چگونه از ابتلا به سرطان پستان پیش‌گیری کنیم؟

به گزارش جامعه ۲۴، بدن انسان از میلیارد‌ها سلول بسیار کوچک تشکیل شده است که رشد و مرگ‌ومیر آن‌ها به عوامل گوناگونی مرتبط است. سرطان هنگامی رخ می‌دهد که رشد و تقسیم سلول‌ها از حالت طبیعی خود خارج شود. به این رشد غیرطبیعی تومور می‌گویند که اگر در پستان‌ها رشد کند می‌تواند سرطان پستان را در زنان و البته مردان رقم بزند.

بر اساس مطالعات انجام شده در دنیا خطر ابتلا به سرطان ارتباط مستقیم با نوع و سبک زندگی دارد؛ هر اندازه به سمت کم‌تحرکی پیش می‌رویم ابتلا به انواع بیماری‌ها در انسان افزایش پیدا می‌کند.

در برخی مناطق و کشور‌ها نوع خاصی از سرطان شایع‌تر است که هنوز دلیل آن روشن نیست، اما عواملی مانند روش و نوع تغذیه، عوامل ژنتیکی، وراثت و رویارویی با برخی مواد شیمیایی می‌توانند تاثیرگذار باشند.

سرطان پستان در دنیا و البته ایران یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان است. بر اساس آمار‌های سازمان بهداشت جهانی از هر ۶ زن ۱۰ تن ممکن است مبتلا به سرطان پستان شود. ایران در سال ۹۰ بالاترین رشد آمار سرطان پستان را در خاورمیانه داشته است.

دکتر صفیه عشوری مقدم، متخصص زنان و زایمان در این‌باره می‌گوید: من به آمار موثق دسترسی ندارم، اما ما دومین کشور پرجمعیت در خاورمیانه هستیم پس انتظار داریم آمار سرطان پستان در کشور ما نسبت به دیگر کشور‌ها بیش‌تر باشد. از سوی دیگر واقعیت این است که با تمامی کاستی‌ها و محرومیت‌ها وضعیت پزشکی در کشور ما چندان بد نیست و ساختار بهداشتی جامعه ما نسبت به دیگر کشور‌های منطقه منسجم‌تر است و فرهنگ هم در سطح بالاتری قرار دارد که سبب می‌شود مردم نسبت به بیماری حساس‌تر باشند بنابراین مراجعه برای غربال‌گری در وضعیت خوبی قرار دارد.

این پزشک ادامه می‌دهد: شوربختانه در دو سال اخیر به دلیل شیوع کرونا با مشکلات زیادی روبه‌رو بودیم. افراد کم‌تر به مراکز غربال‌گری که در این بیماری اهمیت فراوانی دارد مراجعه کردند ازسوی دیگر ما نسبت به آمار‌های جهانی سن پایین‌تری برای ابتلا به این بیماری داریم که دلایل گوناگون مانند تغذیه و عوامل ژنتیک و امواج و تشعشعات دارد. در مورد آمار سرطان در مناطق گوناگون کشور نکته‎ جالبی وجود دارد و آن این است امار سرطان در نوار شمالی کشور بسیار بیش‌تر از نوار جنوبی‌ است که یکی از عوامل آن می‌تواند بحث تشعشعات باشد. برای نمونه در اطراف قمصر که میزان تشعشات زیاد است آمار سرطان هم بسیار بالاتر از دیگر مناطق دیگر کشور است.

سونوگرافی تست مناسبی برای غربالگری سرطان پستان نیست

ازسوی دیگر برخی گمان می‌کنند بارداری خطر ابتلا به سرطان پستان را بالا می‌برد، اما مطالعات نشان می‌دهد بارداری از نظر هورمونی تغییراتی در بدن فرد به‌جود می‌آورد که این تغییرات نقش حمایتی در سیستم بدنی او دارند، به‌گونه‌ای که هر اندازه زایمان‌ها بیش‌تر و در سنین کم‌تر باشد فرد کم‌تر در معرض ابتلا به این نوع سرطان قرار می‌گیرد.

عشوری مقدم می‌افزاید: با این‌که آمار سرطان پستان در کشور ما بالاست و این بیماری یک سوم از تمام سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهند، اما دومین عامل مرگ در میان آن‌هاست. اما می‌توان با انجام غربال‌گری‌های به موقع، این بیماری را در مراحل نخست تشخیص داد و نسبت به درمان آن اقدام کرد.

