از آن‌ها بروز خواهد کرد.
البته در این راستا رییس‌جمهور به جهانگیری معاون اول خود برای حل معضل قطع برق ماموریت ویژه داده است، اما به نظر می‌رسد که این کار نیز نوعی اقدام سمبلیک است و تا زمانی که متولی اصلی حوزه تولید در مقابل این نابسامانی‌ها در مقابل دولت قد علم نکند، بهبودی در وضعیت صنایع حاصل نخواهد شد.

بیشتر بخوانید: واردات در مقابل صادرات متوقف شد؟

ضرر جامعه مصرف‌کننده

در حال حاضر شاهد این هستیم که به دلیل سیاست‌های نسنجیده وزارت صمت و سکوت مسوولان این وزارتخانه در مقابل بلایی که بر سر صنایع آمده است، حتی به کارخانه‌های فولادی و سیمانی این دستور داده شده است که به مدت دو تا سه هفته تولید خود را متوقف کرده و به تعمیرات بپردازند. این در حالی است که به طور حتم این اقدام کاهش تولید و متضرر شدن سهامداران این کارخانه‌ها را به دنبال خواهد داشت و در نهایت دود تمام این بی‌تدبیری‌ها به چشم مردم خواهد رفت.

در چندماه اخیر قطع برق صنایع کشور خسارت‌های جبران‌ناپذیری به صنایع وارد کرد و نتایج این قطعی و این کمبود خیلی سریع و زود به جامعه مصرف‌کننده با کاهش تولیدات و کمبود محصولات منتقل خواهد شد. در واقع متضرر اصلی این قطعی برق در نهایت مردم عادی خواهند بود. این واضح است که قطعی برق در روز‌های اخیر به دلیل بی‌توجهی و بی‌برنامگی در وزارت نیرو است. زمانی که باید برای تامین برق کشور در این شرایط برنامه‌ریزی و اقدامات لازم صورت می‌گرفت، این موضوع مهم مورد غفلت قرار گرفت و امروز هم وزارت نیرو به بهانه‌های واهی و مختلف درصدد توجیه این کم‌کاری است. در حالی که این کم کاری و عدم برنامه‌ریزی مردم و صنایع کشور را دچار مشکلات اساسی کرده است.

وضعیتی که صنایع در آن نقشی ندارند

متاسفانه صنایع کشور این روز‌ها درگیر وضعیتی شده است که در آن نقشی ندارد بلکه سوء‌مدیریت‌ها و سودجویی‌هایی که پشت این قضیه وجود دارد به بروز چنین شرایطی منجر شده است. برای نمونه سال گذشته ۵۸ هزار مگاوات برق در کشور تولید شد و امسال به زحمت به ۵۴ هزار مگاوات می‌رسد و تولید برق هر سال در حال کاهش است.

با چنین رویکردی در مدیریت حوزه برق، شاهد کاهش تولید نیروگاه‌ها در طول سال هستیم، در حالی که باید سالانه ۱۰ درصد افزایش تولید برق در کشور داشته باشیم، اما این موضوع برعکس عمل شده و سالانه پنج‌درصد کاهش تولید داریم این در حالی است که هیچ سازمان، وزارت و نهادی نیز پاسخگو نیست. در این میان وزارت صمت نیز هیچ واکنشی در مقابل وزارت نیرو ندارد و از این وزارتخانه برای پاسخگویی به وضعیت بغرنج صنایع جوابی نمی‌خواهد. در همین خصوص برخی از کارشناسان و فعالان بازار اعلام می‌کنند که چراغ عملکردی وزارت صمت پیش از بروز قطع برق در صنایع خاموش شده است و از این وزارتخانه به خصوص در زمان فعالیت علیرضا رزم‌حسینی نمی‌توان انتظار عملکردی بهتر از این را داشت.

وزارت صمت هیچ تدبیری به کار نگرفته است

این در حالی است که ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار صراحت دارد که در زمان کمبود برق، گاز یا خدمات مخابرات، واحد‌های تولیدی، صنعتی و کشاورزی نباید در اولویت قطع این خدمات قرار داشته باشند و شرکت‌های عرضه‌کننده موظف هستند هنگام عقد قرارداد با واحد‌های تولیدی اعم از صنعتی، کشاورزی و خدماتی، وجه التزام قطع برق یا گاز یا خدمات مخابرات را در متن قرارداد پیش‌بینی کنند.

