نشست مذاکرات احیای برجام چطور پیش می‌رود؟

اقتصاد ۲۴- دو روز از آغاز مذاکرات احیای برجام در وین با ترکیب جدید تیم مذاکره کننده ایران می‌گذرد. منابع غربی از آماده بود ۸۰ درصدی توافق نهایی سخن می‌گویند و علی رغم تکذیب ایران، اما به نظر می‌رسد اختلاف نظر‌ها به کمترین میزان خود رسیده است. اگرچه انتظار نمی‌رود در این دور از مذاکرات اتفاق خاصی رخ دهد، اما می‌توان پیش بینی کرد که

نشریه آمریکایی بلومبرگ در گزارشی به قلم «بابی گاش» نوشته دو غایب اصلی در مذاکرات احیای برجام در وین به وضوح دیده می‌شود؛ آمریکا و خوش بینی. به درخواست ایران، واشنگتن قرار نیست در میز مذاکره برجام جضور داشته باشد و در عوض اروپایی‌ها در هتل کوبورگ نقش میانجی بین ایران و آمریکا را بازی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: جواد ظریف خطا کرد و متوجه نبود امکان خروج از برجام در متن آن وجود دارد/ تعهدات اقتصادی چین نسبت به اسرائیل بیش از ایران است

نویسنده این یادداشت وضعیت را به «نمایش مضحک پانتومیم» تشبیه کرده و گفته: از وقتی که مذاکرات در ۵ ماه پیش متوقف شده ایران بار‌ها گفته نسبت به احیای برجام جدیت ندارد و همه تلاشش را برای خراب کردن امر مذاکره انجام داده. یکی از روشن‌ترین مثال‌های رفتار ایران هم همین امتناع از مذاکره مستقیم با آمریکاست که در واقع اصلی‌ترین عضو برجام است.

بلومبرگ نوشته: جمهوری اسلامی از اینکه آمریکا را به خاطر خطایش در خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ روی نیمکت ذخیره‌ها نگه داشته خرسند است حتی به قیمت از بین رفتن شانس احیای برجام.

این رسانه مواضع نظام قبل از ورود به مذاکرات را هم بررسی کرده و گفته ایران اصرار دارد آمریکا همه تحریم‌های اقتصادی را به عنوان پیش شرط بازگشت ایران به تعهدات برجامی‌اش بردارد. این شامل همه تحریم‌های غیر هسته‌ای هم شده است. همزمان به دولت بایدن گفته باید ضمانت بدهد که دولت بعدی آمریکا راه ترامپ را نرود.

بلومبرگ گفته اگر فرض کنیم درخواست اولیه ایران عجیب است، درخواست دومش غیر ممکن است. بایدن واقعا می‌خواهد به برجام برگردد، اما دولت آمریکا نمی‌تواند تضمین کند که جانشینش به نتیجه دیگری نرسد.

برای کاهش احتمال خروج دولت بعدی آمریکا از برجام دو راه وجود دارد؛ اول اینکه ایران به دنبال عقد یک پیمان با آمریکا است که باید مفاد آن به تایید سنا برسد و راه بعدی اینکه تهران برنامه هسته‌ایش را متوقف کند. تهران ظاهرا هیچ یک از این دو مسیر را دنبال نمی‌کند.

بلومبرگ ترکیب تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را هم نشانه دیگری دال بر عدم جدیت ایران در مذاکرات خوانده و گفته دولت رئیسی به جای اینکه تیم مذاکره کننده موفق قبلی را نگه دارد علی باقری کنی را که یکی از منتقدان تند برجام است در راس هیات به مذاکرات فرستاده.

این رسانه مثالی زده و گفته انتخاب باقری کنی به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده مانند این است که جو بایدن «تام کاتن» (سناتور تندروی جمهوری خواه که بار‌ها با محمد جواد ظریف وزیر خارجه سابق ایران در مورد برجام درگیری لفظی داشته) را به عنوان رئیس مذاکره کنندگان آمریکایی راهی وین کند. بایدن در عوض یک گزینه معقول مانند راب مالی را به عنوان نماینده ویژه در امور ایران انتخاب کرده.

