یک مسئله بنیادین در اصلاح ساختار بودجه، ورود به موضوع پایه‌ مالیاتی است

اقتصاد۲۴، محمد آیتی: بسیاری معتقدند اوضاع نابسمان اقتصادی کشور، حاصل بودجه‌نویسی نادرست دولت و مجلس است. هرچه بودجه غیرواقعی بسته شود، با تورم چندباره در طول سال مواجه خواهیم شد، موضوعی که به نظر می‌رسد در این سال‌ها بار‌ها و بار‌ها تکرار شده است.

از این‌رو متخصصان حوزه اقتصاد به دفعات بیان کردند که می‌باید اصلاح ساختار بودجه رخ دهد و این روند، راه نجات‌بخش کشور است.

بهروز محبی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به اقتصاد۲۴ گفت: بودجه حاوی منابع و هزینه و مصارف است. وقتی در منابع، تنوع و پایداری ایجاد شود، می‌توان گفت تا حد قابل ملاحظه‌ای اصلاح ساختار بودجه اتفاق افتاده است.

وی افزود: اصلاح ساختار بودجه، ابعاد گسترده‌ای دارد. مثلاً شفافیت جزء جدانشدنی آن است. عدالت‌محوری به مفهوم واقعی باید رعایت شود؛ یعنی تخصیص بودجه به پروژه‌های ملی و استانی باید از یک منطق علمی پیروی کند. ورود به مقوله پایه‌های مالیاتی، خودش یک مسئله بنیادین در اصلاح ساختار بودجه است که در منابع اتفاق می‌افتد. از طرفی، هر اصلاحاتی که در هزینه‌ها و صرفه‌جویی در آن رخ دهد، خود نوعی از اصلاح ساختار است.

نماینده سبزوار تصریح کرد: یکی از مباحت جدی دیگر که باید بر آن تاکید شود، رصد و پیگیری منابع و اعتبارات تا ذینفع نهایی در یک کانال شفاف و روشن است. یعنی باید معلوم باشد پول از کجا تامین شده و به چه وسیله‌ای و چگونه به ذینفع نهایی رسیده است و آیا این روند براساس اولویت‌های کشور در برنامه‌های قانونی بوده یا خیر؟

محبی در پاسخ به اینکه چرا با علم به این موضوعات، همچنان اصلاح ساختار بودجه در واقعیت رخ نداده است؟ گفت: من قبول ندارم که بگوییم هیچ کاری نشده است. مثلاً در مجلس یازدهم ما مصوباتی در این رابطه داشتیم. ما پایه‌های جدید مالیاتی را تعریف کردیم، مثل مالیات بر خانه‌های خالی، مالیات بر ماشین‌های لوکس، مالیات بر عایدی سرمایه. این کارها، تقریباً در بلندمدت خودش را نشان می‌دهد و چاره‌ای نداریم جز اینکه این مسیر رو به جلو را ادامه دهیم.

بیشتر بخوانید: چه دارایی‌هایی از مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند؟

این نماینده استان خراسان رضوی اظهار داشت: وقتی هدف نظام، رفع فقر مطلق است باید در بودجه آن را دید نه فقط شعارش را داد. در بودجه‌نویسی واقعی، از تورم‌های روزانه جلوگیری می‌شود و بهبود معیشت مردم به منصه ظهور می‌رسد. بودجه، سند حکمرانی سالیانه کشور است و اصلاً نباید به راحتی از کنارش گذشت. وقتی کسری بودجه پیش می‌آید، یعنی منابع با مصارف فاصله پیدا کرده است و به عبارتی، منابع پایدار و دقیقی تعریف نکردیم که به این مرحله رسیدیم.

وی افزود: تورم‌های اخیر و چندباره کشور حکایت از بودجه‌نویسی‌های نادرست داشته است. البته بحران‌های کرونا، خشکسالی، تحریم و نبودن تناسب لازم در عرضه و تقاضای ارز هم به کار لطمه زده است، ولی می‌شود با پیش‌بینی و به دور از فضای احساسی، بودجه‌نویسی درست‌تری را اعمال کرد که معیشت مردم و اقتصاد کشور کمتر به مخاطره بیفتد.

محبی در ادامه بیان کرد: مجلس یازدهم چهار سال فرصت کار دارد که بیش از یک سال از آن تمام شده است. ما باید مسیری را دنبال کنیم که پس از چهار سال، بتوانیم در مقابل مردم از مواضع و تصمیمات خود دفاع کنیم وگرنه فضای بی‌اعتمادی در جامعه افزایش پیدا می‌کند.

نماینده سبزوار در پایان خاطرنشان کرد: تا زمانی که بودجه کشور متکی به نفت باشد، پایداری منابع به‌وجود نمی‌آید و به تیع آن، بودجه‌نویسی واقعی هم حاصل نمی‌شود. نسبت مالیات به درآمد ناخالص ملی در ایران ۶ درصد است و در ترکیه ۲۰ درصد و در برخی کشور‌های اروپایی، بالای ۳۰ درصد است. پس ما باید به‌طور منطقی بر گرفتن مالیات‌های عادلانه تکیه کنیم. اگر این کار قاعده‌مند باشد و بنگاه‌های اقتصادی احساس کنند فضای کسب و کارشان برقرار است و در گرفتن مالیات، تبعیض وجود ندارد و چهارچوب‌ها حفظ شده، نارضایتی‌ها هم به‌مرور به اقناع عمومی تبدیل خواهد شد.