برنامه ماموریت مداری علمی دانشگاه‌ها با هدف تولید ثروت و دانش فنی

اقتصاد ۲۴ - محمدرضا رشیدی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز که از طرف معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، وظیفه تدوین برنامه برعهده ایشان واگذار شده است، به تشریح برنامه "شناسایی ظرفیت‌ها و تعریف ماموریت‌های متناظر به دانشگاه­های علوم پزشکی" پرداخت و گفت: یکی از چالش‌های دنیای امروز تغییرات سریع و پیشرفته­ در عرصه علوم و فناوری است و یک دانشگاه نمی‌تواند به راحتی در همه زمینه‌ها به مرجعیت علمی و در نهایت تولید ثروت و دانش فنی برسد. او افزود: دانشگاه­‌ها باید تلاش کنند با در نظر گرفتن جریان توسعه و ابرروند‌های جهانی سلامت، در کنار اولویت­‌های کشوری و ظرفیت‌­های دانشگاهی با حفظ رسالت‌­ها و وظایف عمومی خود به عنوان یک مرکز آموزشی و تحقیقاتی عالی، حیطه مشخصی را به‌عنوان ماموریت اصلی خود انتخاب کنند و در آن سرآمد شوند.

روند اجرایی برنامه ماموریت‌مداری

رشیدی به روند اجرای برنامه اشاره کرد و گفت: تیمی متشکل از خبرگان و کارشناسان در دانشگاه‌های مختلف سراسر کشور و نیز کارشناسان و مدیران ارشد معاونت تحقیقات و فناوری وزارت تشکیل یافت و طی بیش از ۳۰ جلسه مشاوره، همفکری و بحث، شیوه‌­نامه و شاخص‌­های بررسی و ارزیابی دانشگاه­ها از نظر چگونگی ورود به برنامه ماموریت‌­مداری دانشگاه تهیه شد.

او افزود: این شاخص­ها در پنج حوزه نیروی انسانی، تولید علمی، دانش فنی و فناوری، زیرساخت‌ها، عرصه بین‌المللی تعیین، نحوه وزن‌دهی به آنها، برون‌داد‌ها و ... تدوین شد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز گفت: سیاست معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت این است که در گام اول، سعی خواهد شد ارزیابی شرایط دانشگاه­ها برای ورود به برنامه ماموریت­‌مداری، برای ۱۶ دانشگاه، شامل دانشگاه‌های تیپ یک، پنج دانشگاه رتبه اول دانشگاه­‌های تیپ دو و یک دانشگاه رتبه اول در تیپ سه فراهم شود.

رشیدی به دیگر فاز‌های اجرایی این برنامه اشاره کرد و گفت: ابتدا پس از معرفی برنامه به دانشگاه­‌های مورد نظر، از دانشگاه‌­ها خواسته شد حوزه تخصصی مورد نظر خود را با در نظر گرفتن شیوه‌­نامه و شاخص‌­ها به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت ارایه کنند. سپس، این عناوین مورد بررسی قرار گرفت و با در نظر گرفتن مسایلی، چون اولویت‌­ها و نیاز‌های دانشگاه و اهمیت حیطه­‌ها در نظام علمی و فناوری جهانی، عناوین بازنگری و بازخورد آن به دانشگاه­‌ها اعلام شد. در مرحله بعد از دانشگاه­‌ها خواسته شد در ذیل عناوین ارسالی که به تایید اولیه رسیده‌­اند، مستندات و داده‌های خود را طبق شیوه نامه به معاونت تحقیقات و فناوری وزرات بهداشت ارسال کنند.

او افزود: در حال حاضر، برنامه در مرحله بررسی مستندات و مدارک ارسالی دانشگاه‌­ها توسط کمیته کارشناسی در معاونت تحقیقات و فناوری وزارت است. نتیجه این بررسی، به شورای سیاست گذاری و برنامه­‌ریزی معاونت ارجاع داده خواهد شد. در صورتی که صلاحیت دانشگاه احراز شود، به طور رسمی، تفاهم‌نامه‌ای میان معاونت تحقیقات و فناوری وزارت و دانشگاه مربوطه امضا می‌شود و ماموریت مورد نظر به آن دانشگاه سپرده خواهد شد.

رشیدی تاکید کرد: با توجه به این که در پنج حوزه ارزیابی، حداقل شرایط و امتیازات لازم برای ورود به برنامه تعریف شده‌­اند، در صورتی که دانشگاهی از شرایط لازم برخوردار نباشد و نتوانند امتیازات مورد نظر را کسب کنند، وارد برنامه نخواهد شد.

بازه زمانی اجرای هر ماموریت

او افزود: نقشه راه راهبردی در قالب یک برنامه ۵ ساله تدوین خواهد شد. پیش‌بینی ما این است که در خوشبینانه‌ترین حالت بین ۵ تا ۱۰ سال، دانشگاه‌ها بتوانند بستر لازم برای ورود موفقیت‌­آمیز به حوزه ماموریت مورد نظر و سرآمدی در آن حوزه را فراهم و به اجرا بگذارند.

خروجی مورد انتظار هر ماموریت

او در پاسخ به این سوال که خروجی مورد انتظار هر ماموریت چیست؟ گفت: این روز‌ها با اینکه تب مقاله‌نویسی گرم شده است؛ خوشبختانه در این برنامه سعی شده است از افراط و تفریط در این شاخص اجتناب شود و تاکید اصلی بر توسعه و ثروت‌زایی مبتنی بر دانش و فناوری، حل مشکلات کشور و توجه به بروندادهایی، چون تاسیس شرکت‌­های دانش بنیان، تولید دانش فنی، تولید و ورود محصول/خدمت به بازار، برنامه کوهورت، ثبت بیماری، پروتکل‌­های درمانی، تربیت نیروی انسانی کارآمد در حیطه تخصصی مورد نظر، در کنار تولیدات علمی کیفی باشد.

خطرات احتمالی در مسیر اجرا

رشیدی با تاکید بر اینکه سرآمد شدن در یک حوزه نیازمند همراهی همه جانبه است، گفت: در حال حاضر متولی برنامه ماموریت‌مداری دانشگاه‌های علوم پزشکی، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است، ولی باید در نظر داشت دایره عمل این برنامه وسیع است و تمام عرصه­های اصلی آموزش، تحقیقات، درمان و بهداشت دانشگاه را شامل می‌شود و لازم است تمام معاونت‌های وزارتخانه مانند بهداشت، درمان، آموزش، و پژوهش را دربربگیرد تا به نتیجه مورد نظر برسد.

او با اشاره به اینکه اجرای برنامه ماموریت مداری مانند بذری است که حداقل ۵ الی ۱۰ سال زمان احتیاج دارد تا به بار بنشیند، بر لزوم ثبات مدیریتی تاکید کرد و گفت: این برنامه باید طبق یک برنامه زمانبندی منسجم طی سال‌ها به صورت پیوسته و پایدار با مدیریت با ثبات و یکپارچه، همراه با بررسی و نقد سازنده، تداوم پیدا کند تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کند.

منبع: روابط عمومی معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت