اقتصاد ۲۴- ۲۵ نوامبر از سال ۱۹۹۹ از سوی سازمان ملل متحد «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» یا «محو خشونت علیه زنان» نامگذاری شده است. گزارشهای دولتها و نهادهای بینالمللی نشانگر آن است که نیمی از جامعه بهشکل سیستماتیک همچنان قربانی خشونت عریان هستند. دبیرکل سازمان ملل میگوید «این وضعیت اجتنابناپذیر نیست و باید تغییر کند.»
در ۲۵ نوامبر سال ۱۹۶۰، سه خواهر عضو شبکه مخفی انقلابی جمهوری دومینیکن در زندان رژیم رافائل لئونیداس تروخیو پس از شکنجههای بسیار به قتل رسیدند. این جنایت سرآغاز سقوط حکومت نظامیان در این کشور حوزه دریای کارائیب بود.
از سال ۱۹۸۱ به بعد، شماری از کشورهای جهان به خصوص در آمریکای لاتین این روز را بهطور رسمی روز مبارزه با خشونت علیه زنان نامگذاری کردند. سازمان ملل متحد حدود دو دهه بعد با استقبال از این ابتکار عمل، آن را جهانی کرد.
نهاد «زنان سازمان ملل متحد» با انتشار گزارشی به مناسبت روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان اعلام کرد این پدیده یک بحران جهانی است و غنی و فقیر نمیشناسد: «در کشورهای غنی یا فقیر، زنان و دختران به علت وجود پیشداوریهای جنسیتی همچنان قربانی خشونت میشوند.»
سیما بحوث، مدیر اجرایی نهاد زنان سازمان ملل متحد میگوید: «در همین محلههای خودمان، زنان و دختران در خطر زندگی میکنند. در سراسر جهان، درگیریهای مسلحانه، فجایع طبیعی ناشی از تغییرات آب و هوایی، کمبود غذا و نقض حقوق بشر، خشونت علیه زنان را دوچندان میکند.»
بیشتر بخوانید: در روز پایان خشونت علیه زنان؛ ۹۶ درصد از مراجعان خشونتدیده از همسر، زنان بودند
دادههای سازمان ملل متحد نشانگر آن است که در دوره بحران، چه جنگ و چه همهگیری جهانی کووید، بیش از ۷۰ درصد زنان قربانی شکلی از خشونت بودهاند. این آمار در حالی منتشر میشود که به گفته خانم بحوث «بیشتر موارد خشونت علیه زنان و دختران، بهعلت ترس از مجرم، بیاعتمادی به دستگاه قضایی و یا شرم و خجالت اساسا اعلام و ثبت نمیشوند.»
براساس همین دادهها در سطح جهان و به صورت میانگین، یک سوم زنان قربانی خشونت جسمی یا جنسی شریک زندگی خود هستند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، با انتشار یک پیام ویدیویی به مناسب روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان، خواستار افزایش جدی برنامههای دولتی و بینالمللی برای مبارزه با این پدیده شد. آقای گوترش با اشاره به ابتکار عمل مشترک سازمان ملل و اتحادیه اروپا، بر لزوم تغییر وضعیت موجود تاکید کرد.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، مساله حقوق زنان در این کشور بیش از پیش مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته است. در حالی که گزارشهای متعدد نهادهای بینالمللی حاکی از بروز بحران انسانی ناشی از فقر و سوء تغذیه در افغانستان است، دفتر سازمان ملل متحد در کابل روز پنجشنبه با انتشار بیانیهای خواستار توجه جدی به وضعیت زنان در این کشور جنگزده شد.
بیشتر بخوانید: افزایش ده درصدی خشونت خانگی در فرانسه؛ اکثریت قربانیان زنان هستند
در این بیانیه آمده است: «افغانستان یکی از بالاترین آمارهای زنان قربانی خشونت در جهان را دارد: از هر ۱۰ زن، ۹ نفر دستکم یک بار از سوی شریک زندگی خصوصی [شوهر]مورد تعرض قرار گرفته است.» دبورا لیونز، نماینده ویژه مجمع عمومی سازمان ملل در افغانستان میگوید: «همه ما موظفیم با هم به نبرد این بیماری همهگیر در سایه برویم. باید جلوی خشونت را گرفت. ما باید با شرم و خجالت قربانیان و همزمان حمایت از خشونت، مبارزه کنیم.»
در جریان تعطیلیهای گسترده و قرنطینه (شهربندان)های طولانی در فرانسه، میزان خشونت علیه زنان بهشکل چشمگیری بالا رفت. اختصاص شماره تلفنهای ویژه برای کمک به قربانیان خشونت خانگی و ابداع راههای جدید به منظور اعلام موارد خطر با ایما و اشاره در داروخانهها، نشان میدهد این مشکل در کشوری اروپایی که نه درگیر جنگ است و نه با بحران مواد غذایی روبهرو است، چقدر جدی است.
در سال ۲۰۲۱، در حالیکه یک ماه به پایان آن مانده است، دستکم ۱۰۰ زن به دست شریکان کنونی یا سابق زندگی خود در فرانسه به قتل رسیدهاند. آمارهای وزارت کشور نشانگر آن است که زنان، حتی بیشتر از کودکان، قربانیان اصلی خشونت خانگی هستند.
در حالی که جهان عملا در دورهای به شدت بحرانی روزگار میگذراند، سازمان ملل همچنان به ریشهکنی خشونت علیه زنان امیدوار است. آنتونیو گوترش در پیام به مناسبت روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان میگوید: «جهان باید برای ریشهکنی این پدیده تا سال ۲۰۳۰ تلاش کند.»
این امیدواری در حالی ابراز میشود که زنان، در ساختاری مرد/پدر سالار در سراسر جهان همچنان جنس دوم به شمار میروند. عروج جریانهای مذهبگرا، محافظهکار قومگرا و سنتی در سالهای گذشته وضعیت زنان را از تگزاس ایالات متحده تا لهستان و خاورمیانه و افغانستان بهشدت بدتر کرده است.
یورونیوز