چرا وعده تخصیص وام ودیعه مسکن اجرایی نشد؟

اقتصاد ۲۴- متقاضیان ثبت‌نام وام ودیعه مسکن حسابی سردرگم هستند و درحالی که ستاد ملی مبارزه با کرونا، مهلت ثبت‌نام وام ودیعه مسکن را تا پایان شهریور ۱۴۰۰ مصوب کرده بود، اما برای دریافت این وام متقاضیان هنوز باید هفت خوان رستم را طی کنند و این در حالی است که آمار‌ها نشان می‌دهد اکثریت متقاضیان امسال ناکام مانده‌اند. سرنوشت وام ودیعه مسکن چه شد و آیا متقاضیان موفق به دریافت این وام خواهند شد؟

شرایط وام ودیعه مسکن، از رویا تا واقعیت

دولت قبل از سال گذشته با هدف حمایت از مستأجران و کنترل التهاب بازار مسکن اقدام به پرداخت تسهیلاتی به نام «ودیعه مسکن» کرد و در دولت فعلی هم این اجرای وعده ادامه یافت؛ وامی که دریافت آن به آرزوی دست نیافتنی اغلب متقاضیان تبدیل شده است. براساس آمار‌های ستاد مبارزه با کرونا در سال ۹۹ تقریبا تنها ۲۲۳ هزار نفر یا کم‌تر از ۳ درصد مستاجران کل کشور موفق به دریافت وام ودیعه مسکن شدند.

بیشتر بخوانید: روز‌های خوش بازار سرمایه ماندگار خواهد بود؟

بررسی‌های میدانی از ۷ بانکی که در حال حاضر نام آن‌ها در سامانه وزارت راه وجود دارد، نشان می‌دهد که بانک سامان و سپه به هیچ‌وجه قصد پرداخت وام ندارند و اگر دلیل آن را می‌خواهید، به متن مراجعه کنید. بانک پاسارگاد و آینده نیز شرایط سختی برای وام دادن برقرار کرده‌اند. بانک تجارت، موسسه کوثر و ملل نیز طبق ادعای شعب، سقف وام‌دهی آن‌ها پر شده و فرد جدیدی را ثبت‌نام نمی‌کنند. بانک گردشگری نیز تنها به مشتریان با سابقه خود وام می‌دهد. در تمامی بانک‌ها کارمندان رسمی در اولویت وام‌دهی قرار دارند و در هرصورت وجود ۲ ضامن رسمی که درون شهری هستند و بازنشسته نشده‌اند و دسته‌چک صیادی نیز دارند، الزامی است. سند ملک اجاره‌شده، قولنامه کد رهگیری و افتتاح حساب ضامن و وام گیرنده را نیز به این شرایط اضافه کنید.

اما این فقط یک طرف ماجراست. حتی اگر یک متقاضی تمامی این مراحل را هم طی کند باز هم بعید است موفق به دریافت وام ودیعه مسکن شود. به گفته رئیس ستاد اقدام ملی اداره کل راه و شهرسازی البرز، در این استان بیش از ۴۵ هزار نفر برای دریافت وام ودیعه مسکن ثبت نام کرده بودند و از میان آن‌ها فقط ۳۷۰ نفر موفق به دریافت وام شدند. در سایر استان‌ها هم وضع به همین منوال بوده و در شهر تهران بسیاری از بانک‌ها از پرداخت این وام سرباز می‌زنند.

در مجموع بنابر آخرین آمار تاکنون ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر متقاضی ثبت‌نام کرده‌اند و فقط ۱۷ هزار نفر تسهیلات ودیعه مسکن را دریافت کرده‌اند.

جالب اینجاست که در چنین شرایطی دولت باز هم به ثبت نام ادامه می‌دهد و روز شنبه این هفته مهلت ثبت نام را باز هم تمدید کرد.

