وضعیت استانداران دولت رئیسی چگونه است؟

اقتصاد ۲۴- تا امروز استانداران ابراهیم رئیسی در ۲۹ استان انتخاب شدند. بخش عمده آن‌ها در روز‌ها و هفته‌های گذشته انتخاب شده بودند و چند نفر باقیمانده هم در روز‌های اخیر انتخاب شدند؛ هرچند در دو استان کرمان و کرمانشاه هنوز استانداران دولت روحانی بر سرکارند و ظاهرا رئیسی عجله‌ای در تغییر آن‌ها ندارد. در این گزارش، به ۲۹ استاندار دولت ابراهیم رئیسی نگاه می‌کنیم و سوابق آن‌ها را بررسی می‌کنیم تا ببینیم رویکرد ابراهیم رئیسی در انتخاب استانداران به چه صورت بوده است.

نکته مهم درباره انتخاب استانداران این است که ظاهرا قرار است آن‌ها با کمترین اختیار در استان‌ها حضور داشته باشند؛ چه آنکه از یکسو در هفته‌های گذشته نامه‌ای از سردار وحیدی خطاب به استانداران منتشر شد که در آن اعلام شده بود هیچ انتصابی بدون هماهنگی و تایید وزیر کشور نباشد. از سوی دیگر سفر‌های استانی پی‌درپی ابراهیم رئیسی نشان می‌دهد عمده تصمیم‌ها قرار است در هیات دولت گرفته شود، نه در استانداری‌ها.

هیچ زنی نیست، هیچ اهل سنتی نیست

در تاریخ ۴۳ ساله جمهوری اسلامی، هرگز زنان در استانداری‌ها به کار گرفته نشدند. همچنین با وجود اینکه اهل سنت در استان‌های کردستان و سیستان و بلوچستان اکثریت مردم را تشکیل می‌دهند، اما تا امروز هیچ استاندار اهل سنتی هم در جمهوری اسلامی انتخاب نشده است. ابراهیم رئیسی هم در این زمینه سنت‌شکنی نکرد و همان رویه را ادامه داد. محمود احمدی نژاد یک بار در دولت خود با معرفی وزیر زن، نام تنها رئیس جمهوری که از زنان در وزارت بهره برده‌اند را به نام خود زد و همچنین دیدار‌ها و حمایت‌های مولوی عبدالحمید از روحانی، زمزمه استفاده از اهل سنت را در کابینه افزایش داده بود، اما درنهایت این اتفاقات رخ نداد. با توجه به دیدگاه‌های غالب در دولت رئیسی بعید است او یا سردار وحیدی در تغییرات دو سه استان باقیمانده، استاندار زن انتخاب کنند؛ چنانچه رئیسی در معرفی وزرا چنین نکرد و تنها در معاونت زنان یک زن انتخاب کرد که احتمالا اگر می‌شد، آن را هم مرد انتخاب می‌کردند.

حضور چشمگیر نظامیان استاندار

قابل پیش‌بینی بود که ابراهیم رئیسی در کابینه خود از تعداد قابل توجهی از فرماندهان سپاه استفاده کند. حالا از ۲۸ استاندار منصوب شده در دولت ابراهیم رئیسی، ۸ نفر سابقه حضور در سپاه را داشته‌اند. در بوشهر، آذربایجان شرقی، چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی و قم، به ترتیب احمد محمدی زاده، زین‌العابدین رضوی خرم، غلامعلی حیدری، یعقوبعلی نظری و سید محمدتقی شاهچراغی به استانداری رفته‌اند که همگی پیش از این فرماندهان سپاه بوده‌اند. در استان هرمزگان مهدی دوستی استاندار شده که پیش از این در قرارگاه خاتم حضور داشت و البته نظامی محسوب نمی‌شود و صرفا در نهاد نظامی در بخش‌های فنی و مهندسی کار کرده است. در استان مازندران و همدان نیز از نظامیان سابقی استفاده شده که در زمان جنگ، جانباز و اسیر شده بودند.

در میان نظامیان انتخاب شده، هیچ استانداری از ارتش و نیروی انتظامی دیده نمی‌شود و این هم قابل پیش‌بینی بود که با حضور سردار احمد وحیدی نظامیان از سپاه باشند.