نص این قانون تاکید می‌کند که چنانچه دولت به دلیل کمبود‌های مقطعی به شرکت‌های عرضه‌کننده برق یا گاز یا مخابرات اعلام کند به‌طور موقت جریان برق یا گاز یا خدمات مخابراتی واحد‌های تولیدی (متعلق به شرکت‌های خصوصی و تعاونی) قطع شود، موظف خواهد بود نحوه جبران خسارت‌های وارده به این شرکت‌ها ناشی از این تصمیم را نیز تعیین و اعلام کند.

در همین خصوص رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران گفت: وزارت صنعت هیچ تدبیری برای کمک به واحد‌های تولیدی به کار نگرفته است و ما ناچاریم برای جبران خسارات خود به دادستانی کل کشور شکایت کنیم.

سیدعبدالوهاب سهل‌آبادی ضمن گلایه شدید از قطعی برق در صنایع کشور، اظهار کرد: متاسفانه در طول دو هفته اخیر بی‌برنامه بودن قطعی برق آسیب‌های زیادی را به واحد‌های تولیدی وارد کرده است به نحوی که در بخشی از واحد‌ها مواد اولیه و تجهیزات صنعتی خراب شده است. سهل‌آبادی اضافه کرد: با تعیین شدن میزان خسارات اگر وزارت صنعت هیچ تدبیری برای این موضوع به کار نگیرد از تمام استان‌ها درخواست می‌کنم تا شکایت‌های خود را به دادستانی کل کشور ارسال کنند. ما نمی‌توانیم در این شرایط فعالیت کنیم و اداره برق نیز هیچ تدبیری برای جبران خسارت واحد‌های تولیدی به کار نگرفته است.

وی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی واحد‌های تولیدی به سختی فعالیت می‌کنند گفت: نمی‌دانم براساس کدام سیاست به جای کمک به واحد‌های تولیدی مدام سنگ‌اندازی می‌شود. مگر می‌شود تجهیزات خراب واحد‌های تولیدی را در سریع‌ترین زمان ممکن تعمیر کرد چرا امروز به جای کمک حتی برق واحد‌های تولیدی را قطع می‌کنیم.

چرا نمی‌توانیم جلوی صادرات برق را بگیریم

رییس کمیسیون بازار و پول و سرمایه اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این خصوص می‌گوید‌: آمار‌های سال گذشته نشان می‌دهد اختلاف مصرف و تولید برق کشور، ۶۰ هزار مگاوات بوده است، امسال نیز برآورد مصرف تا ۷۵ هزار مگاوات در زمان اوج مصرف است، با این وضعیت باید سه برابر پارسال خاموشی برق داشته باشیم تا این افزایش مصرف را بتوان جبران کرد.

محمدعلی چمنیان با اشاره به سرمایه‌گذاری نامناسب در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر ادامه داد: در تمام این سال‌ها سریع‌ترین راه بهبود وضعیت تولید برق در ایران، تمرکز بر نیروگاه‌های گازی بوده و توجهی به انرژی‌های تجدیدپذیر نشده است، اما هم اکنون همان گاز را هم نمی‌توان به شبکه رساند. چمنیان گفت: در حال حاضر عنوان می‌شود که کمتر از یک‌درصد انرژی کشور از این محل تامین می‌شود در حالی که این انرژی به گاز و آب نیاز ندارد و اگر طبق برنامه ۱۰ تا ۲۰ درصد برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شد، امروز این مشکلات و قطع برق را نداشتیم، در چنین شرایطی که کشور با کمبود تولید برق مواجه است، چرا نمی‌توانیم جلوی صادرات برق را بگیریم، اختیار چنین تصمیمی با چه فرد یا نهادی است؟

تاثیر منفی قطعی برق و آب به زودی در بازار مواد غذایی

در این رابطه همچنین دبیر فدراسیون تشکل‌های صنایع غذایی کشور گفت: در صورت ادامه آشفتگی و بی‌برنامگی در قطعی برق و آب، اثرات منفی آن به زودی در بازار مواد غذایی بروز می‌کند.
مسوولان در وزارت نیرو اعلام کرده‌اند «منتظر خاموشی‌های گسترده باشید» و از مشترکان به دلیل بروز خاموشی‌های خارج از برنامه عذرخواهی کرده‌اند. به گفته کارشناسان سخنان مسوولان وزارت نیرو نشان می‌دهد، آن‌ها درک درستی از نتایج منفی بی‌برنامگی در قطع برق بر بخش تولید به ویژه تولید مواد غذایی ندارند.