او تصریح می‌کند: در این‌جا دو بحث وجود دارد؛ نخست تشخیص و دیگری غربال‌گری؛ غربال‌گری به‌معنای بیماریابی‌ است یعنی شما تستی در دسترس و ارزان دارید تا بتوانید به‌سرعت آن را انجام دهید و شمار کسانی‌ که ممکن است بیمار باشند را جدا کنید. امروز در دنیا بهترین غربال‌گری برای سرطان پستان را ماموگرافی می‌دانند. البته برخی بر این باورند که سونوگرافی می‌تواند جایگزینی برای ماموگرافی باشد، اما باید بدانید که سونوگرافی به‌هیچ‌روی تست غربال‌گری مناسبی برای سرطان پستان نیست.

عشوری‌مقدم هم‌چنین گفت:در این‌جا باید به این مسئله هم اشاره کنم که ما می‌توانیم در عرض چند ساعت با کمک تکنسینی که دیپلم دارد صد زن را ماموگرافی کنیم و پاسخ آن‌ها را برای رادیولوژیست بفرستیم تا آن‌ها را بررسی کند، اما سونوگرافی حتما باید به دست یک رادیولوژیست و متخصص انجام شود که بسیار زمان‌بر است ضمن این‌که از نظر اقتصادی هم به‌صرفه نیست.

بیشتر بخوانید: علائم شایع‌ترین سرطان در زنان را بشناسید

این پزشک سن مناسب برای مراجعه و غربال‌گری سرطان پستان را ۴۰ سالگی عنوان کرد و گفت: بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند خانم‌ها نخستین ماموگرافی را در چهل سالگی انجام دهند. سپس هر ساله یا هر دو سال یکبار تا ۴۹ سالگی این ماموگرافی باید تکرار شود. بعد از پنجاه سالگی هر ساله باید ماموگرافی انجام گیرد. در صورتی که شرح حال خانوادگی سرطان پستان وجود داشته باشد، ماموگرافی باید زودتر شروع شود.

مردان هم به سرطان پستان مبتلا می‌شوند؟

یکی دیگر از باور‌هایی که در مورد سرطان پستان وجود دارد این است که این سرطان خاص زنان است و تنها آن‌ها را درگیر می‌کند، اما جالب این‌جاست که بدانید مرد‌ها هم از این بیماری در امان نیستند؛ عوامل گوناگون محیطی، تغذیه و جغرافیایی در ابتلای مردان به این بیماری نقش موثری دارد البته از مصرف سیگارو الکل هم نباید غافل بود.

عشوری مقدم در این باره تصریح کرد: سرطان پستان در مردان اگرچه بسیار کم است، اما نباید آن را نادیده گرفت و اگر خانواده‌ای دچار این بیماری شد تمام اعضای خانواده در معرض خطرند و حتما باید غربال‌گری‌های را جدی بگیرند.
‎

این متخصص زنان هم‌چنین به زنان توصیه کرد هر ماه پس از عادت ماهیانه پستان‌های خود را معاینه کنند و با مشاهده‌ هرگونه توده و نبود تقارن و مشکل به پزشک اطلاع دهند و موضوع را پیگیری کنند.

شوربختانه در سال‌های اخیر استفاده از فست‌فود‌ها و کشیدن سیگار و قلیان به یکی از تفریح‌های مردم تبدیل و به‌نوعی به سبک زندگی بسیاری از مردم بدل شده است. مهم‌ترین ویژگی فست‌فودها، فرآوری این ماده غذایی با چربی است. هرگونه فرآوری گوشت اعم از سرخ و کباب‌کردن، نمک سودکردن یا نگهداری آن‌ها به شکل محصولاتی مانند هات‌داگ، سوسیس و برگر با مواد نگهدارنده سبب سرطان‌زایی می‌شود. براساس بررسی‌های صورت گرفته سرطان روده در فاصله سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۵ سه برابر شده است که دلیل اصلی آن استفاده و رواج فست‌فودهاست.

به نظر می‌رسد اگر این شیوه ادامه پیدا کند باید در آینده شاهد وضعیت خطرناک تندرستی و بروز سرطان‌های گوناگون در کشور باشیم. برکسی پوشیده نیست که تغذیه و سبک زندگی سالم بر افراد و زیست آن‌ها تاثیر فراوانی دارد.

دکتر عشوری مقدم در مورد چاقی و داشتن تغذیه سالم و ارتباط آن با سرطان پستان گفت: نه‌تنها در سرطان پستان بل‌که برای تندرستی و داشتن زندگی سالم باید از خوراک سالم و تغذیه خوب استفاده کرد. البته نباید فراموش کرد که محصولات تراریخته و مصرف آن‌ها هم اهمیت به‌سزایی دارد. زندگی سالم و ورزش مواردی هستند که همواره توصیه شده و عمل به آن‌ها می‌تواند انسان را از بیماری‎‌های گوناگون در امان بدارد.