بیشتر بخوانید: حضور نظامیان در وزارت کشور دولت رئیسی چه پیامی دارد؟

اعضای ستاد رئیسی

ابراهیم رئیسی، تعداد زیادی از اعضای اصلی ستاد‌های انتخاباتی خود را به عنوان استاندار منصوب کرده است. البته پیدا کردن همه این افراد کار دشواری است، چون بسیاری از احکام ستاد‌های انتخاباتی، در فضای مجازی منتشر نمی‌شوند، اما با این وجود، باز هم اعضای موثر ستاد‌های انتخاباتی ابراهیم رئیسی، چشمگیر هستند.

هشت نفر از ۲۸ استاندار رئیسی، از افرادی بودند که در ستاد‌های انتخاباتی او نقش اصلی را داشتند. حامد عاملی، استاندار فعلی اردبیل و برادرزاده امام جمعه این شهر، رئیس ستاد ابراهیم رئیسی در اردبیل بود. در اصفهان هم سیدرضا مرتضوی رئیس ستاد ابراهیم رئیسی، در این مسئولیت قرار گرفته که به خاطر حوادث چند روز گذشته، مورد توجه افکار عمومی هم قرار گرفته بود. در استان زنجان هم محسن افشارچی به عنوان استاندار انتخاب شده که ریاست ستاد رئیسی را در استان زنجان بر عهده داشته است. البته مهدی دوستی هم در ستاد رئیسی فعال بود و سخنگوی ستاد انتخاباتی بود.

به جز این سه نفر، جواد قتاعت هم ریاست ستاد ابراهیم رئیسی را در مازنداران در سال ۹۶ بر عهده داشت. او البته به جای مازندران، به استانداری خراسان جنوبی رفته است. محسن منصوری، معاون استان‌های ستاد رییسی بود که در هنگام ثبت نام انتخابات نیز در کنار رئیس جمهور فعلی قرار داشت. او استاندار تهران شده است. مهران فاطمی، استاندار یزد نیز در زمان انتخابات، سخنگوی ستاد ابراهیم رئیسی در یزد بود. استاندار لرستان، فرهاد زیویار، رئیس ستاد سحر ابراهیم رئیسی بود و در نهایت محمدهادی ایمانیه از اعضای موثر ستاد سلامت ابراهیم رئیسی بود که حالا استاندار فارس شده است.

از قوه قضائیه تا استانداری

ابراهیم رئیسی، تعدادی از نیرو‌های قوه قضائیه را با خود به دولت برده است. بیشترین سهم، مربوط به سازمان بازرسی کل کشور بوده که ابراهیم رئیسی ده سال خود ریاست آن را بر عهده داشت. حسن درویشیان ریاست سابق سازمان بازرسی در دولت ابراهیم رئیسی، حالا ریاست دفتر بازرسی ویژه رئیس‌جمهور و نیز نماینده ویژه رئیس‌جمهور برای هماهنگی، پیگیری و اجرای نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد در دستگاه‌های اجرایی را بر عهده دارد. در چهار استان کشور، نیرو‌های سابق قوه قضائیه به عنوان استاندار انتخاب شده‌اند که در دو استان، افراد معرفی شده، سابقه حضور در سازمان بازرسی کشور را دارند.

در کهگلویه و بویراحمد، سیدعلی احمدزاده به عنوان استاندار انتخاب شده که پیش از این، معاون سازمان تعزیرات حکومتی کشور، رئیس بازرسی قوه قضائیه و معاونت شورای حل اختلاف کشور را بر عهده داشته است.

در استان گلستان، علی‌محمد زنگانه مشاور معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه به عنوان استاندار کار خود را شروع کرده است. در مازندارن، سید محمود حسینی‌پور نوری که پیش از آن، معاون دادستان کل کشور و قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور بوده است، در مسئولیت استانداری قرار گرفته و در استان مرکزی هم فرزاد مخلص الائمه معاون برنامه ریزی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به عنوان استاندار معرفی شده است.

حلقه مشهدی‌ها قدرتمند است

به نظر می‌رسد اصولگرایان، از عملکرد استانداری خراسان رضوی در دولت ابراهیم رئیسی، رضایت تام داشته‌اند و جایزه و سهمیه ویژه‌ای هم برای این استانداری در نظر گرفته‌اند. محمدصادق معتمدیان استاندار سابق خراسان رضوی در دولت روحانی، حالا به استانداری آذربایجان غربی رفته تا تنها استانداری باشد که در مسئولیت پیشین، ابقا شده است. سیدمحمدرضا هاشمی فرماندار مشهد در دولت روحانی هم به استانداری سمنان رفته است.

