پسته یکی از قدیمی ترین محصولات تولید شده در ایران می باشد که به واسطه خواص و طعمی که دارد، توانسته است نظر افراد زیادی را به سمت خود جلب کند. ایران بزرگترین تولید کننده پسته تازه در جهان بود که متاسفانه در چند سال اخیر این مقام را به کشور آمریکا واگذار کرده و در رده دوم قرار گرفته است. این موضوع تا حدود زیادی به دلیل ضعف بالای مدیریتی، شرایط آب و هوایی، کمبود منابع آبی، تغییر شرایط اقلیمی و غیره بوده است. این محصول به صورت پراکنده در شهرستان های سراسر کشور تولید می شود اما می توان از برخی مناطق مانند رفسنجان، سیرجان، نی ریز، دامغان، مرند و غیره به عنوان قطب های تولید پسته تازه در ایران یاد کرد. پسته دارای ارقام متعددی می باشد که برخی از آنها در کشور محبوبیت بیشتری دارند. از جمله ارقام صادراتی پسته ایران می توان به پسته فندقی، پسته اکبری، پسته کله قوچی و پسته احمد آقایی اشاره کرد. تقاضا برای خرید ارقام نام برده به دلیل شکل ظاهری و طعم بی نظیری که دارند، بیشتر از نمونه های دیگر می باشد، البته این نکته را هم در نظر بگیرید که این کیفیت بالا در ازای قیمت بالایی نیز می باشد.
پسته تولید شده در ایران از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است، به همین دلیل کشورهای متعددی به دنبال خرید پسته تازه از ایران می باشند، در حال حاضر صادرات پسته ایران به بیش از 50 کشور دنیا صورت می گیرد و می توان از کشورهای عراق، امارات، آلمان، روسیه و غیره به عنوان مشتریان دائمی این محصول یاد کرد. همانطور که در بالا به آن اشاره شد، پسته تازه دارای ارقام مختلفی می باشد، بنابراین هنگام صادرات پسته باید بازار کشور مقصد به صورت کامل مورد بررسی قرار گیرد و نوع پسته صادراتی با دقت بالایی انتخاب شود. هدف برخی از کشورها مانند امارات از خرید پسته ایران، تنها تامین نیازهای بازار داخلی خود نمی باشد، در واقع این کشورها بعد از خرید پسته خام از ایران، اقدام به خشک کردن، بسته بندی و لیبل زدن محصولات خواهند کرد و در نهایت پسته ایران را با نام برند خود به کشورهای دیگر صادر می کنند. این موضوع یکی از مهم ترین مشکلات صادرکنندگان پسته ایران می باشد. وبسایت های عمده فروشی زیادی در سال های اخیر برای کمک به صادرکنندگان این محصول راه اندازی شده اند که یکی از بزرگترین آن ها در ایران سایت عمده فروشی باسکول buskool به نشانی اینترنتی www.buskool.com است. خریداران و صادرکنندگان با استفاده از خدمات این سایت های عمده فروشی می توانند به راحتی با تولیدکنندگان بدون واسطه ارتباط برقرار کنند.
بازار خرید و فروش پسته تازه در فصل برداشت این محصول رونق بسیار بالایی دارد، چرا که بسیاری از شرکت های صادراتی، برندهای توزیع کننده پسته و غیره در این بازه زمانی اقدام به خرید پسته تازه کرده و آنها را به سالن های سورت و بسته بندی ارسال می کنند تا در نهایت محصولاتی مانند پسته خام، پسته های طعم دار و غیره را تولید کرده و در بازارهای داخلی و خارجی توزیع کنند.
