بورس تحت‌تاثیر ۲ عامل مهم/ترس ادامه‌دار تامین کسری بودجه از بورس

اقتصاد ۲۴- از ابتدای سال ۱۴۰۰ و تاکنون که زمستان آغاز شده و علیرغم تغییر دولت، همچنان وضعیت بازار سرمایه در کشور تغییر نکرده و هر روز بر میزان ناامیدی سرمایه‌گذارن به دلیل ریزش شاخص کل در بازار سرمایه افزوده می‌شود.

ابتدای سال ۱۴۰۰ دولت گذشته سعی کرد با اعمال سیاست‌های حمایتی مسیر حرکت این بازار را تغییر دهد و دولتمردان سیزدهم هم با وعده‌های مکرر از امکان تغییر جهت شاخص کل و وجود برنامه برای این بازار سخن گفتند، اما در ماه‌های گذشته که دولت سیزدهم زمامدار امور شده، وضعیت این بازار تغییر خاصی نکرده و مردم همچنان شاهد از دست رفتن سرمایه‌های خود هستند.

شرایط آنچنان اسفناک است که سرانجام در روز‌های گذشته نمایندگان مجلس انقلابی را به واکنش واداشت و خبر‌هایی از جمع آوری امضا برای استیضاح احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد منتشر شد. خاندوزی هم هفته گذشته از تصویب یک‌بسته در ۱۰ بند برای حمایت از بازار سرمایه در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت خبر داد.

بیشتر بخوانید: زمان عرضه اولیه سهام استقلال و پرسپولیس در بورس

شاهین شایان آرانی، کارشناس ارشد بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا وضعیت بحرانی بازار سرمایه تا پایان سال ۱۴۰۰ حل خواهد شد یا خیر؛ گفت: اینکه تا انتهای سال وضعیت بازار سرمایه می‌تواند جبران شود یا خیر به این مساله بستگی دارد که مشخص شود سرمنشاء مشکلات بورس کجاست؛ به اعتقاد بنده ۲ عامل اصلی محرک ایجاد رخوت به میزان زیاد در بازار سرمایه شده است؛ نخست اینکه عدم داشتن دورنما از وضعیت تحریم‌هاست، زیرا چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم این مساله در اقتصاد و سرنوشت بورس تاثیر دارد.

وی ادامه داد: بسیاری اکنون نمی‌دانند که آیا تحریم‌ها برداشته می‌شود و یا خیر و دائم در حال حدس و گمان به سر می‌بریم؛ این حالت بلاتکلیفی و نداشتن دورنمای روشن نسبت به مسائل مربوط به تحریم سبب غبار تاریک و رخوت بر کل بازار سرمایه و معاملات شده است.

وی عنوان کرد: عامل دیگر این است که مساله تحریم‌ها حل شود و یا خیر، مسائل اقتصادی کشور چگونه قرار است مدیریت شود؟ یعنی دورنمای صحیح و روشنی از اینکه آینده مساله تورم، نرخ ارز و... وجود ندارد در حالی که عوامل مهمی در اقتصاد و سرنوشت بازار بورس محسوب می‌شوند.

وی تاکید کرد: دولت باید پاسخ دهد که آیا سیاست‌های اقتصادی باعث کاهش نرخ تورم خواهد شد، آیا موجب ایجاد ثبات نسبی در نرخ ارز می‌شود، نرخ خوراک محصولات پتروشیمی و صنعتی آیا ثبات می‌یابد؟ درباره این موارد هم دورنمای روشن و واضحی وجود ندارد.

نامشخص بودن راه تامین کسری بودجه ۱۴۰۱

شایان آرانی تاکید کرد: علاوه بر این موارد، بحث بودجه ۱۴۰۱ هم مطرح شده و سبب پدید آمدن سوالات فراوانی شده است؛ آیا این بودجه نشان دهنده نداشتن کسری است؟ اگر کسری وجود داشته باشد، دولت قرار است از کجا آن را تامین کند؛ آیا قرار است دوباره اوراق منتشر کند. این سوالاتی فراوانی است که ابهام دارند و تصویر روشن و واضح و یکسانی دیده نمی‌شود تا با بیان پاسخ‌ها؛ عطش اصلاعاتی بازار را برطرف کند. تا زمانی که این ابهامات مشخص نشود بازار در حال بلاتکلیفی و رخوت باقی می‌ماند.