این در حالی است که به گفته کارشناسان، دولت در حالی طرح وام ودیعه مسکن را پیگیری می‌کند که از یک طرف منابع لازم و کافی را برای اجرای این طرح ندارد و بیشتر شبیه وعده سرخرمن است و از طرفی ماهیت خود این سیاست هم نمی‌تواند کمک جدی به تورم افسار گسیخته بازار مسکن و اجاره بها کند.

بیشتر بخوانید: ناکامی مستاجرین برای دریافت وام ودیعه مسکن!

وام ودیعه مسکن، از پول چاپ کنی تا تورم‌های ۵۰ درصدی

مهدی سلطان محمدی، کارشناس مسکن طرح وام دیعه مسکن را یک طرح ناکارآمد می‌داند و می‌گوید: با این روش‌ها نمی‌توان وضعیت آشفته و متورم مسکن را حل کرد. درآمد جامعه به سمت فقر رفته و در چنین شرایطی طرح وام ودیعه مسکن را مطرح می‌کنند. هدف از این طرح چیست؟ اینکه بگویند در شهر‌های بزرگ می‌توان زندگی کرد؟ زمانی که منابعی وجود ندارد، به یک عده قول پرداخت وام می‌دهند. تا کی می‌توان با چنین سوبسید‌هایی مردمی که درآمدشان در حال آب رفتن است را در شهر‌های بزرگ نگه داشت؟ اساسا تا کی می‌توان به اتخاذ چنین طرح‌هایی ادامه داد؟

او تاکید می‌کند: مردم درآمدشان کم شده است و دولت به جای اینکه کاری کند تا درآمد‌ها بالا برود و بعد خود مردم تصمیم بگیرند چطور زندگی کنند، وام‌های ودیعه مسکن را طراحی می‌کند.

سلطان محمدی با اشاره به طرح ساخت یک میلیون مسکن دولت می‌گوید: وقتی مردم پول ندارند خانه بخرند، چطور دولت می‌تواند خانه بسازد و بگوید حالا بیایید بخرید. این خانه‌ها برای اینکه مردم قدرت خریدشان را داشته باشند یا باید جایی ساخته شوند که دورافتاده و بی امکانات است که به کار کسی نمی‌آید یا باید برای تامین منابع ساخت آن پول چاپ کند. به یاد داریم که سال ۹۱ و ۹۲ بعد از شروع پروژه مسکن مهر چطور قیمت مسکن افزایش پیدا کرد.

او ادامه می‌دهد: مردم باید بتوانند از محل درآمد خود خانه بخرند و یک سوم درآمد آن‌ها برای خرید خانه کافی باشد. درحالی که در شرایط فعلی با دو سوم درآمد به سختی یک خانه دلخواه می‌توانند اجاره کنند.

به گفته او درحال حاضر درآمد سرانه جامعه ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده، یعنی ۳۰ درصد تولید ملی پایین آمده است. در این میان درآمد همه به یک اندازه پایین نیامده، برخی در این وضعیت برنده شدند و عموم مردم بیش از ۳۰ درصد آسیب دیدند و باختند. شکاف درآمدی مساله جدی است و در این سال‌های اخیر تشدید شده است.

او تاکید می‌کند: بهترین راهکار در چنین شرایطی بالارفتن رشد اقتصادی است، چون از هر طرفی بکشی این لباس (اقتصاد) به تن جامعه کوتاه است. طرح وام ودیعه مسکن هم حتی در صورت تخصیص نصیب قشر کم درآمد نمی‌شود و مشکل این قشر فقط مسکن نیست. مشکل فقر و تغذیه و بهداشت بسیار جدی است؛ بنابراین منابعی هم اگر وجود دارد از سوی دولت باید به سمت این قشر هدایت شود.

سلطان محمدی درباره منابع وام ودیعه مسکن هم می‌گوید: خود دولت در حال استقراض از بانک‌هاست و چاپ پول تورم زا باز هم در حال تکرار است. دود تمامی این سیاست‌ها حتی سیاست‌های به ظاهر حمایتی هم باز به چشم خود این مردم می‌رود که با تورم‌های بالای ۵۰ درصدی باید دست و پنجه نرم کنند.