بلومبرگ به این سوال که اساسا چرا ایران مذاکره کردن را قبول کرده؟ پاسخ داده و گفته دلیلش این است که نظام جمهوری اسلامی فکر می‌کند تا زمانی که در حال مذاکره است دولت بایدن امیدوار است که بتواند به توافقی هسته‌ای با ایران برسد و در نتیجه ممکن است برخی تحریم‌ها علیه ایران را بردارد.

این رسانه مدعی شده مذاکرات طولانی و پایان ناپذیر از سوی جمهوری اسلامی پوششی برای ادامه غنی سازی اورانیوم با خلوص بالا و برخلاف تعهدات برجامی خواهد بود.

رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در گفتگو با بی بی سی هشدار داده و گفته اگر ایران فکر می‌کند می‌تواند از این فرصت به عنوان یک اهرم استفاده کند و بعد بیاید بگوید چیز‌های بهتری می‌خواهد باید بگویم سیاستش کارساز نیست. ما و شرکایمان چنین اجازه‌ای نمی‌دهیم. او گفته آمریکا آماده تشدید فشار علیه ایران در صورت شکست مذاکرات است.

بلومبرگ در نهایت به این نتیجه رسیده که ایران در مسیر رسیدن به یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن خوب پیش رفته، مانند ژاپن، کره جنوبی و تایوان. جمهوری اسلامی هنوز دارد با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی قایم باشک بازی می‌کند و فقط به اندازه‌ای اجازه بازرسی می‌دهد که بتواند فشار‌های دیپلماتیک را دور بزند.

این رسانه در نهایت به دولت بایدن توصیه کرده فشارش را برای بازگشت به میز مذاکرات زیاد کند حتی اگر زیاد هم به نتیجه مذاکرات خوش بین نباشد.

بیشتر بخوانید: تیم مذاکره کننده اگر بخواهد بیانیه بدهد در همین تهران بیانیه می‌داد نیازی نبود به وین بروند/ هیات اعزامی منتقد برجام است، چطور می‌خواهد آن را احیا کند؟

دیپلمات‌های غربی در گفتگو با رویترز درخواست‌های تیم مذاکره کننده ایرانی را «غیر واقع بینانه» تفسیر کرده‌اند. یک مقام ایرانی نزدیک به مذاکرات هم به رویترز گفته درخواست‌های ایران روشن است. طرف‌های دیگر به خصوص آمریکایی‌ها باید تصمیم بگیرند که می‌خواهند توافق هسته‌ای احیا شود یا نه. آن‌ها از توافق خارج شده‌اند و باید به آن برگردند و تحریم‌ها را بردارند.

رویترز نوشته اکثر اعضای تیم ۴۰ نفره مذاکره کننده هسته‌ای ایران را کارشناسان اقتصادی تشکیل می‌دهند و همین ترکیب نشان می‌دهد هدف ایران لغو تحریم‌ها در وهله نخست است.

به گزارش رویترز، دیپلمات‌ها گفته‌اند که واشنگتن پیشنهاد یک توافق اولیه و موقت با تهران را قبل از رسیدن به یک توافق دائمی مطرح کرده. به زعم این رسانه، شکست تیم‌های مذاکره کننده در رسیدن به یک توافق می‌تواند منجر به واکنش اسرائیل که بار‌ها گفته گزینه نظامی روی میز است، شود. میخائیل اولیانوف در توییتر خود نوشته مذاکرات نمی‌تواند تا ابد طول بکشد. لازم است که فرآیند مذاکره تسریع شود.

با وجود این تحلیل‌ها بعد از برگزاری اولین نشست کمیسیون مشترک برجام، دیپلمات‌های غربی با احتیاط ابراز امیدواری کرده‌اند. نشریه گاردین نوشته انتظار این اندازه پیشرفت را نداشتند و تهران رسما قبول کرده درباره گام‌های بازگشت به تعهداتش در برجام گفتگو کند.

انریک مورا مذاکره کننده ارشد اروپا گفته ایران قبول کرده مذاکرات از جایی که در خرداد ماه متوقف شده بود ادامه پیداکند به جای اینکه به طور کامل یک دستورکار جدید را ارائه دهد. مورا گفته نوعی اضطرار برای پایان دادن به تحریم‌ها و مشکلات مردم ایران احساس می‌شود. هیات ایرانی متوجه کاری که ما در شش دوره قبلی مذاکرات انجام دادیم شده‌اند و می‌دانند که بر روی این بستر باید کار کرد.