وی درباره فرمان‌های جدید وزیر اقتصاد بیان کرد: گفته می‌شود ۱۰ فرمان صادر شده، اما باید این فرمان‌ها در قالب یک سیاست یکدست و هماهنگ طرح شود و تاثیرات آن به صورت مرتب بر فضای اقتصادی کشور و بازار سرمایه سنجیده شود.

وی خاطرنشان کرد: اکنون مشکل و معضل اصلی کشور ما تورم و ثبات نرخ ارز است و باید توجه داشت این دو مورد در هر اقتصادی بسیار مهم تلقی می‌شود. این موارد را نمی‌توان انکار کرد و باید توجه داشت تورم و نرخ ارز بر روی فضای کسب و کار و بازار اثرگذار است.

ترس ادامه‌دار تامین کسری بودجه از بورس در میان سرمایه‌گذاران

کارشناس ارشد بازار سرمایه اضافه کرد: کسری بودجه دولت موجب به وجود آمدن ترس و واهمه است و این سوال را به وجود می‌آورد که آیا قرار است دوباره از طریق بازار سرمایه و ابزار‌های آن، نقدینگی از بورس به بیرون کشیده و کسری بودجه جبران شود؟ اگر این‌گونه باشد بازار سرمایه به صورت مرتب لطمه می‌بیند، زیرا نقدینگی جبران کسری بودجه باید از جایی تامین شود و به همین دلیل ممکن است بورس منبع تامین این نقدینگی و جبران کسری بودجه در ۱۴۰۱ شود.

وی خاطرنشان کرد: دستور، تکلیف و فرمان و ... برای بازار سرمایه حالت دوپینگ را دارد و در اصل تزریق مصنوعی و مقطعی است و تاثیرات آن پایدار نخواهد بود.

برای بررسی عملکرد دولت زود است

شایان آرانی درباره عملکرد دولت سیزدهم در بازار سرمایه با توجه به انتقادات دولتمردان و به ویژه وزیر اقتصاد نسبت به دولت دوازدهم؛ بیان کرد: اعتقاد دارم اکنون مدت زمان کوتاهی از زمامداردی دولت سیزدهم گذشته و هنوز زود است که بتوان عملکرد دولت را به صورت صحیح و دقیق ارزیابی کرد. اینکه در چند سال آخر دولت قبل انتقاد بر نحوه مدیریت کردن بازار سرمایه وجود دارد، کاملا صحیح است و انتقادات وزیر فعلی اقتصاد از شرایط آن زمان درست بوده است؛ و بنده هم یکی از منتقدان عملکرد دولت دوازدهم بودم و نسبت به اینکه بازار سرمایه را تبدیل به قلکی برای کسری بودجه دولت از طریق واگذاری‌ها و ... انتقاد داشتم و بر این باور بودم که قیمت‌ها به صورت کاذب بالا می‌رفت و شاخص از ۲ میلیون فراتر رفت که آن زمان هم اشکالات فراوانی وجود داشت و نتیجه منفی آن سیاست‌ها را با سقوط شاخص و قیمت‌ها و... مشاهده کردیم.

وی ادامه داد: عملکرد دولت سیزدهم را - علیرغم اینکه مسئولانش منتقد سیاست‌های دولت قبل بودند- پس از ۵ ماه نمی‌توان بررسی کرد و برای این کار زود است، زیرا سیاست‌های اقتصادی این‌گونه نیست که اکنون تصمیمی گرفته شود و ۴-۵ یا ۶-۷ ماه بعد اثر آن مشاهده شود، زیرا حداقل به گذشته یک تا ۲ سال نیاز است تا نتایج حاصل از سیاست‌های اقتصادی مشاهده شود. معمولا اگر اکنون تصمیم بد اتخاذ شود؛ یک تا ۲ بعد نتیجه آن عیان می‌شود، نتیجه تصمیم خوب این‌گونه است.

