اقتصاد ۲۴- به نظر میرسد مهاجرت از ایران حتی با نرخ دلار بالای ۲۶ هزار تومانی نیز همچنان یکی از مهمترین برنامهها و تصمیمات مردم باشد. عدم قطعیت نسبت به آینده، مشکلات اقتصادی ساختاری و ریشهای، گره خوردن مسائل اقتصادی در سیاسی و بالعکس، بخشنامههای یکشبه، فیلترینگ و محدودیتها همگی از جمله دلایلی است که بسیاری از افراد ترجیح میدهند بار سفر بسته و به کشورهای دیگر مهاجرت کنند. البته که این شرایط نگرانکننده است و براساس گفتههای حمید حسینی میبایست هرچه زودتر با تدوین شرایط و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی، از سرمایههای انسانی حراست کرد.
چندی پیش بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران به خبرآنلاین گفته بود: «هر زمان که شرایط اقتصادی و اجتماعی بهتر شود ما شاهد کاهش خروج ایرانیان از کشور هستیم و برعکس وقتی فشارهای اقتصادی بیشتر میشود ما میبینیم که مهاجرت روند صعودی میگیرد. در دو، سه سال گذشته با توجه به شرایط اقتصادی که پیش آمده مخصوصا مساله تحریمها، میل به مهاجرت بیشتر شده که در کنار آن، عوامل کششی و جاذبهای خارج از کشور هم آن را تقویت میکند، در واقع به هم پیوستن این دو مورد باعث صعودی شدن روند مهاجرت میشود.» او در بخش دیگری از سخنان خود به آمارهایی در خصوص مهاجران ایرانی نیز اشاره کرد که براساس منابع بینالمللی: «جمعیت مهاجر ایرانی در دنیا در سال ۱۹۹۰ میلادی، بالغ بر ۸۲۰ هزار نفر بوده که این رقم در سال ۲۰۲۰ میلادی به ۱.۸ میلیون نفر رسیده است، در واقع طی ۳۰ سال گذشته جمعیت مهاجران ایرانی ۲.۲ برابر شده است. البته براساس منابع داخلی (دبیرخانه شورای عالی ایرانیان) جمعیت مهاجران ایرانی خارج از کشور ۴.۰۴ میلیون نفر برآورده شده که این آمار براساس منابع بینالمللی قابل راستیآزمایی نیست.»
بیشتر بخوانید: نبود اعتماد به حاکمیت زمینهساز مهاجرت در کشور
البته که تا پیش از بحرانهای ریز و درشت اقتصادی کشور که از سال ۹۷ آغاز شد، اکثر جمعیت مهاجران را افراد تحصیلکرده تشکیل میدادند که برای درس خواندن به کشورهای مختلف از حاشیه خلیج فارس تا انگلستان و امریکا میرفتند، اما حسینی بر این باور است که امروزه افراد با تخصصها و مهارتهای ویژه هم به دنبال خروج از کشور و مهاجرت هستند. او در این خصوص ادامه داد که: «افراد فاقد استانداردهای پیشین مهاجرت، حالا درصددند از ایران بروند. تا سالهای گذشته افرادی که واجد خصوصیات خاص بودند و در طبقه مشخصی حضور داشتند، متقاضی مهاجرت بودند، اما در دو سال اخیر موج مهاجرت به آدمهای عادی رسیده است، کسانی که در سالهای گذشته فاقد استاندارد مهاجرت شناخته میشدند.»
او در ادامه مصاحبه خود با یکی از سایتهای خبری گفت: «مدیران برخی شرکتهایی که کار مهاجرت انجام میدهند، شخصا به من اعلام کردند که قبلا هفتهای ۳۰ تا ۴۰ درخواست برای مهاجرت داشتند که از سوی افرادی با تخصصهای بالا و درسخوانده ارایه میشد، اما در شرایط فعلی تعداد این درخواست برای این شرکتهای معمولی به ۱۸۰ درخواست رسیده است که نشان از افزایش میل به مهاجرت در ایران دارد. جالب است در میان متقاضیان مهاجرت از لولهکش تا کابینتساز و آشپز و برقکار و آرایشگر و ... نیز دیده میشوند، این یعنی اگر تا دیروز فقط درسخواندهها میخواستند از ایران بروند، امروز صاحبان حِرف و افرادی که حرفهای را بلدند نیز متقاضی مهاجرت هستند و این نشانهها باید سیاستگذار را نگران کند.» این کارشناس اقتصادی با توجه به اینکه مهمترین دلیل مهاجرت افراد، حقوق زیاد است، گفت: «حقوقشان بیشتر است و میتوانند راحتتر زندگی کنند، این عبارت راحتتر خیلی مساله و عبارت مهمی است، این نشان میدهد چشمانداز آنها نسبت به آینده کشور دیگر چندان روشن نیست و نوعی خستگی و نگرانی در آنها وجود دارد. بهترین نیروها را در این مملکت پرورش میدهیم، اما متاسفانه آنها که امکان بیشتری دارند به اروپا و کانادا و امریکا میروند و کسانی که امکان کمتری دارند راهی ترکیه میشوند و امارات. جالب این است که همین کشورها برای گرفتن نیرو از ایران برنامهریزی میکنند و این بسیار نگرانکننده است.»
عضو اتاق بازرگانی در ادامه به این مورد نیز اشاره کرد که مساله مهاجرت تنها مسالهای اقتصادی نیست و ادامه داد: «جامعه نیاز به امید دارد، امید به آیندهای بهتر. مسائل سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی همه باهم در این امر دخیل هستند و وقتی مشکلات مداوم افزایش یافته نمیتوان انتظار داشت وضعیت بهبود یابد و افراد امیدوار باقی بمانند. جامعه آرامش میخواهد، اینکه سیاستگذار مدام به دنبال فیلترینگ و ... باشد و هر روز با یک بخشنامه امنیت روانی جامعه را به هم بریزد، خود یک بحران است. بالاخره مشکل وقتی حل میشود که ما در مسیر تعادل قرار بگیریم و امیدواریم که این اتفاق رخ دهد چرا که همین تعادل به تدریج امید به آینده را بهبود خواهد بخشید.»