قطع و کمبود برق؛ ایران در آستانه بحرانی دیگر

اقتصاد ۲۴-بسیاری از شهر‌های کوچک و بزرگ ایران، از جمله تهران این روز‌ها تبدیل به صحنه اعتراضات شهروندان عادی به قطعی مستمر برق که تحمل سختی آن در فصل تابستان دو چندان می‌شود و به گفته مسئولین این کشور احتمال دارد تا یک ماه نیز ادامه یابد، شده است.

واکنش فعالان مدنی و سیاسی و روزنامه‌نگاران اقتصادی و اجتماعی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز ادامه دارد، تا جایی‌که هشتگ «قطعی برق» (تا دو شب پیش) با بیش از ۲۸ هزار توئیت به ترند اول و هشتگ «برق نداریم» با بیش از ۱۸۰۰ توئیت به ترند دوم توئیتر فارسی تبدیل شده بود.

قطع ناگهانی برق موجب آتش سوزی در برخی از مراکز صنعتی و اقتصادی مانند انبار بزرگ لوازم خانگی در جاده کرج و تلف‌شدن ۵ هزار مرغ در مرغداری شهرستان انگوت استان اردبیل شده است.

جدول قطع احتمالی برق معمولا در تمام کشور‌ها اعلام می‌شود تا مردم و واحد‌های اقتصادی و درمانی، بیمارستان‌ها و ... برای جلوگیری از شوک و زیان‌های ناشی از آن، تمهیدات لازم را اتخاذ کنند، اما تجربه افزایش نرخ بنزین در ایران مانع از این اقدام شده است. تردید مسئولین ایران در این زمینه ادامه دارد.

بیشتر بخوانید: عذرخواهی روحانی از مردم به خاطر قطعی برق

در همین راستا، مصطفی نخعی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس ایران گفته است: «ما مسئولیت داریم به مردم بگوییم این مختص یک یا دو روز نیست. حداقل تا یک ماه دیگر این شرایط را خواهیم داشت.»

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نیز دیروز تاکید کرد: ''در صورتی که قطع برق به شکل ناگهانی انجام نشود و از پیش اطلاع‌رسانی لازم صورت گیرد، خسارت و نارضایتی کمتری خواهیم داشت. ''

وبسایت «رجانیوز» نزدیک به نهاد‌های امنیتی ایران نیز نسبت به تبدیل ایران بحران به فاجعه هشدار داده و اعلام کرده است: ''دولت روحانی عزمی برای سامان دادن به وضعیت فاجعه‌بار کشور ندارد و لازم است مجلس، قوه قضاییه، نهاد‌های نظارتی و امنیتی پیش از بروز بحران گسترده، فکری برای مدیریت آب و برق کشور کنند.»

در این زمینه، دکتر بهمن آرمان اقتصاددان ایرانی در گفتگو با خبرگزاری آناتولی راجع به بحران برق در ایران اظهار داشت: «وزرای نیروی دولت آقای روحانی هر کدام از دیگری عملکرد ضعیف‌تری داشتند. ما برای پاسخگویی به رشد مصرف ۸ درصدی برق در سال، باید سالانه ۴ هزار مگاوات بیشتر تولید کنیم. درحالی‌که براساس آمار رسمی تنها ۱۵۰۰ مگاوات افزایش تولید داشته‌ایم. ''

وی افزود: «عامل دیگر اینکه؛ با شرکت‌های بخش خصوصی و عمومی سازنده نیروگاه‌ها تسویه‌حساب نشده است. آن‌ها ۵۰۰ هزار میلیارد تومان از وزارت نیرو طلبکار هستند و دولت نیز توان پرداخت این بدهی را ندارد. در طول شش هفت سال اخیر حتی کلنگ احداث یک نیروگاه جدید هم توسط بخش خصوصی نزده شده است.»

ایران در دهه‌های گذشته علی‌رغم تمام مشکلات اقتصادی، با توجه به منابع سرشار انرژی خود در زمینه نفت و گاز و برق نه تنها مشکلی نداشته، بلکه به کشور‌های همسایه صادر نیز می‌کرده، اما اکنون ناچار به خرید برق از ترکمنستان و آذربایجان و ارمنستان شده است.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران در این خصوص نیز تصریح کرد: ایران درحال حاضر ۱۱ هزار مگاوات کمبود تولید برق دارد که رقم بسیار بالایی است و این مشکل در کوتاه مدت نیز قابل جبران نیست.

او درباره تاثیر بحران برق در ایران بر وضعیت معیشتی مردم این کشور هم اظهار داشت: «طبیعتا بحران برق باعث می‌شود تا بخش تولید بیشتر زیان ببیند و رشد اقتصادی کاهش یابد. در نتیجه بیکاری افزایش خواهد یافت و سفره مردم باز هم کوچک و کوچکتر خواهد شد. من وضع بسیار نگران‌کننده‌ای را می‌بینم که می‌تواند ناشی از سوءعملکرد و شاید هم سوءنیت باشد.»

بیشتر بخوانید: ماموریت روحانی به معاون اول برای حل معضل قطع برق

مردم ایران در اعتراض به قطع برق علیه مسئولین این کشور شعار‌هایی مانند مرگ بر دیکتاتور و ... سرداده‌اند. او در این زمینه نیز گفت: «بله، مشکلاتی به وجود آمده و مردم نیز واکنش خود را در قااب شعار‌های مختلفی مطرح می‌کنند و تاحدودی قابل تحمل است، ولی مشکل بزرگتر این است که صنعت ایران به سمت صنایع انرژی‌بر رفته است و چنین واحد‌هایی شدیدا آسیب می‌بینند. طبق اطلاعات بنده، دو واحد بزرگ و اصلی تولیدکننده فولاد ایران یعنی فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان تنها از یک کوره خودشان استفاده می‌کنند.»

دکتر آرمان راجع به پیامد‌های این بحران نیز تصریح کرد: «بازتاب این مشکل در سه چهار ماه آینده صنایع مصرف‌کننده مانند کارخانجات تولید لوازم خانگی، یخچال، بخاری، لوله‌های گاز را شدیدا متضرر می‌کند. در بخش ساختمان نیز بر همین منوال، شاهد زیان خواهیم بود.»

او درباره سخنان سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس ایران هم گفت: «به علت رکودی که بر صنایع پایین دستی تحمیل خواهد شد، بحران بزرگ در طول چند ماه آینده رخ خواهد داد. اگر مسئولین ایران خیلی تلاش کنند و تحریم‌ها لغو شود و بتوان بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های جدید ترغیب کرد، باز حداقل تا چهار سال آینده شرایط کنونی ادامه خواهد یافت و احتمالا بدتر نیز خواهد شد.»

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران در پایان درباره راهکار‌های کوتاه مدت برای حل این بحران نیز تصریح کرد: «به‌صورت مسکن این مشکل قابل حل نیست. ساخت یک نیروگاه حداقل به چهار سال زمان نیاز دارد. بخش‌های اصلی نیروگاه برق علی‌رغم اینکه قسمت‌هایی نیز در داخل ساخته می‌شود، بایستی از خارج وارد کرد. وجود تحریم‌ها نیز واردات تجهیزات اساسی و کلیدی را غیرممکن کرده است؛ بنابراین راهکاری به شکل مسکن برای بحران برق در ایران وجود ندارد. مانند بیماری که به سرطان دچار شده است و نمی‌توان او را با آسپرین و مسکن معالجه کرد.»