وضعیت بازار سرمایه در سال ۱۴۰۱

وی درباره وضعیت بازار سرمایه و اقتصاد کلان در سال ۱۴۰۱ بیان کرد: به نظر می‌رسد؛ دولت عزم کرده و سعی می‌کند به روش‌های مختلف تورم را پایین بیاورد وهمچنین کسری بودجه را نیز کاهش دهد. اما به نظر بنده این کار بسیار سختی است، زیرا اکنون شاهد اقتصاد بسیار بحران‌زده هستیم که دولت قبل هم در ایجاد این شرایط بی‌تاثیر نبوده است، دولت سیزدهم وضعیت بحرانی را تحویل گرفته و برای رفع و حل مشکلات سعی می‌کند. به اعتقاد بنده باید دولت فعلی سعی و تلاش خود را پررنگ‌تر نشان دهد؛ هنوز بنده جذبه و جنمی که نیاز است تا اقتصاد ایران را تکان داد، حس نکرده‌ام، اما پیام‌ها و صحبت‌ها در راستایی است که می‌خواهد کاری انجام دهند.

شایان آرانی گفت: درباره وضعیت ۱۴۰۱ واقعا نمی‌دانم چه اتفاقی می‌افتد، اما امیدوارم شرایط بهتر شود؛ آرزو دارم دولت بتواند تورم را کاهش دهد، زیرا تورم فعلی مزمن شده و بیماری وحشتناکی است که اقتصاد ما را سالیان سال گرفتار خود کرده و اگر این دولت بتواند تورم را به زیر ۱۰درصد برساند، شاهکار کرده و در جایزه نوبل اقتصادی را باید بگیرد.

۳ دلیل مهم گرانی و تورم از زبان وزیر اقتصاد

وی در پاسخ به این سوال که آیا واقعا ممکن است تورم به کمتر از ۱۰ درصد برسد، توضیح داد: امکان رسیدن به تورم کمتر از ۱۰ درصد در یک سال وجود ندارد، اما اگر برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های صحیح اقتصادی صورت گیرد و تحریم‌ها لغو شود تا پایان دولت سیزدهم می‌توان به تورم کمتر از ۱۰درصد دست یافت.

وی خاطرنشان کرد: نباید از یاد برد عامل اصلی ایجاد تورم در کشور ما، کسری بودجه است و دولت بزرگ و فربه هزینه‌های اضافه دارد و خرج آن بیش از درآمدش است؛ کمربند‌ها را باید سفت کرد و مانع خرج‌های اضافه شد. بسیاری از نهاد‌ها و ارگان‌هایی که از دولت پول می‌گیرند و نتیجه فعالیت آن‌ها برای کشور مشخص نیست را باید جمع کرد و به نوعی هزینه این سازمان‌ها را کاهش دهند و اگر قرار است هزینه‌ای شود در راستای ایجاد بهره‌وری بالاتر و تاثیرگذاری بیشتر بر اقتصاد عمل شود.

این کارشناس اقتصادی گفت: دولت باید بتواند دخل و خرج خود را تامین کند برای نمونه در برخی کشور‌ها درآمد‌ها بیش از هزینه‌هاست و پول حاصل از درآمد بیشتر به مردم بازگردانده می‌شود، اما متاسفانه در کشور ما برعکس است و دائم با کسری بودجه مواجه هستیم و دولت ناچار است به صورت‌های مختلف از جامعه پول قرض کند. این مساله موجب افزایش تورم می‌شود و باید توجه داشت می‌توان تورم را کاهش داد به شرطی که فشار‌های بیرونی کاهش یابد و از آنسو دولت هزینه‌ها را به حداقل برساند.