صنایع غذایی حلقه بسیار مهم زنجیره تامین امنیت غذایی هستند که این روز‌ها با قطعی بی‌برنامه و طولانی برق دچار زیان حاصل از توقف تولید و فساد مواد اولیه شده‌اند. بر همین اساس محسن نقاشی، دبیر فدراسیون تشکل‌های صنایع غذایی کشور درباره اثر قطعی برق بر صنایع غذایی، اظهار کرد: قطعی بی‌برنامه و طولانی برق بر مشکلات عدیده صنایع غذایی افزوده و این روز‌ها سرآمد مشکلات شده است.

وی ادامه داد: فساد مواد اولیه و توقف تولید از مشکلاتی است که قطعی برق برای صنایع غذایی به دنبال داشته است.

نقاشی با یادآوری اینکه مواد اولیه صنایع غذایی محصولات کشاورزی هستند، افزود: محصولات کشاورزی فسادپذیرند، همچنین هر تغییر دمایی بر کیفیت آن‌ها موثر است.

وی تصریح کرد: قطعی برق علاوه بر مواد اولیه ترکیباتی که در میانه فرآیند تولید هستند نیز دچار آسیب کمی و کیفی می‌کند. به گفته نقاشی، معمولا قطعی برق در واحد‌های تولید همراه با قطع آب است و این موضوع مشکلات را مضاعف می‌کند.

وی اظهار کرد: آب برای تولید در صنایع غذایی حیاتی است و بدون آن، تولید متوقف می‌شود. نقاشی با اشاره به قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، گفت: در ماده ۲۵ این قانون آمده است؛ «در زمان کمبود برق، گاز یا خدمات مخابرات، واحد‌های تولیدی صنعتی و کشاورزی نباید در اولویت قطع برق یا گاز یا خدمات مخابرات قرار داشته باشند»، اما شاهد آن هستیم که هیچ توجهی از سوی مسوولان به این قانون نمی‌شود.

بی‌توجهی مسوولان به شعار سال

وی همچنین مسوولان مربوطه را متهم به بی‌توجهی به شعار سال مقام معظم رهبری در خصوص پشتیبانی و رفع موانع تولید کرد.

نقاشی پیش‌بینی کرد که در صورت ادامه آشفتگی و بی‌برنامگی در قطعی برق و آب اثرات آن به زودی در بازار مواد غذایی بروز کند.

وی همچنین نسبت به سوءاستفاده فرصت‌طلبان از شرایط پیش آمده هشدار داد و گفت: تجربه یاد داده است که هر نوع نوسان در تولید و عرضه محصولات غذایی فرصت را برای سوء استفاده فراهم و اثرات مشکلات را بر بازار مواد غذایی چندین برابر می‌کند.

نقاشی این شرایط را برای بازار محصولات کشاورزی و غذایی خطرناک ارزیابی کرد و نتیجه آن را آشفتگی دانست که کنترلش سخت خواهد بود.

وی همچنین پیش‌بینی کرد: شرایط نابسامان و آشفته بر تعداد واحد‌های تولیدی صنایع غذایی که تعطیل شده‌اند، بیفزاید.

دبیر فدراسیون تشکل‌های صنایع غذایی کشور خواستار ورود ارگان‌های امنیتی و مجلس شورای اسلامی به مشکلات قطعی برق و آب شد.

چرا فکر مردم نیستید؟

در این راستا همچنین احمد محرم‌زاده نماینده اهر و هریس در مجلس درباره قطعی برق، گفت: بی‌برنامگی در این زمینه باعث شده که کارخانجات با مشکلات فراوانی مواجه شوند.

وی با طرح این سوال که چرا قبل از ورود به شرایط فعلی، مصرف برق سالانه را محاسبه نکرده و برای آن برنامه‌ریزی نداشتید؟، ادامه داد: بی‌برنامگی و قطع ناگهانی برق، کارخانجات را دچار رکود کرده، چرا فکر مردم نیستید؟ کشور ما از نظر ظرفیت‌های خدادادی تمام امکانات را دارد.

نماینده اهرو هریس در مجلس تصریح کرد: امیدواریم در ادامه با برنامه‌ریزی وزارت نیرو، پیش‌بینی‌های لازم برای خاموشی‌ها انجام شود تا تولید، معیشت و مردم بیش از این از بی‌برقی و مشکلات خاموشی‌ها لطمه نبینند.
حسن محمدیاری نماینده رضوانشهر در مجلس نیز گفت: امروز قطع برق برجستگی‌های خود را بیشتر در حوزه کشاورزی نشان داد به ویژه اینکه در فصل خشکسالی قرار داریم و کشاورزان به دلیل مشکلات متعددی که با آن‌ها مواجهند مراجعات بسیاری به ما دارند، اما متاسفانه نتوانستیم اعتباراتی را برای تجهیز چاه‌های کشاورزی در فصل کشاورزی و زمانی که با خشکسالی مواجهیم تامین کنیم بنابراین به زحمت توانستیم مبلغی را تحت عنوان تنخواه از سازمان برنامه گرفته و در اختیار اداره آب منطقه شمال کشور و جهاد کشاورزی قرار دهیم.

قطعی برق در بعضی استان‌ها به ۶ ساعت نیز می‌رسد

در این رابطه همچنین رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران اظهار داشت: میزان قطعی برق متغیر است در بعضی استان‌ها تا سه یا چهار ساعت قطعی برق وجود دارد. صنعت تولید پیوسته دارد که در صورت قطعی برق در میان کار خسارات جبران‌ناپذیر وارد می‌شود.

ابوالفضل روغنی اظهار کرد: قطعی برق به دلیل بی‌توجهی و بی‌برنامگی در وزارت نیرو است. متاسفانه زمانی که باید برای تامین برق کشور در این شرایط برنامه‌ریزی می‌کردیم، به این موضوع توجه کافی نشد و بهانه‌های مختلف در این مورد مطرح می‌شود. در حال حاضر مردم دچار مشکل هستند و صنعت آسیب سنگینی می‌بیند.
وی افزود: صنایع ما دچار مشکل بزرگی شده‌اند و آسیب‌های زیادی به آن‌ها می‌شود. در قانون حمایت از تولید به صراحت آمده که هرگونه قطعی برق در این حوزه باید با هماهنگی صنایع انجام شود، اما وزارت نیرو به این وظیفه خود عمل نمی‌کند و قطعی برق را پیش از همه به صنعت کشور تحمیل می‌کند که بخش مولد است و باید بتواند کارگران خود را تامین کند. قطعی برق آنقدر شدت پیدا کرده که شکایات متعددی از خسارات وارده به صنعت داریم.

رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: وزیر صمت نیز این موضوع را در دستور کار برای پیگیری قرار داد، اما واقعیت این است که توان تامین آن وجود ندارد. مشکل قطعی برق یک مشکل زیربنایی است که می‌تواند آسیب جدی به صنعت برسانند.

روغنی در ادامه خاطرنشان کرد: برای مثال در صنعت شیشه، فولاد، کاغذ یا هر صنعتی که با مواد مذاب کار می‌کنند در چنین شرایطی آسیب‌هایی که می‌بینند واقعا جبران ناپذیر بوده که بخش بزرگی از آن مربوط به آسیب به ماشین‌آلات است. وی همچنین اضافه کرد: وزارت نیرو در تامین برق مشکل دارد چراکه نتوانسته ظرفیت تولید جدید ایجاد کند. برق صنایع را قطع کرده و به مردم می‌دهند تا نارضایتی عمومی به وجود نیاید. صادرات برق به عراق ادامه دارد، اما نمی‌توانند آن را قطع کنند چراکه تعهد دارند. موضوع اساسی دیگر ماینر‌ها هستند که گرچه فعالیت آن‌ها ممنوع اعلام شده، اما به نظر می‌رسد ماینر‌های غیرمجاز مشغول به فعالیت هستند.