گزارش وزارت بهداشت از اثربخشی واکسن‌ها

اقتصاد ۲۴-  معاونت بهداشت وزارت بهداشت درخصوص عوارض احتمالی واکسن‌های کووید ۱۹ مورد استفاده در کشور که یکی از موثرترین مداخلات برای کنترل و کاهش بار بیماری کووید ۱۹ واکسیناسیون جامعه است، گزارشی منتشر کرده که در این گزارش، براساس مستندات به توضیح ابهامات و سوالات متعدد در مورد عوارض واکسن ها، پرداخته است.

بنابر اعلام معاونت بهداشت، در حال حاضر واکسیناسیون کووید ۱۹ با استفاده از واکسن‌های تولید داخل و واکسن‌های وارداتی در حال انجام است و تاکنون بیش از ۵۹ میلیون دوز واکسن کووید ۱۹ در کشور استفاده شده است و در هفته‌های پیش رو با سرعت گرفتن تامین واکسن تعداد بسیار بیشتری واکسینه خواهند شد. یکی از ضروریات برای موفقیت برنامه واکسیناسیون، مشارکت جامعه و اطمینان به برنامه واکسیناسیون است، به همین علت برنامه کشوری مراقبت پیامد‌های نامطلوب ایمن سازی با محوریت واکسیناسیون کووید ۱۹ تقویت شده است.

عوارض واکسن‌ها عموما خفیف و بهبود یابنده هستند

بنابر اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، واکسن‌ها علیرغم اینکه با بهترین دانش و تکنولوژی روز تولید می‌شوند، اما در کنار فواید بسیار زیاد، آن‌ها دارای عوارضی نیز هستند که خوشبختانه عموما خفیف و بهبود یابنده هستند. معمولا در جریان واکسیناسیون همگانی به دلیل تنوع در گروه‌های هدف و وجود افراد با بیماری‌های زمینه‌ای و واکسیناسیون تعداد زیاد افراد در مدت زمان کوتاه، احتمال بروز عوارض منتسب به واکسیناسیون و ایجاد نگرانی در جامعه بالاتر از شرایط عادی است. واکسن‌های جدید نیز همواره با نگرانی بیشتری از سوی کارکنان نظام سلامت و مردم پیگیری می‌شوند، لذا برای پاسخ دهی به اینگونه موارد، نظام مراقبت پیامد‌های نامطلوب ایمن سازی Adverse Event Following Immunization, AEFI در برنامه‌های معاونت بهداشت و شبکه‌های بهداشتی کشور ادغام شده و از سال ۱۳۸۳ در حال اجرا است؛ عملکرد این برنامه در سال ۱۳۸۹ به تایید سازمان جهانی بهداشت رسیده است. در نظام مراقبت هر رویداد نامطلوب پزشکی که برای فرد بعد از دریافت واکسن، صرف نظر از رابطه علیتی با واکسن، رخ دهد، یک پیامد نامطلوب ایمن سازی AEFI تلقی شده و ثبت می‌شود. در حال حاضر علاوه بر مراکز بهداشتی درمانی که ثبت عوارض را انجام می‌دهند، خودگزارش دهی نیز میسر شده است و افراد می‌توانند با مراجعه به سایت salamat.gov.ir و بدون مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی نیز گزارش عارضه را ثبت کنند. همه داده‌ها در سامانه‌های الکترونیک سلامت و همچنین در پرتال معاونت بهداشت نیز گزارش می‌شود.

انواع عوارض

در ادامه این گزارش همچنین به انواع عوارض اشاره و عوارض پس از واکسیناسیون به دو دسته "عوارض مرتبط با واکسن" (که بر حسب شدت احتمال به عوارض محتمل Probable و یا عوارض ممکن Possible دسته بندی می‌شوند) و "عوارض بدون ارتباط با واکسیناسیون یا همزمانی"، تقسیم بندی شده است؛ مواردی هم که مستندات برای بررسی رابطه علیّتی کفایت نکند، نیز غیر قابل طبقه بندی محسوب می‌شوند. عملکرد نظام مراقبت در شناسایی و ثبت عوارض، بالاتر از حداقل مورد انتظار سازمان جهانی بهداشت و در مقابل کشور‌های توسعه یافته نیز در وضعیت قابل مقایسه قرار دارد.

کاهش ۸۸ درصدی بستری بیماران با انجام واکسیناسیون

همچنین، در کنار نظام مراقبت جاری که توضیح داده شد، با کمک معاونت تحقیقات و فناوری در قالب یک پروژه منطبق با ضوابط سازمان جهانی بهداشت، نظام مراقبت فعال نیز برای عوارض واکسیناسیون کووید ۱۹ برقرار شده است که یافته‌های هر دو نظام مراقبت با یکدیگر همخوانی دارند. لازم به ذکر است، بر حسب گزارش یافته‌های طرح یاد شده، اجرای واکسیناسیون کووید ۱۹ در پیشگیری از بستری شدن افراد واکسینه به میزان ۸۸ درصد مفید بوده و سبب کاهش بستری افراد واکسینه شده است.

واکسن‌های موجود در کشور، بی خطر و موثر هستند

بنابر گزارش معاونت بهداشت وزارت بهداشت، میزان بروز عوارض جانبی مرتبط با همه واکسن‌ها در محدوده قابل قبول قرار داشته و براساس مستندات، واکسن‌های موجود در کشور، بی خطر و موثر هستند و مردم می‌توانند با اطمینان خاطر به واکسیناسیون کووید ۱۹ بپیوندند.