به جز این دو مورد در استان قزوین، محمدمهدی اعلایی، به عنوان استاندار انتخاب شده که او هم در دولت احمدی نژاد، مدتی در استانداری خراسان رضوی مشغول به کار بود. در استان کردستان هم اسماعیل زارعی‌کوشا، از مدیران استانداری قم در دولت روحانی، به استانداری منصوب شده است.

تا روز گذشته استاندار خراسان شمالی هم تعیین نشده بود و این هفته امام جمعه هشدار داد «در بحث استانداری به این مسئله که چه کسی استاندار باشد ورود نمی‌کنم؛ اما این‌که هنوز پس از گذشت بیش از سه ماه از عمر دولت، قضیه انتخاب استاندار جدید برای خراسان شمالی معلق مانده و تکلیف استان را مشخص نکرده‌اند باعث نگرانی مردم شده است.» همین هشدار کافی بود که روز گذشته استاندار خراسان شمالی هم معلوم شود و به این ترتیب محمدرضا حسین نژاد دفتر فنی وزارت کشور را ترک کرد و جانشین محمدرضا شجاعی در خراسان شمالی شد.

استاندارانی که قبلا وزیر بودند

ابراهیم رئیسی، در سه استان هم استاندارانی را منصوب کرده که پیش از این سابقه وزارت داشته‌اند. در خوزستان، صادق خلیلیان و در گیلان اسدالله عباسی به عنوان استاندار انتخاب شده‌اند که هر دو نفر در دولت احمدی نژاد، عهده دار وزارت خانه جهاد کشاورزی و ورزش و جوانان بودند. مدرس خیابانی هم که سرپرستی وزارت صمت را در دولت روحانی بر عهده داشت، به استانداری سیستان و بلوچستان منصوب شده است.

سهمیه بزرگان در استانداری‌ها

بسیاری از چهره‌های سیاسی، به خاطر نزدیکی به رهبران سیاسی شهره شده‌اند. در میان استانداران ابراهیم رئیسی هم بعضی از این چهره‌ها حضور دارند. مثل سید حامد عاملی برادرزاده آیت الله عاملی امام جمعه و نماینده اردبیل در مجلس خبرگان رهبری. حضور برادرزاده و عمو در دو مسئولیت استراتژیک استان اردبیل، نشان از اعتماد حاکمیت به این خانوده است. سید حسن عاملی امام جمعه ۶۰ ساله قزوین، یکی از افرادی بود که در تابستان امسال، زمزمه‌هایی مبنی بر حضور او در راس قوه قضائیه هم به گوش می‌رسید.

محمدهادی ایمانیه استاندار فارس هم دیگر چهره‌ای است که به خاطر نزدیکی به باقری لنکرانی وزیر بهداشت احمدی نژاد، در فضای سیاسی کشور شناخته می‌شود.

مهدی دوستی رئیس ستاد و از چهره‌های نزدیک به سعید محمد است. حضور او در استانداری هرمزگان و حضور سعید محمد در ریاست مناطق آزاد، احتمالا با برنامه‌ریزی بوده است. مجتبی عبدالهی استاندار البرز هم از چهره‌های نزدیک به قالیباف است که نزدیکان قالیباف او را به عنوان گزینه شهرداری تهران معرفی کرده بودند. پیش‌تر اشاره شده بود که دو نفر از استانداران هم از نزدیکان درویشیان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور هستند.

دو استان بلاتکلیف

تکلیف استاندار دو استان کرمان و کرمانشاه، هنوز مشخص نشده است. در استان کرمان هم گویا بین خود اصولگرایان اختلاف است و حتی بیانیه‌ای در دعوت به تجمع علیه یکی ازگزینه‌های معرفی شده، در فضای مجازی منتشر شد. باید منتظر روز‌های آینده ماند تا تکلیف آخرین صندلی‌های قطار استانداری هم مشخص شود. هرچند وزیران و استاندرانی که تا امروز انتخاب شده‌اند، نشان می‌دهد مدیران رئیسی در چه مداری قرار دارند.