یکی از مهم ترین دلایل رونق بالای بازار خرید و فروش پسته تازه، خواص و فواید آن می باشد. پسته تازه دارای مقادیر قابل توجهی پتاسیم، آهن، منیزیم، فیبر، مواد معدنی، پروتئین و غیره می باشد، به همین دلیل بسیاری از افراد برای درمان یا بهبود برخی از بیماری ها مانند دیابت نوع 2، کم خونی، سلامت قلب و عروق، کنترل کلسترول خون، جلوگیری از سرطان، تقویت سیستم ایمنی بدن و غیره از پسته تازه استفاده می کنند. لازم به ذکر است که پسته تازه خواص آنتی اکسیدان دارد و یکی از منابع مهم پروتئین، فیبر و چربی های سالم و مورد نیاز بدن می باشد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف بیش از اندازه هر محصولی ممکن است برای بدن انسان ضرر داشته باشد، استفاده بیش از حد پسته تازه نیز می تواند در نهایت منجر به مشکلات گوارشی شود، بنابراین مصرف پسته باید در اندازه مشخص باشد. یکی دیگر از مهم ترین خواص پسته تازه، خون ساز بودن آن می باشد، با توجه به اینکه این محصول حاوی مقادیر بالای آهن می باشد، مصرف روزانه 10 عدد پسته می تواند در بهبود کم خونی کمک شایانی برای افرادی که از فقر آهن رنج می برند باشد. از طرف دیگر پسته تازه شامل اسیدهای چرب می باشد و همین ویژگی سبب شده تا افراد زیادی برای سلامت مو و کاهش ریزش مو از این محصول استفاده کنند.
یکی از مزیت های پسته تازه نسبت به نمونه های خشک شده موجود در بازار، عدم وجود سم آفلاتوکسین در آن می باشد، در واقع در صورتی که شما پسته را به صورت تازه مصرف کنید، مطمئن خواهید بود که حاوی ویتامین های طبیعی است و هیچ گونه ضرری برای بدن شما نخواهد داشت. همین موضوع نشان دهنده ارزش غذایی بسیار بالای پسته تازه می باشد و به واسطه همین موضوع سرانه مصرف آن در ایران و جهان بسیار بالا می باشد.
در حال حاضر برندهای مختلفی اقدام به خرید پسته تازه از باغدار کرده و محصولات خریداری شده را به سالن های سورت و بسته بندی ارسال می کنند. در این سالن ها فرآیندهای مختلفی مانند جداسازی دانه های دهان بسته، پسته های آفت زده، شکسته و غیره صورت می گیرد و در نهایت بعد از درجه بندی از لحاظ اندازه، آنها را در بسته بندی های متنوع قرار داده و در بازار توزیع می کنند. بنابراین می توان از جنس بسته بندی و اسم برند توزیع کننده نیز به عنوان عوامل تاثیرگذار در تعیین قیمت پسته تازه یاد کرد.
لازم به ذکر است که حجم صادرات پسته، عرضه و تقاضا نیز می توانند به صورت مستقیم در قیمت گذاری پسته تازه در بازار تاثیر داشته باشند. در صورتی که حجم صادرات سالانه پسته تازه بیش از حد مجاز باشد و از طرف دیگر میزان عرضه این محصول پاسخگوی تمامی نیاز بازار نباشد، قیمت پسته با تغییرات چشمگیری همراه خواهد شد.
سرانه تولید پسته در ایران بسیار بالا است و درصد بالایی از نیاز بازارهای خارجی نیز توسط کشور ما تامین می شود، اما با این حال، تعیین قیمت پسته تازه در کشور نیز بر اساس قیمت دلار صورت می گیرد. از جمله مهم ترین دلایل این موضوع می توان به فضای رقابتی موجود بین کشورهای اصلی تولید کننده پسته در جهان یعنی آمریکا، ایران و ترکیه اشاره کرد. از طرف دیگر بیش از 90 درصد پسته های تولید شده در ایران، به کشورهای دیگر صادر می شود، تبعا این موضوع بر روی قیمت پسته تازه در بازارهای داخلی نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت.
نرخ تورم نیز از عوامل تاثیرگذار بر روی قیمت پسته تازه در ایران می باشد. افزایش نرخ تورم سبب بالا رفتن هزینه های تولید، هزینه نیروی انسانی، هزینه نگهداری از دستگاه ها و غیره خواهد شد که تمامی این موارد در نهایت منجر به افزایش قیمت پسته تازه خواهد شد. از جمله معیارهای دیگری که هنگام تعیین قیمت پسته تازه به آن دقت می شود، می توان به اندازه پسته، رقم پسته، انس پسته، رنگ پوسته، طعم، سالم بودن پوسته، رنگ مغز و غیره اشاره کرد.